TIN TỨC

Nhà văn Lê Văn Nghĩa – sống nghĩa tình, viết nghĩa nhân

Người đăng : staff
Ngày đăng: 2022-01-17 12:26:35
mail facebook google pos stwis
2073 lượt xem

Dẫu biết trước ngày nhà văn Lê Văn Nghĩa rời xa chúng ta sẽ không còn lâu. Dẫu biết hơn mười năm qua anh đã kiên cường chống chọi với bạo bệnh. Dẫu biết tình yêu chữ nghĩa mãnh liệt đã giúp anh vượt lên nỗi đau bệnh tật để bền bỉ sáng tác và nhiều quyển sách có giá trị liên tiếp được xuất bản, có những quyển sách được nối bản năm bày lần. Dẫu biết anh đã ở lằn ranh hết sức mong manh giữa sự sống và cái chết. Dẫu biết cuộc đời là hữu hạn…Nhưng, khi tin nhà văn Lê Văn Nghĩa vĩnh viễn ra đi, tôi và bạn bè anh, không chỉ bàng hoàng, tiếc thương, mà còn thấy rõ cái khoảng trống mà một nhà văn sống một cuộc đời nhân nghĩa và viết về nghĩa nhân, để lại.


Nhà văn Lê Văn Nghĩa (1953-2021)

Nỗ lực góp tiếng cười…

Nhà văn Lê Văn Nghĩa từng có một thời gian mon men tới lĩnh vực sân khấu. Anh mê nhiều kiệt tác hài kịch của thế giới. Lê Văn nghĩa có thể thuộc lời thoại và nằm lòng những câu nói của những kịch tác gia mà anh yêu thích như Molière, Bernard Shaw… Điều này, phần nào lý giải vì sao anh dốc sức cho Báo Tuổi Trẻ Cười, một tờ báo Cười duy nhất của Việt Nam tồn tại, duy trì gần 40 năm qua, tạo dựng, không chỉ một sân chơi lý thú, bổ ích mà sâu xa hơn, tiếng cười, nói như câu nói của Bernard Shaw mà Lê văn Nghĩa tâm đắc “Sự hài hước cũng giống như hệ thống giảm xóc trên xe ngựa, không có nó, một hòn đá nhỏ trên đường thôi cũng có thể khiến bạn ê ẩm”.

Sân chơi hài hước đó cũng giúp Lê Văn Nghĩa nhiều lúc hóa trở thành những nhân vật như Điệp viên Không Không Thấy, Đại Văn Mỗ, Thằng Hề… Những nhân vật này đang được NXB chọn in vào 2 tập truyện trào phúng “Điệp viên Không Không Thấy và Đại Văn Mỗ” và “Điệp viên Không Không Thấy và nhà thơ thần giáng” mà chị Đinh Thị Thanh Thủy, Giám đốc NXB Tổng hợp, khi biết tin tác giả đang hấp hối, vội đưa bìa hai quyển sách và viết ngay trên trang của mình: “Em đang hết tốc lực. Ráng chờ tụi em, anh Lê Văn Nghĩa ơi! Anh sắp chạm vào đứa con tinh thần của mình, anh ơi!”

Nhân vật truyện trào phúng của Lê Văn Nghĩa không chất chứa tiếng cười ra nước mắt như “Kép Tư Bền” nhưng cái sự tưng tửng, cà khịa, cái thứ gì cũng biết, cũng thấy của Không Không Thấy hay cái sự tham lam đểu giả vô hạn độ của Đại Văn Mỗ góp phần phản ánh một góc hiện thực mà chỉ có thủ pháp dùng tiếng cười mới có thể thấy rõ hơn những ngóc ngách tối tăm, để từ đó có thể nhận diện, mổ xẻ và tìm cách rọi vào đó thứ ánh sáng, trước nhất, ánh sáng nơi tâm hồn người viết.

Khắc họa vẻ đẹp nghĩa nhân của một vùng đất

Mười năm lâm trọng bệnh là thời gian nhà văn Lê Văn Nghĩa dồn sức làm việc, làm việc “trối chét”. Những quyển sách ghi dấu ấn văn chương của Lê Văn Nghĩa đều ra đời trong khoảng thời gian này. Đó là những truyện dài, truyện vừa, truyện ngắn, tản văn, bút ký, ghi chép…về Sài Gòn -Tp.HCM, còn lại, đọng lại trong ký ức và tình cảm sâu lắng của một người Sài Gòn yêu tha thiết mảnh đất mình sinh ra và lớn lên cùng với những thăng trầm được mất của nó.

Những “Mùa hè năm Petrus”, “Chú chiếu bóng, nhà ảo thuật, tay đánh bài và tụi con nít xóm nhỏ Sài Gòn năm ấy”, “Tụi lớp nhứt trường Bình Tây, cây viết máy và con chó nhỏ”, “Mùa tiểu học cuối cùng”… tuy viết về trường lớp, về thầy cô, về tụi học trò phá như quỷ xứ nhưng Lê Văn Nghĩa bằng sự trải nghiệm gần cả cuộc đời gắn bó Sài Gòn – Tp.HCM và bằng cách thể hiện qua ngôn từ bình dị, gần gũi, tự nhiên, nhẹ nhàng đặc biệt là sự hài hước dí dỏm vốn có, đã phần nào khắc họa được cốt cách của con người nghĩa khí và vẻ đẹp nghĩa nhân của một đô thị lớn nhất phương Nam.

