TIN TỨC
  • Thế giới sách
  • Tái bản hai tiểu thuyết “sóng gió” của nhà văn Lê Lựu

Tái bản hai tiểu thuyết “sóng gió” của nhà văn Lê Lựu

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2021-08-07 11:09:44
mail facebook google pos stwis
1273 lượt xem

Thời xa vắng và Sóng ở đáy sông đều là những tác phẩm nổi bật trên văn đàn, được cho là đã mạnh dạn đi trước thời đại, mạnh dạn nhìn vào những ấu trĩ, bê bối, giáo điều của thời xã hội chuyển giao với những tàn dư dai dẳng trong tư tưởng và tâm hồn con người trong xã hội Việt Nam ở cả nông thôn và thành thị. Hai tiểu thuyết gắn với tên tuổi của nhà văn Lê Lựu vừa được “gặp mặt” bạn đọc thế hệ hôm nay với một diện mạo mới.

Đã khá lâu, những tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Lê Lựu chỉ được nhắc đến trong các bản tham luận, các bình luận văn chương, mà không còn trên giá sách của các nhà sách. Những độc giả trẻ tuổi, những độc giả ngày nay muốn tìm đọc các tác phẩm của Lê Lựu chỉ có thể kiếm tìm trên mạng nhưng không thể đầy đủ. Một trong những lí do đó là nhà văn Lê Lựu nhiều năm nay sức khỏe rất yếu, không thể chăm lo đến những tác phẩm của mình.

Với tinh thần quyết tâm nối lại các văn bản chữ nghĩa mang đậm ý nghĩa một giai đoạn, qua lăng kính tài ba của nhà văn Lê Lựu, Công ty Cổ phần Sbooks đã mạnh dạn liên kết với Nhà xuất bản Văn học xuất bản và phát hành bộ tác phẩm của nhà văn Lê Lựu trong đó có hai tiểu thuyết nổi bật Sóng ở đáy sông và Thời xa vắng.


“Sóng ở đáy sông” bản vừa tái bản của Công ty Sbooks

Sóng ở đáy sông kể về cuộc đời của Núi, nhân vật chính, với số phận trượt dài trong tăm tối và những bất hạnh đeo đẳng. Một chuỗi những sai lầm liên tiếp của một cuộc đời Núi – người được sinh ra bởi sai lầm của người cha, sau những lần “không thể kìm hãm trước con ở” “đang thời bừng dậy rừng rực”. Một số phận không mong muốn, một khoảng cách không thể kết nối lại gần với những gì được gọi là chính thống, được sự thừa nhận hợp pháp. Nhưng trong mảng màu tối đó vẫn có thể nhìn thấy cuối đường hầm bừng lên vệt sáng. Và người đọc được quyền bước ra vùng sáng rỡ, nơi con người trở về với nguyên bản thiện lương của mình.

“Với lối viết mộc, hiện thực; với những triết lí, ẩn dụ, phúng dụ được nhà văn Lê Lựu sử dụng khá tinh tế và thuần Việt, chắc chắn lớp bạn đọc hôm nay sẽ được bước vào một thời khắc riêng khác, và hình dung về một giai đoạn đầy biến động đã lùi xa…”, đó là tiên liệu của nhà văn Võ Thị Xuân Hà về tiểu thuyết này của Lê Lựu với bạn đọc thế hệ hôm nay.

Sau hàng chục năm, nhìn lại Sóng ở đáy sông, có thể thấy, chiến tranh và một thời kì bao cấp có thể khiến con người ta trở nên vĩ đại hoặc thấp hèn… Với Sóng ở đáy sông, độc giả sẽ được cùng nhà văn trở lại những tháng ngày xưa, khi mà con người còn nhiều định kiến ấu trĩ, lạc hậu; nhưng cũng đầy ấm áp, thuần Việt mà ngày nay chúng ta dường như đánh rơi đâu mất trong không gian sống gắn chặt với mạng xã hội cũng như những bận rộn của đời sống hiện đại.

“Có thể với góc nhìn mới, với những tầng tri thức hiện đại, độc giả ngày nay sẽ nhìn ra những vấn đề khác biệt với lớp độc giả những thập niên trước, sẽ có được tâm thức mới để khai mở lại văn bản câu chữ”, nhà văn Võ Thị Xuân Hà, người cố vấn nội dung của Công ty Sbooks, cũng là người có nhiều nỗ lực đưa tác phẩm của Lê Lựu tái ngộ công chúng cho biết.

