TIN TỨC

Nhà thơ thì chơi với ai?

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2023-11-01 06:58:37
mail facebook google pos stwis
256 lượt xem

HOÀI NAM

Từ quan sát, ghi nhận đời sống văn chương cũng như từ sự đọc cho riêng mình, tôi có thể có câu trả lời ngay lập tức: đã/ hễ nhà thơ thì chơi với ai cũng được, bất kể.

Nhà văn “cao bồi già phố cổ” Nguyễn Việt Hà từng xuất bản một tập tản văn có tên “Nhà văn thì chơi với ai?”, chừng trên dưới mười năm thì phải. Đọc đã lâu nên tôi không nhớ trong sách ấy Nguyễn Việt Hà trả lời câu hỏi chủ đề này như thế nào? Nhưng từ việc chợt nhớ ra nó, tôi lại có một câu hỏi cho riêng mình: nhà thơ thì chơi với ai?

Từ sự quan sát, ghi nhận đời sống văn chương cũng như từ sự đọc cho riêng mình, tôi có thể có câu trả lời ngay lập tức mà không sợ sai: đã/ hễ nhà thơ thì chơi với ai cũng được, bất kể.


Mối tình thi sĩ- Tình yêu ở lại.

Nhà thơ thì đương nhiên chơi với nhà thơ, và với nhà văn, nếu chúng ta vẫn muốn phân biệt “thơ” và “văn” như hai phương thức biểu hiện khác nhau của sáng tạo văn chương. Khác nhau nhưng vẫn chung nhau một kiểu lời nói “quái gở” (như học giả Phan Ngọc từng nhận định. Đại khái là vì lời nói trong các tác phẩm thơ, văn khác với lời nói ngoài đời, ngoài đời chẳng mấy ai ăn nói đối đáp theo những cấu trúc ngôn ngữ “bị vặn xoắn” như vậy cả). Từ cái sự chơi với nhau của nhà thơ với nhà thơ hoặc của nhà thơ với nhà văn, chơi đến mức hiểu thấu lòng nhau, có thể khóc hoặc cười thay cho nhau mặc sự chênh lệch tuổi tác, nhiều tình bạn văn chương đã được khắc tạc vào thiên thu và trở thành huyền thoại. Như khi Trần Huyền Trân viết bài “Uống rượu với Tản Đà”: “Cụ hâm rượu nữa đi thôi/ Be này chừng sắp cạn rồi còn đâu/ Rồi lên ta uống với nhau/ Rót đau lòng ấy vào đau lòng này…”

Nhà thơ cũng có thể chơi với các nghệ sỹ thuộc giới âm nhạc, các nghệ sỹ sân khấu, các nghệ sỹ điện ảnh, các họa sỹ, các điêu khắc gia, các kiến trúc sư, các nghệ sỹ nhiếp ảnh v.v… tóm lại là những người sáng tạo nghệ thuật nói chung, kiểu người cả đời bị chứng “săn bắt con nghệ thuật” nó hành hạ, đôi khi là bị hành hạ đến mức thê thảm. Có lẽ, đó là do cái lý “đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”. Khi con chim hót, thậm chí khi con chim chẳng cần hót, thì những tần số âm thanh cất tiếng và không cất tiếng đã giao nhau như một tín hiệu gọi bầy.

Nhà thơ cũng có thể chơi với tất cả những ai ngoài “nghệ giới”, tức là tất cả nhân quần xã hội. Như nhà thơ, chiến sỹ cộng sản Tố Hữu đã náo nức tuyên ngôn trong bài thơ “Từ ấy”: “Tôi đã là con của vạn nhà/ Là em của vạn kiếp phôi pha/ Là anh của vạn đầu em nhỏ/ Không áo cơm, cù bất cù bơ…

Thấp xuống nữa, đến cực hạn của độ thấp, thậm chí nhà thơ có thể chơi với …kỹ nữ. Một ví dụ khá ít người biết, là Liễu Vĩnh, nhà thơ Trung Quốc thời Bắc Tống. Liễu Vĩnh đỗ tiến sỹ, làm quan một thời gian ngắn thì bỏ quan trường vào sống trong lầu xanh, ăn cơm kỹ nữ để viết những từ khúc đưa tên tuổi ông nhập hạng đại từ gia của văn chương Trung Quốc cổ điển. Lúc Liễu Vĩnh mất, các kỹ nữ còn góp tiền để chôn cất và làm lễ truy điệu cho ông. Nói chung, cái giao tình giữa nhà thơ với nhà thổ là một sự thực rất phổ biến trong đời. Còn trong văn chương tự cổ chí kim, như một sự biểu hiện và được biểu hiện, nó đáng để người ta bỏ sức ra nghiên cứu, làm vài chục luận văn tiến sỹ cũng chưa hết việc.