Rồi gần đây, những quyển sách mà Lê Văn Nghĩa cho mình chỉ là người gom nhặt đây đó chuyện hay chuyện lạ của người Sài Gòn – TP,Hồ Chí Minh trong những quyển tạp bút: “Sài Gòn khâu lại mảnh thời gian”, “Sài Gòn dòng sông tuổi thơ”, “Sài Gòn chuyện xưa mà chưa cũ”… rồi quyển sách mà nhà văn Lê Văn Nghĩa dành nhiều tâm sức “Văn học Sài Gòn 1954-1975, những chuyện bên lề”, càng cho thấy rõ hơn phẩm chất cao đẹp ở một người cầm bút. Bằng trang viết trung thực của mình, nhà văn không chỉ khắc họa phần nào vẻ đẹp nghĩa nhân của con người, của một vùng đất trải qua bao biến cố, mà muốn qua đó, rút ngắn những cách biệt, mở rộng biên độ thấu hiểu, bao dung và nỗ lực gắn kết giữa con người với con người.

Đơn từ nhiệm đầy trách nhiệm

Khi được Hội nhà văn mời làm chủ tịch Hội đồng văn xuôi nhiệm kỳ mới của Hội Nhà văn Tp.HCM, nhà văn Lê Văn Nghĩa cân nhắc khá lâu, rồi mới nhận lời. Tôi nhớ nhà văn nói dứt khoát “Không biết trước đây thế nào, nhưng tôi giữ vị trí này thì đề nghị các thành viên hội đồng không gởi tác phẩm dự giải. Phải độc lập và khách quan”. Hôm Hội Nhà văn Tp HCM ra mắt các Hội đồng chuyên môn, vị chủ tịch Hội đồng nói: “Tôi có thể không tham gia được hết khóa. Nhưng còn sức tới đâu, tôi làm hết mình tới đó”.

Thật không ngờ, chỉ sau hơn một tháng sau buổi ra mắt Hội đồng văn xuôi, nhà văn Lê Văn Nghĩa gởi đến Ban chấp hành và các thành viên Hội đồng văn xuôi một đơn xin từ nhiệm. Nhà văn viết: “Tôi được BCH Hội nhà văn khóa VIII tin tưởng mời tôi giữ chức Chủ tịch Hội đồng văn xuôi. Không thể phụ lòng tin yêu này, nên tôi đã nhận lời đảm trách. Nhưng với thời gian, tôi hiểu rằng mình không đủ sức khỏe để đảm trách tốt công việc này – một công việc cần sự cần mẫn, công tâm và mất nhiều thời giờ cũng như đủ sự minh mẫn…”

Kèm theo đơn từ nhiệm được viết bằng máy vi tính, là một quyển tiểu thuyết và một mẫu giấy với mấy dòng chữ viết tay: “Có thời gian nằm đọc hết quyển sách này. Tôi đề nghị Ban chấp hành và Hội đồng văn xuôi đưa vào danh sách đề cử cho Giải thưởng năm nay”.

Nhà văn Lê Văn Nghĩa là vậy. Hết lòng với bè bạn, với đồng nghiệp, tận tâm với công việc, luôn khao khát làm được nhiều việc giúp ích cho văn chương, cho cuộc đời, ngay cả khi vật vã trên giường bệnh.

Trưa 26/7/2021

Bích Ngân/Báo Văn nghệ

Bài viết liên quan

Xem thêm
Gừng càng già càng cay
Nhà thơ Ngô Xuân Hội viết về nhà thơ Nguyễn Tùng Linh
Xem thêm
Nhà lý luận phê bình Trần Hoài Anh và sự dấn thân với ‘di sản văn học miền Nam’
Đây là Chuyên luận với nhiều trữ lượng thông tin quý và bổ ích về di sản văn học miền Nam 1954 -1975, với độ dày gần 600 trang. Tập sách được đầu tư, nghiên cứu kỹ lưỡng, nghiêm cẩn, khai mở nhiều thông tin hay và có giá trị.
Xem thêm
Thi ca điểm hẹn: Nguyên Hùng ký họa thơ và nhạc
Chương trình của VOH, Đài tiếng nói Nhân dân TP. Hồ Chí Minh
Xem thêm
Lâm Xuân Thi và những vần thơ mang nhiều nỗi niềm suy tư, trắc ẩn!
Bài viết của nhà văn nhà phê bình Nguyễn Văn Hòa
Xem thêm
Phạm Phương Lan và những câu thơ Nút ra từ đá
| “Nứt ra từ đá” (thơ song ngữ Việt - Anh, NXB Hội Nhà văn 8/2024) là tập thơ thứ bảy của nhà thơ Phạm Phương Lan (SN 1973, quê Hà Tĩnh; Hội viên Hội Nhà văn TPHCM). Trước đó, từ năm 2008, độc giả biết đến chị qua những tập thơ như: “Không là gió mây”, “Góc trọ hồn người”, “Khâu tình”, “Mật ngữ em” v.v... và một số ca khúc được phổ nhạc từ thơ của chị...
Xem thêm
Dấn thân vào con đường văn chương
Ở tuổi 80, nhà thơ Trần Nhuận Minh sáng tác và xuất bản sách nhiều hơn bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời ông.
Xem thêm
Nhà văn Xuân Phượng đi và đến...
Bài viết của nhà thơ Văn Công Hùng trên Người đưa tin
Xem thêm
Phùng Quán – Người đặc biệt nhà số 4
Đối với anh em Văn nghệ Quân đội, nhà thơ Phùng Quán là một trường hợp rất đặc biệt.
Xem thêm