TIN TỨC

Giải thưởng văn học năm 2021: Đổi mới không “đổi màu”

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2022-01-19 16:16:53
mail facebook google pos stwis
1105 lượt xem

Đến hẹn lại lên, vào dịp cuối năm, các hội văn học địa phương lại tiến hành trao giải thưởng. Trong năm 2021, bầu không khí trao giải lặng lẽ vì dịch Covid-19 đang hoành hành, nhưng chất lượng các giải thưởng vẫn được bảo đảm.

Các giải thưởng văn học ở địa phương, đặc biệt ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cho chúng ta thấy hai khuynh hướng chủ đạo: Tìm kiếm sự đổi mới nhưng vẫn lành mạnh, không sa vào những lệch lạc về nội dung, tư tưởng.

Tôn vinh những nhà văn tận hiến

Xu hướng các giải thưởng văn học tôn vinh những nhà văn qua các giải cống hiến hay thành tựu trọn đời đang ngày càng trở nên phổ biến. Giải thưởng này thường trao cho những nhà văn đã khuất hoặc những nhà văn có nhiều thành tựu nổi bật nhằm tri ân sự tận hiến của họ cho văn chương. Mấy năm qua, Hội Nhà văn Hà Nội đã trao giải thưởng này cho nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, Lê Minh Khuê, Hoàng Quốc Hải... và năm nay là cố nhà văn Vũ Bão. Trong mùa giải thưởng 2021, Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh đã quyết định thành lập và trao giải Cống hiến lần thứ nhất cho cố nhà văn Lê Văn Nghĩa và cố nhà thơ Đoàn Vị Thượng. Đây là những giải thưởng mang đậm tính nhân văn, ít gây xôn xao, bàn tán vì các tác giả đoạt giải đều là những tên tuổi văn học đã được thời gian bảo chứng, có những đóng góp không thể phủ nhận cho văn học. Trong tương lai, có lẽ giải thưởng này sẽ được nhân rộng ở các hội văn học địa phương.

Hai tác phẩm được Hội Nhà văn Hà Nội trao giải thưởng năm 2021. Ảnh: THU HÀ. 

Hai tác phẩm được Hội Nhà văn TPHCM trao giải Cống hiến năm 2021.

Bên cạnh đó, việc trao giải ở các hạng mục khác đều hướng đến những tác phẩm có tính chất tổng kết sự nghiệp văn học của tác giả. Xu hướng này thể hiện rõ ở giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội khi trao giải cho tập thơ “Lục bát mỗi ngày” (Nhà xuất bản Văn học) của nhà thơ Đặng Vương Hưng và tập lý luận phê bình “Đa mang một cõi lòng không yên định” (Nhà xuất bản Hội Nhà văn) của cố nhà phê bình văn học Chu Văn Sơn. Hai tác phẩm này đều là những tác phẩm có tính “tổng tập”, khép lại một chặng đường văn học của tác giả. Tập “Lục bát mỗi ngày” dày hơn 1.000 trang, với gần 1.000 bài thơ lục bát được sáng tác trong hơn 30 năm. Có thể nói “Lục bát mỗi ngày” đã kết tinh toàn bộ tâm huyết, công sức, đóng góp của nhà thơ Đặng Vương Hưng với thể lục bát. Tập lý luận phê bình “Đa mang một cõi lòng không yên định” được trao giải thưởng khi tác giả đã về với cõi vĩnh hằng. Cuốn sách tập hợp những nghiên cứu, phê bình, chân dung văn học làm nên “thương hiệu” Chu Văn Sơn, quen thuộc với nhiều thế hệ công chúng yêu văn chương. Mặc dù chưa thể có dáng vóc của một tổng tập hoàn chỉnh nhưng “Đa mang một cõi lòng không yên định” vẫn là cuốn sách định hình nên những giá trị cơ bản nhất trong sự nghiệp làm nghề của ông.

