TIN TỨC

Dostoevsky – nhà văn của lương tri

Người đăng : phunghieu
Ngày đăng:
mail facebook google pos stwis
1453 lượt xem

Các nhân vật của đại văn hào Nga Dostoevsky bị chèn ép trong xã hội nhiều bất công nhưng vẫn giữ được phần “người” trong tâm khảm.

Những ngày này, người Nga tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm 200 năm ngày sinh Dostoevsky. Theo tờ Irish Times, tác phẩm kịch, triển lãm về nhà văn diễn ra khắp đất nước. Ở Saint Petersburg, nơi Dostoevsky yên nghỉ, mọi người đặt nhiều bó hoa trên mộ ông. Vào đúng sinh nhật ông hôm 11/11, một chiếc xe bus diễu hành chân dung ông dọc bờ sông Neva. Tượng của ông được khắc trên tòa nhà là bối cảnh sống của nhân vật Raskolnikov trong tiểu thuyết Tội ác và hình phạt. Dưới bức phù điêu là dòng ghi chú: “Số phận bi thảm của những người ở khu vực này của Petersburg đã tạo tiền đề, làm cơ sở cho bài học nhiệt thành của ông về lòng tốt cho cả nhân loại”.


Người dân đặt hoa lên tượng Dostoevsky ở Saint Petersburg.

Văn chương Fyodor Dostoevsky bất hủ nhờ được nhào nặn từ vốn sống dày dạn, thấm đẫm tư tưởng nhân văn.Ông đề cao tình người, sự giác ngộ, khao khát về cuộc sống tốt đẹp hơn. Theo tờ Outlook của Ấn Độ, ông là một trong hai văn hào vĩ đại nhất nước Nga, cùng với Lev Tolstoy. Hai danh nhân có sự khác biệt lớn về tư tưởng, cách xây dựng nhân vật do xuất thân từ hoàn cảnh khác biệt, nhưng chung mục đích tôn vinh vẻ đẹp con người. Nếu như Lev Tolstoy trải qua những ngày thơ ấu êm đềm trong một gia đình giàu có, Fyodor Dostoevsky lại bị kìm kẹp trong cảnh nghèo khó từ tấm bé. Ngoài ra, những trải nghiệm kinh hoàng trong bốn năm bị bắt giữ vì tham gia phong trào trí thức ở Petersburg cũng hằn sâu trong tâm trí ông, là chất liệu trong nhiều tác phẩm của nhà văn.

Khi còn là sinh viên ngành toán và khoa học ở cao đẳng, ông đã bắt tay viết tiểu thuyết Poor Folk, xuất bản năm 1846, được giới văn học tán thưởng, đăng trên tạp chí của nhà thơ Nekrasov. Tác phẩm viết về một chàng trai bình thường, trao trái tim cho cô gái nghèo, tình yêu với cô là nguồn sáng trong cuộc đời tăm tối của anh. Khi cô kết hôn với một thanh niên giàu có, anh vẫn tôn thờ người yêu. Trên cả tình yêu, Dostoevsky đã gửi gắm thông điệp về sự đồng cảm với những con người bị áp bức. Tư tưởng này xuyên suốt trong tất cả tác phẩm của ông ở giai đoạn sau.


Nhà văn Dostoevsky. 

Cuốn The House of Dead là những quan sát tinh tế, tỉ mỉ của ông trong những ngày ở tù, có tầm vóc lớn trong nền văn học Nga. Dostoevsky đi sâu phân tích tâm lý các nhân vật giữa cuộc sống đầy đau khổ, tìm kiếm ánh sáng lương tri, nguồn hy vọng của mỗi người.

Crime and Punishment (tên Việt: Tội ác và hình phạt) là câu chuyện bi thảm về những người nghèo khổ, vật lộn sống giữa xã hội nhiều bất công. Nhân vật chính – chàng sinh viên Raskolnikov – phải bỏ học giữa chừng vì mẹ và em gái không đủ khả năng tiếp tục nuôi anh. Sống trong cảnh cùng quẫn, bị tiêm nhiễm những tư tưởng huyễn hoặc về người hùng, Raskolnikov mơ mộng được như Napoléon Bonaparte, có khả năng xóa bỏ những bất công trong xã hội. Những ý nghĩ đó thôi thúc anh giết mụ cầm đồ Alyona Ivanovna, người giàu “nứt đố đổ vách” trong vùng rồi cướp của. Sau vụ giết người, anh sống trong sự đau khổ, dằn vặt của lương tâm rồi cuối cùng thú tội.


Cuốn “Tội ác và hình phạt” được dịch sang tiếng Việt, Nhà xuất bản Văn học ấn hành.