Còn cao hơn nữa, đến cực hạn của độ cao, nhà thơ có thể chơi với đại gia và quan chức. Sẽ là điều bình thường, bởi thực tế là có không ít đại gia hoặc quan chức cũng chính là những thi sỹ đích thực, như Hàn Dũ, một trong bát đại gia thời Đường Tống của Trung Quốc, hay như Alecxandre Pushkin, mặt trời của thi ca Nga. Nhưng sẽ là điều không bình thường nữa, nếu đại gia chỉ là đại gia và quan chức chỉ là quan chức. Khi ấy, việc nhà thơ có giao tình thân hữu với họ – đại gia và quan chức – rất dễ bị người đời xem là biểu hiện của một sự kém cỏi về nhân cách: thói nịnh bợ hoặc tính vụ lợi, hoặc cả hai.

Không phải là không có những chuyện này, cũng như ở chiều ngược lại, không phải là không có nhiều nhà giàu và quan chức chơi với nhà thơ chỉ để tỏ ra có tinh thần “yêu văn nghệ” mà thôi, không hơn. Tuy nhiên cần phải kể đến một thực tế là người ta có cả trăm lý do để chơi với nhau một cách thành thực, thành bạn tâm giao của nhau, ngoài những lý do thơ, nghệ thuật, tiền bạc và quyền lực. Nhưng mấy ai để tâm khi đang trong cơn say xỉ vả? “Đôi tay nhân gian chưa từng độ lượng”, lời bài hát của nhạc sỹ Trịnh Công Sơn dường như là một sự thấm tận đáy nỗi đời cay nghiệt…

Sở dĩ cái sự “chơi với ai” của nhà thơ trở nên nhiêu khê như thế, là vì, có thể dùng như một trùng ngôn với câu của nhà thơ Nga Evgeny Evtushenko: “Ở Việt Nam, là một nhà thơ thì còn hơn cả một nhà thơ”.