Khuyến khích tìm tòi đổi mới

Việc Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh trao giải thưởng quan trọng nhất cho tiểu thuyết “Nghiệp chướng” (Nhà xuất bản Hội Nhà văn) của Lưu Vĩ Lân là một tín hiệu vui. Đây là phần tiếp theo của hai tác phẩm “Mật đạo”, “Ngẫu tượng” của tác giả viết về “công cuộc làm ăn của các nhà tư sản dân tộc trước biến thiên của lịch sử”-"một chủ đề độc đáo mà dường như chưa cây bút nào đào sâu trước đó", như nhận xét của nhà văn Trầm Hương, Phó chủ tịch Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh. Tiểu thuyết được mở đầu bằng hành trình trở về nước của Luân, một giáo sư ở nước ngoài. Mục đích ban đầu trở về của Luân là lấy tư liệu cho dự án nghiên cứu mà anh và các đồng nghiệp đam mê hàng chục năm trời. Nhưng trước hoàn cảnh khó khăn của gia đình, với vai trò người thừa kế, Luân đã “lột xác”, từ người trí thức trở thành một “ông trùm” thật sự, sẵn sàng làm mọi thứ để bảo vệ và phát triển khối tài sản khổng lồ. Qua sự chèo lái của Luân, tác giả dẫn dắt bạn đọc đến với một TP Hồ Chí Minh thời kỳ đầu đổi mới đất nước. Ở Luân, phảng phất hình ảnh của một “bố già” phiên bản Việt - một con người coi trọng những giá trị gia đình truyền thống; thông minh, lịch thiệp, có tầm nhìn xa trông rộng và không hề thiếu những mánh khóe, thủ đoạn tàn nhẫn để trừng trị những kẻ dám động đến mình và người thân.

Việc trao giải cho cuốn tiểu thuyết được viết theo dạng thức bộ ba có kết cấu hiện đại, vừa độc lập vừa có quan hệ với nhau, vừa có tính chính luận, vừa có tính giải trí. Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh đã cho thấy sự mới mẻ, công tâm trong nhận định, đánh giá; sự cẩn thận, kỹ lưỡng trong việc tìm kiếm để không bỏ sót những tác phẩm có chất lượng. Có thể nói, cơ cấu và tác phẩm đoạt giải của hai hội văn học lớn nhất nước trong năm 2021 đã phản ánh các giải thưởng văn học Việt Nam vừa “an toàn”, vừa “đổi mới”.

Tiến sĩ ĐOÀN MINH TÂM (https://www.qdnd.vn/)

