- Tin tức - Hoạt động Hội
- PGS.TS. Ngô Minh Oanh: Anh muốn làm lá biếc
PGS.TS. Ngô Minh Oanh: Anh muốn làm lá biếc
Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng:
2024-09-15 08:00:08
1094 lượt xem
Qua một nhà thơ ở TP. Hồ Chí Minh, tôi biết đến Phó giáo sư, tiến sĩ (PGS.TS.) Ngô Minh Oanh, một người gốc Quảng Bình. Ông là hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh. Cũng qua nhà thơ này, tôi biết đến "Tổ quốc mình đất biển mãi hòa nhau", tập thơ thứ 3 của nhà giáo, nhà thơ Ngô Minh Oanh.
Tiếng thơ chất chứa nỗi niềm
Trước đó, PGS.TS. Ngô Minh Oanh đã cho ra mắt độc giả hai tập thơ “Đêm nằm nghe ký ức” (2022), “Đất hóa miền thương” (2023). Vẫn dung dị, nồng nàn và trải nghiệm, như nhận xét của nhà thơ Nguyên Hùng, “Tổ quốc mình đất biển mãi hòa nhau”, gồm 50 bài thơ, gồm các nhóm đề tài chính: Quê hương, đất nước, những nơi ông có dịp đặt chân đến; biển đảo, người lính; nghề giáo. Đề tài rộng lớn về quê hương Quảng Bình xuất hiện khá nhiều trong các bài thơ: “Tiếng gà quê”,“Kiến Giang sông”, “Trước Quảng Bình quan”, “Cơm tấm của mạ”... Ông viết “Thơ tôi trằn trọc đêm dài/Ruột mềm máu chảy trong ngoài nhân gian” (Thơ tôi)-có thể hiểu đó là “mạch cảm” của thơ ông.
“Trước Quảng Bình quan” là bài thơ khá dài, có 8 khổ, gồm 44 câu thơ. Quảng Bình quan là một biểu tượng văn hóa, lịch sử không chỉ là niềm tự hào của người Quảng Bình. “Trước Quảng Bình quan”-bài thơ của Ngô Minh Oanh gần như là một tráng ca vừa cô đọng, vừa gợi bằng thơ của một nhà nghiên cứu lịch sử, một người con quê hương.
...
Ai dặm dài thiên lý vượt Hoành Sơn
Đường cái quan xuyên miền cát bỏng
Một Việt Thường biển dài, sông rộng
Chất keo đầu kết miền biên viễn
Văn Lang
(Trước Quảng Bình quan)
Phải am hiểu quá trình dựng nước, giữ nước, mở mang bờ cõi của ông cha; phải hiểu huyền sử và chính sử của dân tộc mới ngộ ra thông điệp mà nhà thơ gửi gắm qua thi phẩm.
PGS.TS. Ngô Minh Oanh (bìa trái) tại lễ trao tặng sách ở xã Cam Thủy (Lệ Thủy).
PGS.TS. Ngô Minh Oanh sinh ra trong một gia đình làm nông thuộc xã Cam Thủy (Lệ Thủy). “Mẹ đội sương sớm mom sông/Mớ tôm mớ cá đòng đòng nuôi con/Cha tôi chiêu chén trà om/Thuốc lào khói cuộn sáng bon đường cày” (Tiếng gà quê). Ông tự hào về gốc gác nhà quê; ám ảnh bởi tiếng gà quê; hay nói cách khác, đó là một phần ký ức: “Tiếng gà đồng vọng đêm đầy/Đã nghe lúa chín hương bay thơm mùa”; “Người quê chân chất thật thà/Tình người hòa lẫn tiếng gà và quê” (Tiếng gà quê).
PGS.TS. Ngô Minh Oanh là người giàu có về hoài niệm. Quá khứ luôn chảy trong tâm hồn ông, kết nối cùng hiện tại; qua thơ gửi thông điệp tới tương lai. Quảng Bình nói chung, Lệ Thủy nói riêng và cả Cam Thủy nơi ông sinh ra cũng vậy, sau gần 40 năm đã thay đổi. Tuy nhiên, nhà thơ luôn nhớ về bát cơm tấm ngày xưa của mạ, dẫu cơm tấm bây giờ đã thành sang chảnh; bát cơm tấm thơm cho lòng rưng rức: “Thương hạt gạo quê mình vỡ vụn để mà ngon” (Cơm tấm của mạ). “Hạt gạo”, “cơm tấm”, “vỡ vụn” là những ẩn dụ thi ca của quá khứ, của lam lũ, của phẩm chất con người một vùng đất.