Sóng ở đáy sông đã từng được chuyển thể phim truyện truyền hình (đạo diễn Lê Đức Tiến, Trung tâm Sản xuất Phim truyền hình, Đài Truyền hình Việt Nam). Là bộ phim truyền hình ăn khách vào năm 2000, Sóng ở đáy sông đã lấy đi rất nhiều nước mắt của khán giả; đã tạo dựng tên tuổi cho một dàn diễn viên mới nổi tiếng như Xuân Bắc, Kim Oanh… Đến nay, dù đã giữ cương vị Giám đốc Nhà hát kịch Việt Nam nhưng nhiều khán giả vẫn nhớ và định danh Xuân Bắc với vai Núi của Sóng ở đáy sông trong bộ phim chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của Lê Lựu.


“Thời xa vắng” đã sẵn sàng gặp gỡ bạn đọc thế hệ mới 

Tương tự Sóng ở đáy sông, Thời xa vắng cũng là tác phẩm đã được chuyển thể thành phim điện ảnh của Lê Lựu. Nhưng khác với Sóng ở đáy sông với bối cảnh phố thị, Thời xa vắng mang dáng dấp của nông thôn Việt Nam thời trước đổi mới. Bối cảnh tiểu thuyết cũng diễn ra trong giai đoạn chuyển giao quan trọng của xã hội; song lại khác ở một điểm, ấy là ngay từ lúc vào truyện, tác giả đã đẩy ra một bầu không khí tù túng, u ám, xam xám, ít ánh sáng và dường như chỉ là một bức tranh nhòe màu đã cũ. Bầu không khí nặng nề này bao trùm lấy toàn bộ làng Hạ Vị vào thời điểm đó, dẫn độc giả đi theo bước chân nhân vật bằng hình ảnh cả một dòng họ nháo nhào với biết bao nhiêu giáo điều tới từ người cha thuộc về xã hội cũ – cái xã hội thực dân nửa phong kiến. Cha của nhân vật chính Giang Minh Sài là một ông đồ nên càng để ý tới nề nếp gia đình, làm bất cứ điều gì cũng phải để ý tới thể diện. Ở điểm này, ông khá giống với cha của Núi, cùng là những người gặp cơn chấn động bất ngờ khi chế độ cũ sụp đổ, ngơ ngác trước thời đại mới, cơ chế mới, chưa kịp phản ứng lại bất cứ điều gì, và cũng đã quá già để tiếp nhận những gì mới hơn.

Cuộc đời của Giang Minh Sài bị đóng đinh trong những định kiến, trong những sắp đặt vô tình hay hữu ý của cá nhân và xã hội, nhưng quan trọng là trước những tác động ấy dường như không có một phản kháng nào từ anh, bởi lựa chọn của Sài là “hãy im lặng chịu đựng”. Bóng ma số phận bắt đầu từ cuộc hôn nhân ép buộc từ khi còn là một cậu bé “ăn chưa no, lo chưa tới” khiến những ám ảnh theo Sài tới mãi về sau này. Khi vào bộ đội, Sài được thuyên chuyển khắp nơi, rồi tới tận lúc hòa bình, Sài vẫn không thực sự có được hạnh phúc của riêng mình. Bản chất của Sài mang tâm hồn nghệ sĩ, có tư tưởng thoát li thực tế, khi không thể thỏa mình vùng vẫy trong hiện thực, Sài lại dầm mình vào những cơn tưởng tượng bằng cách ghi nhật kí, rồi chính cuốn nhật kí ấy khi bị đơn vị phát hiện đã làm hại anh, bị đọc trộm, bị lôi ra để lấy làm bằng chứng kỉ luật Sài.

Giá như Sài có thể quyết liệt hơn, giá như Sài biết được rằng một bước đi sai thời tuổi trẻ đã khiến cả cuộc đời mình trở nên trống rỗng, tay trắng lại hoàn tay trắng. Bi kịch khi con người rơi vào hoàn cảnh sống do người khác quyết định, cho dù “những người khác” đó là cha mẹ anh em bà con chòm xóm của mình là những vấn đề còn nguyên tính thời đại, có thể soi chiếu vào những mảnh đời, những thân phận của hôm nay, trong những bi kịch của thời đại mới đổ trùm lên mỗi cá nhân. Như cảm nhận của tác giả trẻ Phạm Giai Quỳnh khi đọc tác phẩm bản tái này của Lê Lựu: “Thời đại ấy tuy đã trôi qua, tưởng như tiêu biến, nhưng trong chính xã hội hiện đại này, nó lại hiện ra theo một kiểu khác và vẫn với những ánh mắt nhìn chòng chọc vào ta, để phán xét, để đánh giá. Trong vòng xoáy ấy, chẳng biết có bao nhiêu nạn nhân như vậy, có bao mảnh đời tương tự vĩnh viễn sống trong nỗi sợ hãi và bế tắc, cuối cùng chìm khuất với thời gian”.

