TIN TỨC

Nhà văn Bích Ngân: “Vương quyền góp phần làm sáng tỏ những góc khuất của một triều đại”

Người đăng : vanchuong
Ngày đăng: 2022-09-14 12:24:19
mail facebook google pos stwis
1301 lượt xem

LÊ CÔNG SƠN

Tối 16.9, kịch bản kịch nói Vương quyền của nhà văn Bích Ngân (Chủ tịch Hội Nhà văn TP.HCM, ảnh) được tác giả Hoàng Song Việt chuyển thể cải lương, đạo diễn - NSƯT Lê Nguyên Đạt dàn dựng, với sự diễn xuất của nhiều nghệ sĩ tên tuổi, sẽ có suất diễn đầu tiên.

Dịp này, nhà văn Bích Ngân có cuộc trò chuyện dành cho Thanh Niên.
 

Viết kịch luôn là thử thách đầy cám dỗ

  • Được biết, dù bận rộn trên cương vị Chủ tịch Hội Nhà văn TP.HCM, chị vẫn miệt mài viết văn và hoàn thiện các kịch bản sân khấu. Từ viết văn sang viết kịch, chị có gặp những thuận lợi và trở ngại gì không?

Viết kịch, tức là viết kịch bản văn học. Mà kịch bản văn học là một thể loại của văn chương. VN ta không nhiều nhà văn viết kịch, nhưng phương Tây và một số nước châu Á như Nhật, Trung Quốc… rất nhiều nhà văn tên tuổi đồng thời là kịch tác gia nổi tiếng.

Kịch đối với nhà văn, thực ra là dùng một hình thức khác, cấu trúc khác để dẫn dắt câu chuyện. Câu chuyện đó không kéo dài thành quyển sách có thể thong dong đọc nhiều ngày. Cuộc đời, phận đời của nhân vật, của thế hệ, của nhiều thế hệ hay của cả thời đại… chỉ diễn ra trong một không gian mấy mét vuông của sân khấu với thời gian dài không quá 3 giờ. Phải nén. Kịch tính nhiều, hành động nhiều (hành động bằng tình huống, bằng hành vi, bằng nội tâm, bằng lời thoại…), đây vừa là thế mạnh của người viết văn, làm cho nhân vật phong phú trong suy tưởng và hành động của mình; nhưng vừa là hạn chế khi nhà văn thiếu chọn lọc tình tiết, hành động và thiếu tiết chế ngôn từ, tiết chế biểu cảm bằng chữ nghĩa…

Cái khó của kịch là viết như thế nào để cả một tập thể sáng tạo cùng tạo ra được những nhân vật với tính cách, số phận với lý tưởng thẩm mỹ không chỉ riêng tác giả mong muốn. Viết kịch luôn là sự thử thách, thứ thử thách đầy cám dỗ.

  • Vương quyền, kịch bản sân khấu đoạt giải B (không có giải A) của Hội Nghệ sĩ sân khấu VN đầu năm 2021, là kịch bản đầu tiên viết về đề tài lịch sử của chị? Chị có định tiếp tục viết kịch bản đề tài này?

Trước Vương quyền, tôi dành nhiều tháng để hoàn tất một kịch bản cũng về đề tài lịch sử, mang tên Lời thề trước Đền Hùng, với nhân vật chính là nhà cách mạng Nguyễn Thái Học, kịch bản hiện vẫn còn tạm nằm trong ngăn tủ. Sau kịch bản Vương quyền, tôi viết tiếp kịch bản dã sử Phiên xử Nhà Thái miếu, đoạt giải C của Hội Nghệ sĩ sân khấu VN cuối năm 2021, rồi cũng vừa hoàn thành kịch bản Vương thành mà nhân vật chính là vị hoàng đế sáng lập nhà Tiền Lê nước Đại Cồ Việt.

Từ phải sang: NSƯT - đạo diễn Lê Nguyên Đạt, nhà văn Bích Ngân, NSND Thoại Miêu và trợ lý đạo diễn Nguyên Phương viếng mộ Đức Thượng công Tả quân Lê Văn Duyệt vào ngày giỗ lần thứ 190 của ông.
 

Bi kịch vụ án Thái tử phi Tống Thị Quyên

  • Nội dung và thông điệp gửi gắm vào vở Vương quyền này là gì, thưa chị?

Vương quyền được lấy cảm hứng khi tôi đọc tiểu thuyết Từ Dụ Thái hậu của nhà văn Trần Thùy Mai. Vở kịch xoay quanh những nhân vật có quyền định đoạt sự tồn tại hay tiêu vong một vương triều, cụ thể là triều nhà Nguyễn với sự trị vì của vua Minh Mạng, cùng những nhân vật có công lớn với vương triều đồng thời là chứng nhân và cũng là nạn nhân của vương triều đó.

