Chiều 29.02 phát biểu tại buổi gặp mặt giữa Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước với trí thức, nhà khoa học, văn nghệ xuân Giáp Thìn 2024, Chủ tịch Hội Nhà văn Nguyễn Quang Thiều đã dành thời gian nói về vấn đề xây dựng văn hóa.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – Ảnh Gia Hân

Đầu tư văn hóa là điều vô cùng cần thiết

Theo ông Thiều, có một số người lên tiếng về 350.000 tỉ đồng khi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa ra con số mang tính ước lệ cho việc chấn hưng văn hóa và cho rằng tiêu quá nhiều tiền trong lúc nhân dân còn thế này, thế kia.

“Nhưng quan điểm của các nhà văn, trong đó có tôi, cho rằng 350.000 tỉ đồng vẫn là con số rất ít. Để đầu tư văn hóa vô cùng lớn. Văn hóa không phải chúng ta trồng khoai tây, khoai lang để rồi trồng tháng 1 đến tháng 4 có thể dỡ được khoai, mà phải mất hàng trăm năm”, ông Thiều nói.

Ông dẫn chứng thi thoảng ở Hà Nội vẫn thấy một người đi qua nơi công cộng ném một bọc rác xuống và việc này chỉ mất 10 giây, nhưng phải mất trăm năm để một người đi qua nhìn thấy bọc rác rồi tự động nhặt bỏ vào thùng rác.

“Đó là thời gian hình thành vẻ đẹp, hành vi văn hóa. Nên tôi nghĩ đầu tư văn hóa là điều vô cùng cần thiết”, ông Thiều nhấn mạnh.

Ông dẫn lại nhà thơ Hữu Thỉnh khi là chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đại biểu Quốc hội từng phát biểu trên Quốc hội nếu chúng ta tiết kiệm hay bớt một đồng chi cho văn hóa thì phải bỏ ra 1.000 đồng xây nhà tù.

Theo ông, câu nói này không mang tinh thần thi ca mà là chân lý, chứa đựng tầm quan trọng của văn hóa, đồng thời cảnh báo nếu chúng ta bỏ rơi văn hóa sẽ có những tiêu cực.

Trong đó, nếu tiết kiệm hay bớt đi một đồng chi cho văn hóa, đầu tư cho văn hóa thì một trăm năm sau, con cháu chúng ta phải cùng nhau bỏ tiền xây nhà tù cho những vấn đề về đạo đức, nhân cách…

“Tôi nghĩ Nhà nước sẽ đầu tư hợp lý, chính xác cho văn hóa”, ông Thiều nêu và chia sẻ thêm từ khi làm chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đã trở thành “người ăn xin… đầy kiên nhẫn, đầy cảm hứng”.

Ông nói rất nhiều dự án, công việc của Hội Nhà văn Việt Nam, như sách miễn phí cho trẻ em vùng sâu vùng xa, đến 2023, sau 2 năm làm đã chuyển giao 70.000 sách cho trẻ em ở vùng sâu, vùng xa.

Ông cho rằng Đảng, Nhà nước đã rất quan tâm đến văn hóa bằng việc đầu tư, chăm sóc, lắng nghe các văn nghệ sĩ, nhà khoa học, trí thức.

“Khi chính trị bền vững, có vị thế trên toàn thế giới cộng với nền văn hóa nữa thì quốc gia đó là quốc gia lớn mạnh, không sợ bất kỳ sự xâm hại, đe dọa sự tồn vong…”, ông Thiều nói.

Ông nói thêm sang năm, bước vào nửa thế kỷ kể từ ngày thống nhất đất nước, câu hỏi rất lớn phải trả lời là chúng ta sẽ đưa dân tộc đi thế nào trong con đường sắp tới?

“Chúng ta đã làm được quá nhiều việc ngoài sức tưởng tượng nhưng trong văn hóa vẫn có những lỗ hổng chưa được hàn gắn”, ông Thiều bày tỏ thêm.

Cần đổi mới chế độ đãi ngộ, tôn vinh

Chủ tịch Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam Đỗ Hồng Quân đề nghị cần có chính sách chăm lo phát triển toàn diện cả vật chất, tinh thần để đội ngũ văn nghệ sĩ có điều kiện sáng tạo, cống hiến nhiều nhất.

Trong đó, các tài năng nghệ thuật trẻ cần được phát hiện sớm, đào tạo bồi dưỡng bài bản, được tôn vinh và trọng dụng.

Thêm vào đó, cần đổi mới chế độ đãi ngộ, sử dụng, tôn vinh tài năng đối với văn nghệ sĩ, thu hút nhân tài người Việt trên thế giới để phục vụ, cống hiến cho nhân dân nước nhà.

Ông cũng đề nghị việc khen thưởng tài năng, tôn vinh sự nghiệp sáng tạo xuất sắc của văn nghệ sĩ cần được xem xét toàn diện, chặt chẽ, khoa học, công tâm, minh bạch và kịp thời, tạo phấn khởi tin tưởng trong xã hội, đồng thuận, đoàn kết trong toàn giới.

Về cơ chế, ông Quân nhấn mạnh cần đặt sự nghiệp phát triển văn học nghệ thuật Việt Nam trong chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa quốc gia, và là thành phần quan trọng của chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong thời kỳ mới.

Cần xây dựng đề án cụ thể về phát triển văn học, nghệ thuật trong chương trình mục tiêu quốc gia này.

THÀNH CHUNG/ TTO