Bài viết liên quan

Xem thêm
Cùng viết để chữa lành
Công ty sách nói Bookas vừa thông báo tổ chức cuộc thi chủ đề “Viết Chữa Lành” với tổng giá trị giải thưởng lên đến hơn 1 tỷ đồng.
Xem thêm
Giao lưu với nhà văn Đông Tây: Khi văn chương là món ăn tinh thần không biên giới
Buổi giao lưu văn học với nhà văn Đông Tây – một trong những gương mặt nổi bật của văn đàn đương đại Trung Quốc.
Xem thêm
Hội thảo khoa học Văn học nghệ thuật Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh: 50 năm tự hào bản anh hùng ca
Tin về Hội thảo khoa học với chủ đề Văn học nghệ thuật Hà Nội - Huế - TP. Hồ Chí Minh: 50 năm tự hào bản anh hùng ca
Xem thêm
Cô gái trong chiếc hòm – Truyện ngắn Lê Thị Việt Hà
Trong tôi ba tỏa sáng như một vầng hào quang lung linh. Có nghĩa là không thể như thế được. Không thể!
Xem thêm
Vườn sầu riêng gió hát – Truyện ngắn của Nguyễn Văn Hiệp
Nắng sớm Tây Nguyên tràn về rực rỡ nhuốm vàng cả khu vườn sầu riêng quả sai lúc lỉu. Phan Tâm - người em họ cũng vừa đến chung vui bế cháu trên tay cười rất tươi: Thơm ngon từ đất con ơi. Những âm thanh của Tây Nguyên vang lên nghe như tiếng gió hát trong rừng xào xạc. Khu vườn rộn rã tiếng cười, hương sầu riêng chín muộn lan toả cả một vùng quê.
Xem thêm
Đêm trắng ở Thăng Long – Truyện ngắn lịch sử của Nguyễn Thị Việt Nga
Trăng đã lên. Cả kinh thành Thăng Long chìm trong ánh sáng nhạt vàng như sương khói. Trăng vắt qua những mái ngói hoàng cung cong cong, rọi xuống nền gạch Bát Tràng bóng loáng, đổ bóng lên những dãy hành lang thâm nghiêm lặng lẽ. Dưới ánh trăng ấy, kinh thành như hiện ra nửa thực nửa mộng, vừa rực rỡ huy hoàng, vừa cổ kính u tịch. Mọi âm thanh dường như tan vào bóng tối. Chỉ còn gió nhè nhẹ lùa qua lá ngô đồng, thì thầm như tiếng của thời gian đang trôi.
Xem thêm
Tin buồn: Nhà thơ, Thượng tá Vũ Đình Nguyệt từ trần
Nhà thơ, Thượng tá Vũ Đình Nguyệt – hội viên Hội Nhà văn TP.HCM – sau một thời gian bị trọng bệnh, đã từ trần lúc 13g49, ngày 25/6/2025 (nhằm ngày 01/6 năm Ất Tỵ), hưởng thọ 68 tuổi.
Xem thêm
Hoạt động 6 tháng đầu năm 2025 của Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh
Sáu tháng đầu năm 2025, trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh cải cách, đổi mới, tinh gọn bộ máy; vượt qua những khó khăn, xáo trộn ban đầu, như nhiều tháng văn phòng chưa có lương, ngân sách chậm phê duyệt dẫn đến nhiều hoạt động bị đình trệ.
Xem thêm
Ra mắt tác phẩm Ru say mượn tỉnh, ru tình mượn nhau
Sáng ngày 22/06/2025, tại nhà hàng Hòn Đất đường Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú, TPHCM, nhà thơ Diễm Thuyên đã tổ chức buổi ra mắt tập thơ “Ru say mượn tình, ru tình mượn nhau”.
Xem thêm
Đôi câu đối về liệt sĩ được xác lập kỷ lục Việt Nam
Đôi câu đối “Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc - Hồn bay lên hoá linh khí Quốc gia của Đại tá, nhà báo Trần Thế Tuyển được xác lập kỷ lục Việt Nam.
Xem thêm
50 Album Hồn Việt – Món quà đầy ý nghĩa từ nhà thơ Lâm Xuân Thi gửi tặng Hội Nhà văn TP.HCM
ội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh xin trân trọng cảm ơn nhà thơ Lâm Xuân Thi – người bạn thủy chung, nghĩa tình và là nhà tài trợ nhiều năm qua của Hội – vì món quà quý báu vừa được gửi tặng: 50 album ca khúc Hồn Việt
Xem thêm
Thư mời Giao lưu văn học Việt - Trung lần thứ nhất
Vào lúc 14 giờ ngày 27/6/2025, tại Hội trường B, Trụ sở Liên hiếp các Hội văn học nghệ thuật TP. HCM
Xem thêm
Khi phụ nữ làm thơ và làm báo bằng một trái tim
Bài đăng Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam, tháng 6/2025
Xem thêm
Đoàn Hội Nhà văn Thượng Hải tới thăm Hội Nhà văn TP. Hồ Chí MInh
Sáng ngày 6/6, dịch giả Nguyễn Lệ Chi (Phó chủ tịch Hội đồng Văn học dịch Hội nhà văn TP.HCM) đã dẫn đoàn Hội nhà văn Thượng Hải đến thăm Hội nhà văn TP.HCM, đồng thời kiêm vai trò phiên dịch trong buổi giao lưu.
Xem thêm
Lời chia buồn của Hội Nhà văn TPHCM
Cụ Bà PHẠM THỊ MÃNH, mẫu thân nhà văn Bích Ngân, vừa từ trần lúc 7 giờ 10 phút ngày 30 tháng 5 năm 2025 (nhằm mùng 4 tháng 5 năm Ất Tỵ), hưởng thọ 88 tuổi.
Xem thêm
Thông báo lùi thời gian tổ chức “Những ngày Văn học, Nghệ thuật TP.HCM
Theo Thông báo số 1630-TB/VPTU của Văn phòng Thành ủy TP.HCM, chương trình “Những ngày Văn học, Nghệ thuật TP.HCM” với chủ đề: “Thành phố Hồ Chí Minh – Nơi những dòng sông hội tụ” sẽ được chuyển sang tổ chức vào đầu tháng 7.
Xem thêm