Nhân vật chính của vở kịch là Lê Văn Duyệt, vị đại thần của triều Nguyễn, dưới triều Gia Long và Minh Mạng. Ông làm Tổng trấn Gia Định thành hai lần (lần 1: 1812 - 1816, lần 2: 1820 - 1832), thực hiện chính sách trị an tốt, có công lớn trong việc an dân cho cả vùng đất rộng lớn phương Nam.

Vở cải lương Vương quyền (Vụ án Tống Thị Quyên) sẽ công diễn lúc 20 giờ ngày 16.9 tại Trung tâm giải trí Hồng Liên (số 259 Hậu Giang, P.5, Q.6, TP.HCM) với sự tham gia diễn xuất của nhiều nghệ sĩ tên tuổi: NSND Thoại Miêu, NSƯT Kim Tiểu Long, NSƯT Mỹ Vân, nghệ sĩ Bình Tinh, Hoàng Quốc Thanh…

Tuy nhiên, do Lê Văn Duyệt không ủng hộ việc Minh Mạng lên ngôi mà ủng hộ hoàng tôn Đán, con của thái tử Cảnh khi Gia Long sắp mất; nên sau khi Gia Long băng hà, do tham vọng giữ vững vương quyền, thái hậu và vua Minh Mạng ép Lê Văn Duyệt dìm chết Tống Thị Quyên (theo ghi chép trong Đại Nam thực lục, bộ chính sử triều Nguyễn), là mẹ của hoàng tôn Đán và là vợ của thái tử Cảnh, người đã tử trận, nhằm trừ hậu họa có thể có âm mưu soán ngôi vua.

Đại thần Lê Văn Duyệt không thể làm trái lệnh vua, đã xuống tay sát hại thái tử phi Tống Thị Quyên. Hành động bất khả kháng trên đã khiến Lê Văn Duyệt đau đớn, giày vò dẫn đến hành động kết liễu đời mình nếu không có vợ nài nỉ lạy lục, van xin. Lê Văn Duyệt phải tiếp tục sống vì ông cần cho dân, cần cho Gia Định thành, cho phương Nam và cần cho cả Đại Nam. Và ông sống, sống bằng phẩm cách can trường, trung thực của một vị đại thần vì dân, vì nước...

Số phận Lê Văn Duyệt còn cho thấy rõ hơn những góc khuất của một triều đại đặt lợi ích của vương triều lên trên tất cả. Và những bi kịch, những hệ lụy cũng xuất phát từ đó…

Thông điệp của vở diễn còn được thể hiện trong câu thoại của Lê Văn Duyệt với Phạm Đăng Hưng, người chép sử “Quá khứ không minh bạch thì tương lai không thể nào sáng tỏ được” và “Đã làm người, tức là phải có trách nhiệm. Làm một đại quan, càng phải biết chịu trách nhiệm…”. Đó là trách nhiệm trước bá tánh và trước hậu thế.

Hơn nữa, bản thân chữ Vương quyền đã định danh quyền lực: đó là quyền của một vương triều, có lúc thuận với quyền của xứ sở thì quốc gia thịnh trị; có lúc chỉ vì quyền lợi của triều đại mình, tức sẽ nghịch với cái chung, thì quốc gia sẽ suy vi. Triều Nguyễn suy tàn là một điển cố cho loại quyền lực này.

Cuộc chơi với quyền lực thời nào cũng có, nhưng suy gẫm từ những điển cố để học cách sử dụng quyền lực sạch, quyền lực vì cái chung, một loại quyền lực của quốc gia dân tộc là điều vô cùng trọng yếu.