Thời xa vắng khi xuất hiện đã được cho rằng, nhân vật chính có nhiều nét tiểu sử tương đồng với chính tác giả. Tiểu thuyết này cũng đã được nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên nhìn nhận: “Công cuộc đổi mới đất nước vừa được mở ra thì ngay lập tức văn học đã ghi được dấu ấn bất ngờ bằng tác phẩm Thời xa vắng của Lê Lựu. Ông viết từ mình, rút ruột mình ra mà kể chuyện mình, chuyện một người nhưng là chuyện của nhiều người, chuyện của một thế hệ, chuyện của một thời. Cái thời đó tác giả gọi là “thời xa vắng” nhưng thật ra vẫn chưa qua. Đó là cái thời nhân vật Giang Minh Sài sống không phải là mình, nửa đời trước sống cho cái mình không có, nửa đời sau sống chạy theo cái không phải của mình”.


Nhà văn Lê Lựu trong lễ trao giải truyện ngắn của Tạp chí Văn nghệ Quân đội năm 2015. Bên cạnh ông là nhà văn Phong Điệp, người được trao giải thưởng từ Quỹ của Trung tâm Văn hóa doanh nhân do Lê Lựu sáng lập

Nhà văn Lê Lựu trong lễ trao giải truyện ngắn của Tạp chí Văn nghệ Quân đội năm 2015. Bên cạnh ông là nhà văn Phong Điệp, người được trao giải thưởng từ Quỹ của Trung tâm Văn hóa doanh nhân do Lê Lựu sáng lập.

Được Lê Lựu hoàn thành bản thảo từ năm 1984, Thời xa vắng như một tiếng chuông được đánh lên ở thời điểm đất nước đang bước vào công cuộc đổi mới, mọi thứ còn bỡ ngỡ và cái sự nhìn lại dường như chưa đủ độ lùi thời gian để những người viết làm điều đó, thì nó đã hiện diện sừng sững trong tác phẩm của Lê Lựu. Tiếng chuông mà Thời xa vắng cất lên đó vẫn còn ngân mãi, vọng mãi đến những năm tháng sau này ở những cung bậc khác nhau.

Thời xa vắng đã được đón đọc nồng nhiệt những năm qua, có lẽ bởi nhiều người đọc đã thấy mình trong đó. Còn ở phía những người làm nghiên cứu, phê bình, nó đã được giới phê bình coi là tác phẩm mở đầu cho một xu hướng của văn học đổi mới – xu hướng nhận thức lại thực tại.

“Có lẽ Thời xa vắng có sức sống bền lâu bởi một hình ảnh của nhân vật nông thôn mới bắt đầu thành hình, bởi hồi chuông cảnh tỉnh được gióng lên vào thời kì chớm đổi mới, và vẫn còn vọng ngân đến hôm nay, và cả mai sau…”, về tác phẩm này, nhà văn Võ Thị Xuân Hà nói. Chị cho biết thêm, việc quyết định tái bản tiểu thuyết Thời xa vắng với một diện mạo mới, trong bối cảnh toàn xã hội đang căng mình chống dịch Covid-19, Công ty cổ phần Sbooks mong muốn đóng góp phần nhỏ bé của mình vào đời sống tinh thần xã hội, mong sao đem lại nguồn năng lượng tích cực thiện lương và bản lĩnh sống trong mỗi tâm hồn người đọc hôm nay.

Cả hai tiểu thuyết tái bản lần này đều do họa sĩ Kim Duẩn vẽ bìa.