The Idiot (Chàng ngốc) – một trong những tác phẩm hay nhất của Dostoevsky – có nhân vật trung tâm là Hoàng thân Myshkin – một chàng quý tộc thuộc dòng dõi hoàng gia đã bị phá sản. Giữa một xã hội nhốn nháo, Myshkin giữ tính cách đơn thuần, tốt bụng, khờ khạo, độ lượng. Nhà văn đặt Myshkin vào những mối quan hệ, tình huống phức tạp, để làm nổi bật đời sống xã hội thời buổi nhộn nhạo. Theo nhà triết học Grayling, tác phẩm là “một trong những cuốn sách gắt gao, hấp dẫn và đáng chú ý nhất” của Dostoevsky.

Trước khi mất năm 1881, khi đã ở bên kia dốc cuộc đời, ông dành hai năm hoàn thành kiệt tác The Brothers Karamazov (tên Việt: Anh em nhà Karamazov). Tiểu thuyết với cốt truyện phức tạp, được coi là đỉnh cao trong sự nghiệp của đại văn hào. Fyodor Karamazov ma mãnh và tàn nhẫn có bốn đứa con với ba người phụ nữ. Gã chẳng nuôi nấng ai, sống sa đọa với đám đàn bà mạt hạng rồi về lại quê hương ở tuổi xế chiều. Tranh chấp người tình, tài sản với con trai, Fyodor đẩy mọi chuyện đến bi kịch. Nhân vật Alyosha – con trai thứ ba của gã Karamazov – tượng trưng cho tất cả đức tính Dostoevsky mong muốn ở loài người, lương thiện, ấm áp và nhạy cảm, là điểm sáng giữa câu chuyện u tối. Bác sĩ tâm lý học nổi tiếng người Áo – Sigmund Freud – nói: “Anh em nhà Karamazov là cuốn tiểu thuyết vĩ đại nhất từng được viết nên”.


Cuốn “Anh em nhà Karamazov” do Nhã Nam ấn hành. 

Trên tờ Scroll, cây bút Richard Herrett viết: “Trong một thế giới trực tuyến đầy rẫy âm thanh và niềm tin mù quáng, thật khó để tưởng tượng rằng các thế hệ tương lai sẽ quan tâm đến việc đọc một cuốn tiểu thuyết dài hàng nghìn trang của Dostoevsky. Nhưng họ nên làm vậy. Sách của Dostoevsky – với sự pha trộn độc đáo giữa hài kịch đen tối và miêu tả cảm xúc – nổi tiếng bởi sự u ám. Tuy nhiên, chúng có thể tạo ra sự phấn chấn kỳ lạ”. Theo Richard Herrett, nhà văn đấu tranh để kiếm tìm niềm an ủi và sự giải thoát, từ đó đúc kết lý tưởng phổ quát của nhân loại.

“Con người trên Trái đất phấn đấu theo đuổi lý tưởng trái với bản ngã của mình”, Dostoevsky viết trong sổ ghi chép năm 1864. Về cuối đời, qua các tác phẩm của mình, ông khuyên con người không nên khuất phục trước cái ác, sự phù phiếm, ích kỷ mà đánh mất lương tri. Ngay cả trong những hoàn cảnh khốn cùng nhất, Dostoevsky vẫn hy vọng mỗi người giữ được phần thiện trong thâm tâm, như lời nhắc nhở của Alexander Petrovich – nhân vật chính trong The House of the Dead: “Người tù biết rằng mình là một tù nhân; nhưng không có định danh, không có xiềng xích nào khiến anh ta có thể quên rằng mình là một con người”.

Hà Thu/VNE

 