Nguồn: https://thanhnien.vn/

Bài viết liên quan

Xem thêm
Cùng viết để chữa lành
Công ty sách nói Bookas vừa thông báo tổ chức cuộc thi chủ đề “Viết Chữa Lành” với tổng giá trị giải thưởng lên đến hơn 1 tỷ đồng.
Xem thêm
Giao lưu với nhà văn Đông Tây: Khi văn chương là món ăn tinh thần không biên giới
Buổi giao lưu văn học với nhà văn Đông Tây – một trong những gương mặt nổi bật của văn đàn đương đại Trung Quốc.
Xem thêm
Hội thảo khoa học Văn học nghệ thuật Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh: 50 năm tự hào bản anh hùng ca
Tin về Hội thảo khoa học với chủ đề Văn học nghệ thuật Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh: 50 năm tự hào bản anh hùng ca
Xem thêm
Cô gái trong chiếc hòm – Truyện ngắn Lê Thị Việt Hà
Trong tôi ba tỏa sáng như một vầng hào quang lung linh. Có nghĩa là không thể như thế được. Không thể!
Xem thêm
Vườn sầu riêng gió hát – Truyện ngắn của Nguyễn Văn Hiệp
Nắng sớm Tây Nguyên tràn về rực rỡ nhuốm vàng cả khu vườn sầu riêng quả sai lúc lỉu. Phan Tâm - người em họ cũng vừa đến chung vui bế cháu trên tay cười rất tươi: Thơm ngon từ đất con ơi. Những âm thanh của Tây Nguyên vang lên nghe như tiếng gió hát trong rừng xào xạc. Khu vườn rộn rã tiếng cười, hương sầu riêng chín muộn lan toả cả một vùng quê.
Xem thêm
Đêm trắng ở Thăng Long – Truyện ngắn lịch sử của Nguyễn Thị Việt Nga
Trăng đã lên. Cả kinh thành Thăng Long chìm trong ánh sáng nhạt vàng như sương khói. Trăng vắt qua những mái ngói hoàng cung cong cong, rọi xuống nền gạch Bát Tràng bóng loáng, đổ bóng lên những dãy hành lang thâm nghiêm lặng lẽ. Dưới ánh trăng ấy, kinh thành như hiện ra nửa thực nửa mộng, vừa rực rỡ huy hoàng, vừa cổ kính u tịch. Mọi âm thanh dường như tan vào bóng tối. Chỉ còn gió nhè nhẹ lùa qua lá ngô đồng, thì thầm như tiếng của thời gian đang trôi.
Xem thêm
Tin buồn: Nhà thơ, Thượng tá Vũ Đình Nguyệt từ trần
Nhà thơ, Thượng tá Vũ Đình Nguyệt – hội viên Hội Nhà văn TP.HCM – sau một thời gian bị trọng bệnh, đã từ trần lúc 13g49, ngày 25/6/2025 (nhằm ngày 01/6 năm Ất Tỵ), hưởng thọ 68 tuổi.
Xem thêm
Hoạt động 6 tháng đầu năm 2025 của Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh
Sáu tháng đầu năm 2025, trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh cải cách, đổi mới, tinh gọn bộ máy; vượt qua những khó khăn, xáo trộn ban đầu, như nhiều tháng văn phòng chưa có lương, ngân sách chậm phê duyệt dẫn đến nhiều hoạt động bị đình trệ.
Xem thêm
Ra mắt tác phẩm Ru say mượn tỉnh, ru tình mượn nhau
Sáng ngày 22/06/2025, tại nhà hàng Hòn Đất đường Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú, TPHCM, nhà thơ Diễm Thuyên đã tổ chức buổi ra mắt tập thơ “Ru say mượn tình, ru tình mượn nhau”.
Xem thêm
Đôi câu đối về liệt sĩ được xác lập kỷ lục Việt Nam
Đôi câu đối “Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc - Hồn bay lên hoá linh khí Quốc gia của Đại tá, nhà báo Trần Thế Tuyển được xác lập kỷ lục Việt Nam.
Xem thêm
50 Album Hồn Việt – Món quà đầy ý nghĩa từ nhà thơ Lâm Xuân Thi gửi tặng Hội Nhà văn TP.HCM
ội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh xin trân trọng cảm ơn nhà thơ Lâm Xuân Thi – người bạn thủy chung, nghĩa tình và là nhà tài trợ nhiều năm qua của Hội – vì món quà quý báu vừa được gửi tặng: 50 album ca khúc Hồn Việt
Xem thêm
Thư mời Giao lưu văn học Việt - Trung lần thứ nhất
Vào lúc 14 giờ ngày 27/6/2025, tại Hội trường B, Trụ sở Liên hiếp các Hội văn học nghệ thuật TP. HCM
Xem thêm
Khi phụ nữ làm thơ và làm báo bằng một trái tim
Bài đăng Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam, tháng 6/2025
Xem thêm
Đoàn Hội Nhà văn Thượng Hải tới thăm Hội Nhà văn TP. Hồ Chí MInh
Sáng ngày 6/6, dịch giả Nguyễn Lệ Chi (Phó chủ tịch Hội đồng Văn học dịch Hội nhà văn TP.HCM) đã dẫn đoàn Hội nhà văn Thượng Hải đến thăm Hội nhà văn TP.HCM, đồng thời kiêm vai trò phiên dịch trong buổi giao lưu.
Xem thêm
Lời chia buồn của Hội Nhà văn TPHCM
Cụ Bà PHẠM THỊ MÃNH, mẫu thân nhà văn Bích Ngân, vừa từ trần lúc 7 giờ 10 phút ngày 30 tháng 5 năm 2025 (nhằm mùng 4 tháng 5 năm Ất Tỵ), hưởng thọ 88 tuổi.
Xem thêm
Thông báo lùi thời gian tổ chức “Những ngày Văn học, Nghệ thuật TP.HCM
Theo Thông báo số 1630-TB/VPTU của Văn phòng Thành ủy TP.HCM, chương trình “Những ngày Văn học, Nghệ thuật TP.HCM” với chủ đề: “Thành phố Hồ Chí Minh – Nơi những dòng sông hội tụ” sẽ được chuyển sang tổ chức vào đầu tháng 7.
Xem thêm