Lệ Thủy vùng “địa linh nhân kiệt”, nơi có dòng sông Kiến Giang. Ngô Minh Oanh tự hào về dòng sông sự sống, dòng sông văn hóa này. “Lặng lẽ giấu mình vào ngô, lúa mướt xanh/Sông chảy ngầm tự lọc mình qua cát/Hòa Nhật Lệ giọt giọt nguồn tươi mát/Góp tinh khôi Lệ Thủy quê mình” và ông cảm thấy có lỗi với dòng sông:
...
Ôi Kiến Giang muôn đời trôi lặng lẽ
Ta vô tâm cứ vậy lớn khôn
Ta đâu biết sông tự phân thân mà chảy
Một tinh khiết mạch nguồn
qua biết mấy đớn đau
(Kiến Giang sông)
Không chỉ yêu quê hương, nơi sinh ra và lớn lên; “Tổ quốc mình đất biển mãi hòa nhau” xác tín tiếng thơ Ngô Minh Oanh là tiếng thơ gắn bó với đất nước, Tổ quốc. Ở mảng đề tài này, có thể kể đến “Trước Dinh Độc Lập”, “Đừng gọi Tổ quốc mình hình chữ S”, “Mùa thu”, “Bến Ngự ngày Bác trở về”, “Gửi bạn ở Trường Sa”, “Cồn Cỏ”, “Linh diệu thay những giọt máu giống nòi”, “Có một huyền thoại”, “Bên nấm mộ người chiến sĩ vô danh”, “Ghi ở nghĩa trang biên giới”, “Những bờ lau dọc đường biên”, “Lau trắng Bình Liêu”, “Viết gì đây ngày mười bảy tháng hai”...
Nếu tính đủ các bài thơ nhà thơ Ngô Minh Oanh sáng tác khi anh đến Hà Giang, Điện Biên, Sơn La và viết về Tây Nguyên thì có thể nói, “Tổ quốc mình đất biển mãi hòa nhau” là một tập thơ trữ tình cách mạng. Nói như nhà văn Kao Sơn, tập thơ thể hiện tấm lòng thủy chung trong sáng với Tổ quốc.
Tấm lòng với quê hương
PGS.TS. Ngô Minh Oanh là Nhà giáo ưu tú. Ông có hơn 40 năm dạy học ở nhiều địa phương; nguyên Trưởng khoa Lịch sử; Viện trưởng Viện nghiên cứu Giáo dục, Trường đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh; hiện nay, công tác ở Hội Khoa học Lịch sử TP. Hồ Chí Minh, Ủy viên Ủy ban Giải thưởng Trần Văn Giàu.
Ông tốt nghiệp Khoa Lịch sử (Trường đại học Sư phạm Vinh) và Khoa Triết học (Trường đại học Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh); là chuyên gia của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong nhiều dự án đổi mới giáo dục; từng giữ các trọng trách: Là ủy viên (năm 2017) và Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định quốc gia chương trình giáo dục phổ thông tổng thể (năm 2022); 4 năm liền là Chủ tịch Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa Lịch sử-Địa lý bậc trung học cơ sở (từ lớp 6 đến lớp 9) của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Với tư cách là một nhà sử học, cả đời gắn với nghiên cứu và giảng dạy; đến nay PGS.TS. Ngô Minh Oanh đã xuất bản 15 công trình và hơn trăm bài báo nghiên cứu từ lịch sử thế giới, lịch sử văn minh nhân loại, lịch sử Việt Nam và những nghiên cứu về đổi mới giáo dục Việt Nam.
Ông yêu nghề giáo, đam mê lịch sử và dấn thân với nghề. “Nghề thầy giáo cũng là nghề có “ma lực” đặc biệt, dù cho cuộc sống có khó khăn, áp lực nghề nghiệp rất nặng nề, nhưng những ai đã bước chân vào nghề giáo thì phần lớn vẫn bám trụ với nghề cho đến khi về hưu. Tài sản lớn nhất của nghề giáo là nhân cách và một tấm lòng với khát vọng trao truyền tri thức cho học trò…”, ông trải lòng sau hơn 40 năm gắn bó với giảng đường.