Nguồn: https://vanvn.vn/nha-tho-thi-choi-voi-ai/

Bài viết liên quan

Xem thêm
Làm mới cải lương – con dao hai lưỡi
Gần đây, cải lương được đưa lên mạng với một số hình thức mới: kết hợp rap, trang phục ma mị… Nhiều người cho rằng cải lương cần phải được “làm mới” để phù hợp với thời đại, với lớp trẻ. Nhưng làm mới cách nào để không bị mất chất, để người xem vẫn còn “nhìn ra” cải lương là câu hỏi không dễ giải đáp.
Xem thêm
“Vua phóng sự” Vũ Trọng Phụng làm gì khi cuốn sách về gái điếm bị đá vào xó tường?
Nguyễn Vỹ lặng lẽ đưa mũi giày đá luôn quyển “Lục Xì” vào trong xó tường. Quyển sách vừa xuất bản, hãy còn mới tinh, nằm xơ xác bên chân tủ.
Xem thêm
Văn học dân gian Đồng Nai trong bối cảnh văn học dân gian Nam Bộ từ 1945 đến nay
Công tác sưu tầm và in ấn các tuyển tập văn học dân gian Việt Nam nói chung đã được các nhà Nho thực hiện từ cuối thế kỷ XVIII với các sưu tập bằng chữ Nôm, chữ Hán. Sang đến cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, cùng với sự phổ biến của chữ quốc ngữ thì các sưu tập văn học dân gian được phát hành phổ biến nhiều hơn nữa. Tuy nhiên trong giai đoạn này phần lớn vẫn là các sưu tập miền Bắc hay ở một số tỉnh thành miền Trung, ở Nam Bộ việc sưu tầm và phổ biến văn học dân gian dưới dạng các tuyển tập in ấn vẫn còn chưa được coi trọng đúng mức, do vậy không gian nghiên cứu văn học dân gian vùng miền cũng đồng thời bị bỏ ngỏ.
Xem thêm
Bộ phim Đất rừng phương Nam: Một số điều “lấn cấn” về nội dung và nghệ thuật cùng với phản hồi của cục điện ảnh
“Đất rừng phương Nam” của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng là một bộ phim đang gây ra nhiều dư luận sôi nổi. Bộ phim nhận được nhiều lời khen ngợi, nhưng cũng có không ít tiếng chê. Dĩ nhiên với tư cách là một sản phẩm nghệ thuật, những thành công của phim rất đáng ghi nhận, song khi xem xong bộ phim, đọng lại cũng là không ít điều “lấn cấn” trong lòng một khán giả như tôi.
Xem thêm
Nghĩ về thủ thuật làm phim câu khách
Công thức làm phim ăn khách, người làm điện ảnh đều nắm được. Nhưng cũng như công thức nấu ăn, đọc kỹ sách nấu ăn không có nghĩa ai cũng có thể làm được món ngon.
Xem thêm
Phim ‘Đất rừng phương Nam’: Có thể hư cấu nhưng đừng làm sai lệch lịch sử
Chuyên gia cho rằng, bộ phim có thể hư cấu cho hấp dẫn hơn so với nguyên tác, khiến cho kịch bản phim kịch tính hơn, thu hút hơn, nhưng đừng để sai lệch lịch sử.
Xem thêm
Bài thơ Bắt nạt tiếp tục gây tranh cãi khi đưa vào sách giáo khoa
Bài thơ “Bắt nạt” của tác giả Nguyễn Thế Hoàng Linh tiếp tục gây tranh cãi trên các diễn đàn. Đây là lần thứ hai tác phẩm này gây tranh cãi. Không ít phụ huynh, thi sĩ cho rằng bài thơ là “thảm họa” trong sách giáo khoa môn Ngữ văn lớp 6.
Xem thêm
PGS-TS Bùi Thanh Truyền: Nhà văn là một sinh thể của môi trường
PGS-TS Bùi Thanh Truyền là chủ biên đề tài Văn xuôi Nam bộ giai đoạn 1986-2015 từ góc nhìn phê bình sinh thái đã nghiệm thu thành công cấp bộ, được NXB Văn hóa - Văn nghệ xuất bản cuối năm 2018.
Xem thêm
Tiểu thuyết lịch sử Từ trường hợp nhà văn Hoàng Quốc Hải
Những năm gần đây, vấn đề Nghiên cứu và giảng dạy văn học về đề tài lịch sử dân tộc đang ngày càng trở nên bức thiết với đời sống xã hội nói chung và chuyên ngành Khoa học Xã hội và Nhân văn nhằm góp phần bồi dưỡng kiến thức lịch sử một cách có hệ thống từ lăng kính văn học, từ các tác phẩm văn học viết về đề tài lịch sử dân tộc.
Xem thêm
Văn học mạng đang đánh mất giá trị tốt đẹp của văn chương
Sự xuất hiện của mạng Internet đã mở ra cánh cửa giúp những người viết trẻ sớm được độc giả đón nhận. Tuy nhiên, xu thế phát triển văn học mạng lại đặt ra nhiều băn khoăn, cần có giới hạn nào cho những sáng tạo để không quá dễ dãi và đánh mất giá trị tốt đẹp của văn chương?
Xem thêm
Thơ phổ nhạc có lợi ích gì cho nhà thơ?
Xưa nay, thơ phổ nhạc không xa lạ với đời sống sáng tạo, biểu diễn và thụ hưởng ca khúc. Có không ít nhà thơ luôn lấy làm hãnh diện vì có nhiều bài thơ được phổ nhạc. Thậm chí, những tuyển tập thơ phổ nhạc do chính nhà thơ tự in ấn cũng đã xuất hiện như một niềm vui đích thực. Tuy nhiên, thơ phổ nhạc có lợi ích gì cho nhà thơ thì vẫn là câu chuyện tế nhị.
Xem thêm
Tiểu thuyết lịch sử Trưng Nữ Vương - Bản hùng ca độc lập dân tộc
Trong lịch sử dân tộc, Hai Bà Trưng có một vị trí hết sức đặc biệt. Hai Bà Trưng đã tiến hành lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa giành độc lập dân tộc (40-43), được dân chúng suy tôn là Trưng Nữ Vương. Các sử sách về sau trong đó có cả sử Trung Quốc đều ghi chép về sự kiện này. Hiện trên cả nước có rất nhiều về đình, đền, chùa, miếu thờ phụng, tôn vinh công trạng của Trưng Nữ Vương cùng các tướng của bà. Đây cũng là đạo lý uống nước nhớ nguồn, biết ơn với các tiền nhân của dân tộc của nhân dân ta. Tiểu thuyết lịch sử Trưng Nữ Vương của nhà văn Phùng Văn Khai được viết trong bối cảnh ấy. Đã như bản hùng ca về độc lập dân tộc từ cách đây gần 2.000 năm.
Xem thêm
Cái “Chuẩn” hình thức sách văn học
Bài đăng Văn nghệ số 21/2023
Xem thêm
Những cảm nhận Sài Gòn
Bài đăng Văn nghệ số 17+18/2020
Xem thêm
Cần gì để văn học trẻ Việt Nam vươn ra thế giới?
Đó là một trong những câu hỏi lớn được đặt ra và mổ xẻ đầy sôi nổi trong buổi cà phê học thuật nhân văn chủ đề Văn học trẻ Việt Nam trong dòng chảy giao lưu quốc tế chiều 25-3.
Xem thêm
Học văn thời công nghệ số
Bài viết của GS.TS Huỳnh Như Phương
Xem thêm