TIN TỨC

Vùng đất văn học góp phần nhận diện thương hiệu địa phương

Người đăng : vctphcm
Ngày đăng: 2023-04-30 14:43:16
mail facebook google pos stwis
222 lượt xem

Tọa đàm "Làm thế nào để có vùng đất văn học?" vừa được tổ chức, thu hút sự tham dự của nhiều nhà văn, nhà thơ tên tuổi khắp cả nước.

Vùng đất văn học, không phải khái niệm xa lạ, nhưng không phải ai cũng đánh giá đầy đủ giá trị của vùng đất văn học. Cuộc tọa đàm “Làm thế nào để có vùng đất văn học” đã thu hút nhiều ý kiến bổ ích của các nhà văn nổi tiếng khắp cả ba miền như Nguyễn Trí Huân, Ngô Vĩnh Bình, Lê Thành Nghị, Nguyễn Bình Phương, Bích Ngân, Trình Quang Phú, Huỳnh Thạch Thảo, Nguyễn Thu Phương, Bùi Anh Tấn...

Đối với một người cầm bút, trong lòng luôn hiện diện một vùng đất để làm nơi nương tựa hoặc để làm nguồn cảm hứng cho hành trình sáng tạo. Vùng đất ấy, có thể là nơi chôn nhau cắt rốn, có thể là chốn hẹn hò tình duyên, và cũng có thể chỉ là chốn nhung nhớ xa vời của một lần đặt chân đến và vương vấn khôn nguôi.

Một vùng đất thường xuyên xuất hiện trong tâm tưởng và không phải tình cờ bước vào trang viết, chính là vùng đất văn học của tác giả. Vùng đất văn học có tên gọi cụ thể, có cảnh sắc cụ thể hoặc chỉ là những bóng cây, những dáng người, nhưng khi chạm bút vào vùng đất văn học thì tác giả phô diễn được sở trường tốt nhất và có những tác phẩm ưng ý nhất.

Có vùng đất văn học gắn bó máu thịt với tác giả, khiến họ trở thành sứ giả văn hóa và đời sống của một địa phương. Trong văn chương hiện đại Việt Nam, có thể kể đến một số trường hợp Tô Hoài với Hà Nội, Sơn Nam với sông nước miệt vườn, Nguyên Ngọc với Tây Nguyên, Nguyễn Văn Xuân với Quảng Nam, Hoàng Văn Bổn với Đồng Nai, Hoàng Phủ Ngọc Tường với Huế, Lê Văn Thảo với An Giang. Nguyễn Ngọc Tư với Cà Mau...

Từ vùng đất văn học của các tác giả, đã hình thành vùng đất văn học của công chúng. Biên độ mở của vùng đất văn học được xác lập nhờ hai yếu tố, thứ nhất là quy tụ một đội ngũ tác giả đông đảo, thứ hai là thông qua tác phẩm văn học để công chúng thêm yêu mến vùng đất từng được tác giả đề cập.

Ở Việt Nam hiện tại có bao nhiêu vùng đất văn học? Xưa nay, muốn tìm trạng nguyên hoặc danh sư, thì phải đến kinh thành. Những đô thị trung tâm như Hà Nội, TP.HCM cũng là vùng đất văn học với hàng trăm tác giả cùng sinh sống và sáng tác. Những vùng đất đã được bồi đắp văn hóa lâu đời như Nghệ An, Huế cũng là vùng đất văn học.

Ngoài ra, những vùng đất có cơ duyên đặc biệt sản sinh những tài năng vượt trội, hoặc tạo ra những trào lưu văn học và hình thành dòng chảy văn học riêng như Nam Định, Thái Bình, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bình Định, An Giang... cũng là vùng đất văn học.

Cần lưu ý, có những vùng đất văn học của tác giả nhưng vẫn chưa đủ tạo thành vùng đất văn học của công chúng. Đó là những lát cắt tình cờ của sáng tạo, như “Sa Pa lặng lẽ” của Nguyễn Thành Long, “Em Pleiku má đỏ môi hồng” của Vũ Hữu Định...