RabinDranath Tagore, nhà thơ lớn của Ấn Độ đã nói đại ý: Khi ta đào tạo một người đàn ông, chúng ta sẽ được một người có ích; khi ta đào tạo một người phụ nữ, chúng ta sẽ được một gia đình; và khi đào tạo một người thầy thì chúng ta sẽ được một thế hệ. Đào tạo người thầy có vai trò rất quan trọng, vì khi ra trường, đối tượng lao động của họ là con người, sản phẩm của họ cũng là con người. Nếu một giáo viên yếu kém về năng lực sẽ gây hậu quả cho xã hội rất lớn vì đây là hậu quả có tính dây chuyền.
PGS.TS. Ngô Minh Oanh từng trăn trở về nghề giáo, nhà giáo, môi trường sư phạm. Ông là người mang nặng tình cảm với quê hương, trăn trở với sự nghiệp giáo dục quê nhà. Tháng 4/2024, ông trở lại quê hương, trao tặng hơn 1.000 cuốn sách tham khảo các bậc học từ mầm non đến trung học cơ sở với các loại sách tham khảo lịch sử, địa lý, khoa học, truyện trẻ em… cho Trường tiểu học và trung học cơ sở Cam Thủy.
Tại buổi lễ, PGS.TS. Ngô Minh Oanh chia sẻ: “Là người sinh ra và lớn lên trên quê hương Cam Thủy nhưng sinh sống, công tác xa quê, tôi luôn mong muốn góp phần đưa sự nghiệp giáo dục của xã nhà ngày càng phát triển...Nhằm đền đáp công ơn dạy dỗ của thầy cô và nghĩa tình sâu nặng của quê hương, tôi xin gửi tặng quý thầy cô và các em học sinh yêu quý món quà nhỏ này với mong muốn các thầy cô và các em học sinh có được nguồn tài liệu tham khảo phong phú, đa dạng, phục vụ cho việc dạy và học trong thời gian tới”.
...
Anh muốn làm lá biếc
Góp màu xanh cho rừng
Nếu ngày mai rụng xuống
Được ủ mầm cây non
(Ủ mầm cây non)
Khổ cuối của bài thơ “Ủ mầm cây non” không chỉ là sự ám ảnh từ hiện thực rừng Tây Nguyên-nơi một thời gian dài nhà giáo Ngô Minh Oanh dạy học, bị tàn phá mà sau bài thơ còn là một “hiện thực tinh thần”, và là “tuyên ngôn” của phẩm hạnh.
Nguồn: https://www.baoquangbinh.vn/
Bài viết liên quan
Xem thêm
Tây Ninh vang khúc tự hào
Tây Ninh vang khúc tự hào” – sáng tác của Đặng Phượng, Chủ tịch Hội VHNT Tây Ninh – là một khúc ca cổ mang âm hưởng rộn ràng và đầy tự tôn như chính nhịp sống của quê hương.
Xem thêm
Thông báo về buổi gặp gỡ và ra mắt sách của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn
Thời gian: 08g30, ngày 25/11/2025 (Thứ Ba) tại Hội trường A, Lầu 2 – Tòa nhà Liên hiệp
Xem thêm
“Tiếp lửa” cho văn học thiếu nhi thăng hoa
Truyền thông mới đây loan báo tin vui đối với các nhà văn viết cho thiếu nhi ở Vương quốc Anh: Quỹ Giải thưởng Booker vừa công bố sự ra đời của Giải thưởng Booker dành cho trẻ em vào năm 2026.
Xem thêm
Tổ chức thành công buổi khai giảng Seminar “Khám phá văn học Việt – Hàn 2025”
Sáng ngày 8/11/2025, tại Trường Đại học Văn Lang, Seminar “Khám phá Văn học Việt – Hàn” lần thứ 2 đã chính thức khai giảng, mở ra một hành trình học thuật mới dành cho những người yêu văn chương, dịch thuật và nghiên cứu văn học của hai quốc gia.
Xem thêm
Giao lưu văn học Việt – Trung tại TP.HCM: thêm một nhịp cầu chữ nối hai bờ
Videoclip HTV về chương trình hội thảo “Nhìn lại 10 năm văn học Trung Quốc tại Việt Nam”
Xem thêm
Giao lưu văn học Việt - Trung lần thứ hai
Sáng 30/10/2025, tại Hội trường Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) đã diễn ra buổi “Giao lưu văn học Việt - Trung lần thứ hai, năm 2025”, với sự tham dự của nhà văn, nhà biên kịch nổi tiếng Trung Quốc Lưu Chấn Vân.
Xem thêm
Người thành mây trắng bay qua cuối trời - Vĩnh biệt nhà thơ Trần Trí Thông
Tối 29.10, nhà thơ Trần Trí Thông đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng sau thời gian dài lâm trọng bệnh, thọ 70 tuổi.
