Hai anh em Chinh Ba, Chinh Văn - ảnh internet.

BÍCH NGÂN

Sáng nay nhà thơ Chinh Văn gặp tôi ở Hội. Câu đầu, nhà thơ nói: “Anh Chinh Ba mất được 28 ngày rồi!”. Tôi sững lại: “Sao anh Văn không cho Bích Ngân biết?”. Anh Chinh Văn nói: “Anh gọi cho Bích Ngân rất nhiều lần”. Tôi kiểm tra điện thoại, không thấy cuộc nhỡ nào từ anh Chinh Văn. Hóa ra, anh Văn gọi vào số điện thoại tôi ít khi dùng.

Tôi đọc văn Chinh Ba rất muộn, khi được ông tặng tập truyện ngắn “Bài thơ trên xương cụt” vào năm 2011.

Chinh Ba cũng như Trang Thế Hy chỉ viết truyện ngắn, viết không nhiều, khoảng trên dưới 50 truyện ngắn trong suốt hơn 60 năm cầm bút của mình. Nhân vật truyện ngắn của Trang Thế Hy miêu tả nội tâm sâu sắc với những dằn vặt, ưu tư, chậm rãi, triết lý, vị tha, sợ mình đau, người đau. Nhân vật truyện ngắn của Chinh Ba được khắc họa từ ngoại hình, hành động đến ẩn khúc tâm hồn. Văn Chinh Ba vừa hiền hòa vừa dữ dội. Nó chính là dòng chảy của con sông đời.

Tôi nhớ tôi đã đọc đi đọc lại không chỉ là “Bài thơ trên xương cụt”, truyện ngắn tạo nên thương hiệu văn chương độc đáo của Chinh Ba, mà còn nhiều truyện khác. Truyện “Khát nắng” Chinh Ba viết khi tôi chưa mở mắt chào đời nhưng đọc vẫn mới, vẫn hay. Tâm trạng của một tù nhân khát khao được một lần thấy nắng ngoài song sắt trước khi làm mồi cho dế cho giun, cứ làm người đọc xao xuyến.

Văn Chinh Ba giàu tình tiết, giàu hình ảnh, giàu khát vọng và đầy ắp niềm đau.

Cũng mười năm trước, sau khi đọc hết tập truyện “Bài thơ trên xương cụt” tôi tự nhủ, nếu được là người chọn in một tập truyện ngắn hay của Sài Gòn - TP. Hồ Chí Minh, danh mục tác giả, tên Chinh Ba sẽ ở tốp đầu. Và nay, tôi càng mong mình có điều kiện để thực hiện được một tuyển tập truyện ngắn hay đúng nghĩa của nó.

Ông Phan Tân Nhựt đã rời xa chúng ta vào tối ngày 12/7/2022 sau khi sống một cuộc đời trải qua bao nỗi thăng trầm 86 năm nơi trần thế; nhưng văn chương Chinh Ba, truyện ngắn Chinh Ba vẫn còn lại, thân phận của những con người bé nhỏ từ trang văn của ông khiến người đọc hiểu hơn năm tháng đã qua và cả những tháng ngày trước mặt.

Tối, 9/8/2021.

Chinh Ba, tên thật: Phan Tân Nhựt, sinh năm 1934. Nguyên quán: Điện Bàn, Quảng Nam.
Ông mất lúc 22 g 30 phút ngày 12/7/2-22 tại nhà con gái ở quận Bình Chánh.