Và cũng cần lưu ý, có những vùng đất nổi tiếng đã có “thương hiệu địa phương” để thu hút mọi người, nhưng vẫn chưa thể trở thành vùng đất văn học như Cần Thơ, Vũng Tàu, Đà Lạt, Nha Trang... vì những hoạt động văn chương ở đây vẫn cầm chừng và manh mún.

Theo thăng trầm lịch sử, có những vùng đất văn học trong quá khứ đã mai một dần đi như Hà Tiên. Ngược lại, có những vùng đất đang vận động trở thành vùng đất văn học như Phú Yên...

Vùng đất văn học là chỉ dấu đáng tin cậy cho sức sống văn hóa của một địa phương. Hãy nhớ, để xây dựng hạ tầng vật chất cho một địa phương chỉ cần nguồn lực tài chính và thời gian 10 năm hoặc 20 năm. Thế nhưng, để xây dựng phẩm chất văn hóa cho một địa phương, phải mất thời gian gấp 10 lần và không chỉ cần nguồn lực tài chính, mà đòi hỏi thêm ý thức trách nhiệm của cộng đồng.  

Làm sao để có một vùng đất văn học? Đầu tiên phải xuất phát từ tình cảm và nỗ lực của tác giả. Nhà văn ăn khách Nguyễn Nhật Ánh luôn dùng bối cảnh hoặc địa danh của cố hương Thăng Bình, Quảng Nam để đưa vào tác phẩm, như quán Gò, chợ Đo Đo, thậm chí nhân vật Hà Lam được đặt theo tên gọi thị trấn, nhân vật Trà Long được đặt theo tên làng...

Vùng đất văn học không thể chờ đợi vào sự may rủi. Muốn có vùng đất văn học, rất cần những chính sách của địa phương đầu tư phát triển văn học, cũng như tích cực vận động và tạo điều kiện cho tư nhân tham gia vào các hoạt động kiến tạo không gian sáng tác văn chương.

Ví dụ tỉnh Thái Bình không chỉ là “quê hương năm tấn” mà còn là một vùng đất văn học với truyền thống xem trọng chữ nghĩa được tiếp nối. Có danh nhân Lê Quý Đôn làm “trấn sơn chi bải” và có cả công trình “10 thế kỷ văn chương Thái Bình” quy mô, tỉnh Thái Bình còn cấp đất, hỗ trợ kinh phí để hình thành địa chỉ văn học “Bảo tàng tác phẩm hậu chiến tranh Minh Chuyên” rất hoành tráng.

Các nhà văn tham gia tọa đàm “Làm thế nào để có vùng đất văn học?” tại Khu du lịch Sao Mai tỉnh Phú Yên, đã đưa ra hai tiêu chí. Thứ nhất là vùng đất đánh thức cảm xúc tác giả. Thứ hai là vùng đất tạo điều kiện cho tác giả sáng tạo. Một vùng đất gây được thiện cảm với giới cầm bút, không sớm thì muộn, cũng sẽ trở thành một vùng đất văn học.

Trên thế giới có nhiều đô thị đã được công nhận là thành phố thi ca hoặc thành phố sách. Vì vậy, nghĩ đến và vun đắp những vùng đất văn học cũng là một thái độ cần thiết, để củng cố bản sắc văn hóa Việt Nam trên con đường hội nhập quốc tế sâu rộng và bền vững.