Xem thêm
Vĩnh biệt Nhà thơ Trần Trí Thông (1956-2025)
Nhà thơ TRẦN TRÍ THÔNG, hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, sau thời gian dài lâm trọng bệnh, đã từ trần lúc 19h30 ngày 29/10/2025 tại TP. Hồ Chí Minh, hưởng thọ 70 tuổi.
Xem thêm
Thành Phố Hồ Chí Minh – Ra mắt tập thơ Gió Phương Nam 4
Sáng ngày 26/10/2025, tại phường An Nhơn, Thành phố Hồ Chí Minh, Câu lạc bộ (CLB) thơ Phương Nam ra mắt tập thơ “Gió Phương Nam 4” là tập thơ nhiều tác giả do NXB Hội Nhà Văn ấn hành.
Xem thêm
Vĩnh biệt Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Phan (1940–2025)
Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Phan là một trong những hội viên sáng lập của Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh,
Xem thêm
Độc giả Việt Nam giao lưu cùng nhà văn Camille Laurens
Ngày 24-10, tại Chi nhánh NXB Phụ nữ Việt Nam (phường Sài Gòn, TPHCM), NXB Phụ nữ Việt Nam phối hợp Viện Pháp tại Việt Nam và Hội Nhà văn TPHCM tổ chức chương trình giao lưu và trò chuyện cùng nhà văn Camille Laurens.
Xem thêm
Hội Nhà văn TP. HCM tổ chức tọa đàm “Sức trẻ văn chương phương Nam”
Sáng 21/10/2025 tại Nhà Văn hóa Thanh niên thành phố Hồ Chí Minh, Sở Văn hóa & Thể thao phối hợp cùng Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh (TP. HCM), đồng tổ chức buổi tọa đàm “Sức trẻ văn chương phương Nam”.
Xem thêm
Một đêm nghệ thuật đặc biệt trong chuỗi hoạt động “Những ngày Văn học Nghệ thuật TP.HCM”
Tối 20/10/2025, tại Nhà Văn hóa Thanh Niên TP. Hồ Chí Minh, khán phòng rực sáng trong không gian giao hòa của âm nhạc và thi ca – nơi những vần thơ từng làm rung động bao trái tim được “hóa thân” trong âm thanh và giai điệu.
Xem thêm
“Những ngày Văn học, Nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh”: Không gian mới kết nối nghệ sỹ và công chúng
Mỗi tác phẩm văn học, mỗi vở diễn, bức tranh hay bản hùng ca đều mang trong mình tinh thần sáng tạo, đương đại, phản ánh sâu sắc bản lĩnh, nghĩa tình và khát vọng vươn lên của thành phố mang tên Bác.
Xem thêm
Tôn vinh 50 năm TP. Hồ Chí Minh qua giai điệu từ những vần thơ
Tối 20-10, tại Nhà văn hóa Thanh niên (phường Sài Gòn, TP Hồ Chí Minh), Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh phối hợp với Hội Nhà văn Thành phố tổ chức chương trình giới thiệu tuyển tập “Thơ phổ nhạc - 50 năm TP Hồ Chí Minh” với chủ đề “Giai điệu từ những vần thơ”.
Xem thêm
Những ngày Văn học - Nghệ thuật TP.HCM: Tôn vinh và lan tỏa cảm hứng sáng tạo
Tối 18-10, Sở VH&TT TP phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức khai mạc Những ngày Văn học- Nghệ thuật TP.HCM với chủ đề “TP.HCM - 50 năm, nơi hội tụ những dòng sông” tại Nhà Văn hóa Thanh niên (phường Sài Gòn, TP.HCM).
Xem thêm
Cuộc vận động viết “Dấu ấn 10 năm đường sách TP.HCM - Hành trình lan tỏa tri thức và những giá trị văn hoá tốt đẹp”
Cuộc vận động viết về Đường Sách TP.HCM như một lời tri ân, đồng thời ghi dấu những ký ức, cảm xúc, trải nghiệm thú vị của cộng đồng bạn đọc, tác giả, nhà xuất bản, du khách, và những ai đã gắn bó với Đường Sách.
Xem thêm
Về Miền Tây tọa đàm văn chương miền Tây
Trong khuôn khổ chuyến đi thực tế sáng tác tại tỉnh An Giang, Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức tọa đàm “Viết về Miền Tây xưa và nay” vào sáng 11/10, với nhiều ý kiến sôi nổi và bổ ích.
Xem thêm