Thiện Nguyễn – Cầm Kỳ/VNQĐ 

Bài viết liên quan

Xem thêm
Cảm xúc thành lời
Bài viết về tập truyện HỒN MA FB của nhà thơ Đỗ Anh Thư.
Xem thêm
Nhịp thời gian – nhịp thở tâm hồn
Bài viết về tập thơ Nhịp thời gian của Hoàng Đình Hòa
Xem thêm
Cổ tích mới thời thế giới phẳng
Về tập truyện Hồn ma Facebook của Đỗ Anh Thư
Xem thêm
Cổ tích cảnh sát - Ánh sáng từ những ngôi sao trên công an hàm!
Chúng ta đang sống trong một xã hội hiện đại và phát triển, nên sẽ dễ ngạc nhiên và tò mò khi nghe cái tên tác phẩm này. “Cổ tích cảnh sát”? Chuyện cổ tích dành cho cảnh sát giới hay chuyện cổ tích về cảnh sát?
Xem thêm
Những con người trong CƠN MƯA DÀI khát khao hạnh phúc
Nhân đọc tập truyện vừa của nhà văn Lệ Hồng
Xem thêm
Nước mắt và niềm vui - một góc bảo tàng tư liệu đặc biệt
“Nước mắt và niềm vui”- NXB Hội Nhà văn- 2022- Hồi ký của cựu chiến binh, Trung tá Vũ Thanh Trung, là một trong những tác phẩm nằm trong dòng hồi ký chiến trận,
Xem thêm
Đôi dòng cảm nhận về tập thơ MẶT NẠ HƯƠNG của Nguyễn Thánh Ngã
Phải chăng MẶT NẠ HƯƠNG là dung mạo của hương vô hình vô tướng, là sắc của không, là không của sắc, tức không là cái gì cả. Theo thi sĩ Hoang, tôi không chắc là tôi, tôi về đâu trong cõi vô định
Xem thêm
Hơi thở cuộc đời và nỗi trăn trở từ hồi ký Nước mắt và niềm vui
Nghe Mười Trung kể tới đó, tôi đề nghị: Mình nên về Mỹ Tho, thăm gia đình anh Trần Văn Bảnh?!.
Xem thêm
Đọc “Nước mắt và niềm vui...” của đại tá Vũ Thành Trung
Tham luận của nhà văn Kim Quyên tại buổi ra mắt sách của Đại tá Vũ Thành Trung
Xem thêm
Nhà văn Bùi Tiểu Quyên ra mắt bộ sách “Trường Sa! Biển ấy là của mình”
Với mong muốn giúp các bạn nhỏ hiểu hơn về cuộc sống khó khăn vất vả nhưng đầy lạc quan tại huyện đảo Trường Sa, nhà văn Bùi Tiểu Quyên vừa ra mắt bộ sách Trường Sa! Biển ấy là của mình (Lionbooks và NXB Hà Nội). Bộ sách được thực hiện song ngữ Việt – Anh với 2 tập: Phong ba nơi đầu sóng và Biển ấy là của mình.
Xem thêm
Triệu ngày khắc khoải cùng sự hy sinh của người lính
‘Triệu ngày khắc khoải’ là cuốn sách thu hoạch từ cuộc vận động viết về đề tài thương binh liệt sĩ, vừa được tổng kết và trao giải vào sáng 22/12 tại TP.HCM.
Xem thêm
Thi pháp nhân vật, một thành công lớn về Lốc xoáy của nhà văn Võ Minh
Bài viết của thầy giáo Lê Đình Hòa đăng trên Dân Việt.
Xem thêm
Những hình ảnh ấm áp về buổi ra mắt Đối diện chính mình của Phạm Trung Tín
Những hình ảnh ấm áp về buổi ra mắt Đối diện chính mình của Phạm Trung Tín.
Xem thêm
Nhà văn trẻ và cuộc trinh thám từ dấu vết muội tro
Nhà văn trẻ Võ Chí Nhất vừa đóng góp tác phẩm mới có tên gọi Muội tro vào dòng văn học trinh thám.
Xem thêm
Sinh viên đồng hành cùng “Miền Nam xưa ngái”
“Miền Nam xưa ngái”- những câu chuyện ám ảnh về người & đất
Xem thêm
Trưng Nữ Vương - Tiểu thuyết lịch sử của Phùng Văn Khai (Hồi thứ hai phần 2)
Nhà văn Phùng Văn Khai sinh năm 1973 tại ại Thị trấn Như Quỳnh, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Anh hiện đang công tác Tạp chí Văn nghệ Quân đội, cấp bậc thượng tá, chức danh Phó Tổng Biên tập, là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (2007), Phó Ban Kiểm tra Hội Nhà văn Việt Nam Nhiệm kỳ (2020 - 2025). Phùng Văn Khai được biết đến là một tác giả viết nhiều bộ tiểu thuyết lịch sử nhất gồm 6 bộ gồm: Phùng Vương, Ngô Vương, Nam Đế Vạn Xuân, Triệu Vương phục quốc, Lý Đào Lang Vương, Lý Phật Tử định quốc. Và sắp tới đây anh sẽ ra mắt bộ tiểu thuyết thứ 7 “Trưng Nữ Vương”. Trong những tiểu thuyết lịch sử của anh, bạn đọc đặc biệt chú ý đến các bộ tiểu thuyết; Phùng Vương, Ngô Vương, Triệu Vương phục quốc, trong đó bộ tiểu thuyết Ngô Vương nhận được giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam thời kỳ 2016 - 2019. Qua trao đổi trước khi bộ Trưng Nữ Vương sắp được ra mắt, anh cho biết, bộ tiểu thuyết lịch sử này sẽ có nhiều nét mới trong lối hành văn nên văn phong cũng khác hẳn. Và tiểu thuyết Trưng Nữ Vương là tiểu thuyết đầu tiên của anh có nhiều tình tiết hư cấu, có nhiều giai thoại lẫn thần thoại xoay quanh các nhân vật chính, nó thể hiện sự khác lạ so với các tiểu thuyết trước đây. Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu Hồi thứ nhất của Bộ tiểu thuyết lịch sử này.Phùng Hiệu giới thiệu
Xem thêm