Theo Tuy Hòa/ Báo Nông Nghiệp

Bài viết liên quan

Xem thêm
Tọa đàm cuộc đời và tác phẩm của Nguyễn Quốc Trung
Buổi tọa đàm tưởng nhớ cố nhà văn - Đại tá Nguyễn Quốc Trung đã thành công hơn sự mong đợi của tôi cũng như mọi người.
Xem thêm
Nguyễn Quốc Trung – như nông dân, như đất chẳng đổi màu
Tọa đàm Tưởng nhớ Đại tá – nhà văn Nguyễn Quốc Trung, giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2023.
Xem thêm
Chương trình nghệ thuật tưởng nhớ nhạc sĩ Hoàng Việt
Tối 23.9, chương trình nghệ thuật Tình ca dâng cả bao người tưởng nhớ nhạc sĩ Hoàng Việt nhân dịp 95 năm ngày sinh của ông đã diễn ra trang trọng và ấm cúng tại Nhà hát TP.HCM.
Xem thêm
Phạm Thị Như Thúy ra mắt tập sách Nghệ thuật tuyên truyền trong văn chính luận Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh
Sáng Chủ nhật ngày 24/09/2023, tại Đường Sách Nguyễn Văn Bình, Quận 1, TP.HCM. Tiến sĩ, nhà thơ Phạm Thị Như Thúy đã ra mắt tập sách chuyên khảo Nghệ thuật tuyên truyền trong văn chính luận Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.
Xem thêm
Nhà thơ Ngọc Khương ra mắt tập thơ thiếu nhi Muôn lời thiên nhiên
Tập thơ ‘Muôn lời thiên nhiên’ là tập thơ thiếu nhi của nhà thơ Ngọc Khương vừa ra mắt tại hội trường B2 Trụ sở Liên hiệp Các Hội VHNT TP.HCM vào sáng 22/9. Đây cũng là tác phẩm văn học thứ 17 của anh dành tặng cho thiếu nhi nhân dịp Tết Trung thu năm nay.
Xem thêm
Xin chia buồn cùng gia đình nhà thơ Nguyễn Thị Xuân Trường
Theo tin từ gia đình, nhà thơ Nguyễn Thị Xuân Trường vừa qua đời lúc 8 giờ ngày 19/9/2023
Xem thêm
Nhà văn – đạo diễn Nguyễn Thị Minh Ngọc với chuyến trở về đầy hạnh phúc
Hội Nhà văn TPHCM phối hợp Nhà xuất bản Sân khấu tổ chức giao lưu ra mắt sách Cô đào hát của đạo diễn - nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc.
Xem thêm
Prodigy Life Academy - Học viện Đời sống Thần đồng của Mỹ
Prodigy Life Academy (Học viện đời sống thần đồng - PLA) là tổ chức giáo dục phi lợi nhuận được thành lập vào năm 2015 tại Boston
Xem thêm
Giao lưu ra mắt sách kịch bản sân khấu CÔ ĐÀO HÁT
Của nhà văn đạo diễn NGUYỄN THỊ MINH NGỌC
Xem thêm
Quốc học Huế - Điểm đến không nên bỏ lỡ ở vùng đất cố đô
Có lẽ khi nhắc đến xứ Huế mộng mơ, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến một thành phố di sản, mang đậm dấu ấn lịch sử với nhiều công trình cổ kính. Những địa điểm khiến người ta hoài niệm về một thời huy hoàng xưa kia nhiều vô kể. Trong đó Quốc học Huế là điểm đến nổi bật mang lại ấn tượng sâu sắc đối với nhiều người dân nơi đây cũng như du khách từ phương xa đến thăm.
Xem thêm
Xúc động cuộc gặp gỡ tháng 9 với “Người về trong hương”
Sáng ngày 9/9/23, tại café Nguyễn Q1, đã diễn ra cuộc GẶP GỠ THÁNG 9 của những người bạn nhân dịp ra mắt tập trường ca “Người về trong hương” của nhà thơ Huệ Triệu.
Xem thêm
Vinh danh 58 công trình giải Sáng tạo TP. Hồ Chí Minh
Theo tin tù VNExpress, Ban tổ chức giải Sáng tạo TP HCM 2023 trao thưởng cho 58 công trình thuộc 7 nhóm lĩnh vực khoa học kỹ thuật, nghệ thuật và quốc phòng an ninh, khởi nghiệp sáng tạo... tối 8/9.
Xem thêm
Xuân Trà với chương trình “Cánh chim không mỏi”
Sáng 7/9/23, tại Cung văn hóa Lao động, số 55B đường Nguyễn Thị Minh Khai, Q1, TPHCM, Trung tâm Unesco Nghiên cứu văn chương Việt Nam đã tổ chức chương trình “Xuân Trà, cánh chim thơ không mỏi” nhân nhà thơ Xuân Trà nhận Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng.
Xem thêm