Vào thời các vua Hùng, nước ta còn nguyên sơ nhưng an lạc, có gia đình Tấm, sống ở làng Cổ Chu. Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ. Mẹ Tấm mất sớm, bố Tấm đi bước nữa với em gái của vợ, là mẹ Cám bây giờ. Ngày ấy, người Việt đậm nét mẫu hệ, mẹ Cám lấy bố Tấm theo tục nối dây. Người chồng sẽ tiếp tục hôn phối với chị hoặc em gái của người vợ đã mất. 

Nhà thơ Lê Huy Mậu, đồng tác giả nhạc phẩm “Khúc hát sông quê”, vừa cho ra đời một lúc 2 ấn phẩm: “Qua sông nhặt bóng” (Nxb Thanh niên) và “Xê dịch ký & vạn lý hành” (Nxb Hội Nhà văn).

Tôi đến Black Buck Coffee lúc 13 giờ, sớm hơn những lần trước 1 giờ. Và bây giờ đã là 15 giờ 10 phút. Mới hơn 3 giờ chiều nhưng ngoài trời hầu như nắng đã tắt, bầu trời thấp trũng xuống, âm u, nặng nề. Đang là mùa đông. Mùa đông ở Philly rất lạnh, ban đêm nhiệt độ thường xuống dưới 0, ban ngày có lúc đến 9, 10 giờ sáng mới thấy mặt trời. Buổi sáng sớm và tầm chiều trời mờ mịt hơi nước. Khung cảnh ảm đạm.

Khoảng 3 giờ chiều, chuyến xe khách lên huyện miền núi Qùy Châu dừng lại ở bờ con suối lớn chờ phà, khoác ba lô xuống xe, Xiên đi vào cánh đồng lúa đang thì con gái.

Tôi trở lại Trường Sơn lần này với một tâm thế khác. Không còn ở vị trí một trong những người tổ chức Chương trình Nghĩa tình Trường Sơn (CTNTTS) của báo Sài Gòn Giải Phóng (SGGP) mà là khách mời “đặc biệt “. Tổng biên tập tạp chí Nông Thôn Việt, nhà báo Nguyễn Đức, nguyên Phó Ban Thường trực CTNTTS, người đề xuất chương trình này nói với tôi: “ Mời anh dự lễ khánh thành đền thờ liệt sĩ Trường Sơn tại trọng điểm ATP xưa với hai lẽ. Thứ nhất, anh là người trong cuộc. Thứ 2, anh là tác giả đôi câu đối đã được chọn khắc lên chuông đồng đặt tại đền thờ.”

Đã bạc mái đầu, tôi vẫn thấy anh như ngóng về phía biển - nơi có tình yêu đủ tinh khôi, trong trẻo, đắm say, vô bờ bến “với muôn trùng sóng nhớ gọi tên em”. Tôi vẫn thấy anh: yêu như là biển nhớ một mùa trăng...