Bài viết liên quan

Xem thêm
Cuộc đời vẫn đẹp
Buổi sáng tôi thường dậy sớm để đi làm. Tôi thích nghe tiếng chim hót nên trên đường hay ngước mắt dõi theo những cánh chim dang rộng bay đi bắt côn trùng. Những chú chim sẻ ấy là các bạn đồng hành, giúp tôi thư giãn trước khi đến quảng trường nơi có thư viện mà tôi làm việc.
Xem thêm
Chùm thơ Trương Chí
Nhà thơ Trương Chí (张智, tên tiếng Anh: Zhang Zhi), sinh năm 1965 tại thị trấn Phượng Hoàng, huyện Đan Ba thuộc Châu tự trị dân tộc Tạng Cam Tư, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Ông là nhà thơ, nhà phê bình văn học, nhà xuất bản, dịch giả uy tín của văn học Trung Quốc đương đại. Trương Chí là tiến sĩ văn học. Hiện là chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu và Dịch thuật quốc tế. Tổng biên tập Tạp chí Xuất bản Thơ quốc tế hàng quý (đa ngôn ngữ) và ấn bản tiếng Anh của Niên giám Thơ thế giới, đồng thời là cố vấn cho Trung tâm Toàn cầu hóa Thơ Trung Quốc bằng các ngôn ngữ quốc tế. Từ năm 1986, ông bắt đầu công bố tác phẩm văn học và dịch thuật của mình. Tác phẩm của ông đã được dịch ra hơn 40 thứ tiếng quốc tế. Trương Chí từng đoạt giải thưởng Văn học của Hy Lạp, Brazil, Mỹ, Israel, Pháp, Ấn Độ, Ý, Áo, Lebanon, Macedonia, Nga, Nhật Bản, Ai Cập, Bỉ, Armenia và Kyrgyzstan. Các tác phẩm chính của ông bao gồm các tuyển tập thơ: Receita (tạm dịch: Mùa thu hoạch - Tiếng Bồ Đào Nha-Anh-Trung), Selected Poems of Diablo (tạm dịch: Những bài thơ chọn lọc của Diablo - Tiếng Anh), Poetry by Zhang Zhi (tạm dịch: Thơ Trương Chí - Tiếng Đức-Anh-Bồ Đào Nha), Những bài thơ chọn lọc của Diablo (tiếng Trung-Anh), A Jigsaw Picture of the World (tạm dịch Bức tranh ghép hình thế giới - Tiếng Albania), Feu Follet On Paper (tạm dịch: Làm yêu tinh trên giấy - Tiếng Ả Rập), Poison (tạm dịch: Chất độc - Tiếng Ả Rập) và The Mirror Image of Ghost City (tạm dịch: Hình phản chiếu của thành phố ma - Tiếng Serbia), Tuyển tập phê bình thơ có tựa đề Loạt bài tiểu luận về các nhà thơ Trung Quốc tiên phong, và bản dịch thơ A & 1 is the Founder (tạm dịch: A & 1 người sáng lập - Tiếng Anh-Trung), Tuyển tập các bài thơ của Tareq Samin (tiếng Anh-Trung), My Secret Lover, You (tạm dịch: Em, người tình bí mật của anh - Tiếng Trung), và dịch tiểu thuyết Назови имя бога của Savitskaya Svetlana Vasilievna, LB Nga (tạm dịch: Xưng danh Thiên Chúa - Tiếng Nga-Trung), v.v. Ngoài ra, ông còn biên tập cuốn sách Thơ chọn lọc của các nhà thơ quốc tế đương đại (tiếng Anh-Trung), Thơ Trung Quốc chọn lọc thế kỷ 20 (tiếng Trung-Anh), Từ điển các nhà thơ quốc tế đương đại (đa ngôn ngữ), Sách giáo khoa Trung-Anh: 300 bài thơ Trung Quốc đổi mới (1917 - 2012), và Kinh điển thế kỷ: 300 bài thơ Trung Quốc đổi mới (1917 - 2016), v.v.
Xem thêm
Mở vòng tay tình yêu | Chùm thơ Bill Wolak (Mỹ)
Bill Wolak là nhà thơ, nghệ sĩ tranh cắt dán kiêm nhiếp ảnh gia. Ông sinh sống tại New Jersey (Mỹ) và đã xuất bản 18 tập thơ.
Xem thêm
Quyền năng biến đổi của Ruth- truyện ngắn Suchen Christine Lim
Suchen Christine Lim sinh năm 1948 ở Malaysia. Bà lớn lên ở cả hai phía của eo biển ngăn cách Malaysia khỏi Singapore. Bà đến Singapore năm 14 tuổi, học ở Tu viện của trường Holy Infant Jesus, và sau đó là Đại học Quốc gia Singapore. Bà dạy ở một trường cao đẳng và làm chuyên viên thiết kế chương trình giảng dạy ở Bộ Giáo dục. Suchen nghỉ việc vào năm 2003 để dành toàn thời gian cho viết lách.
Xem thêm
Thơ Isaac Cohen (Israel)
Nhà thơ quốc tế, người Israel.
Xem thêm
Luận về thơ của Yi-Soo Byeon (Hàn Quốc)
Thơ là điều gì đó xảy ra ngay khi bạn thức dậy sau giấc ngủ. Giống như việc bạn mở mắt ra, đi trên mặt nước và ném mình vào một thứ gì đó.
Xem thêm
Gió rì rào trò chuyện - chùm thơ Soad Al-Kuwari (Qatar)
Tác giả là Cố vấn Văn hóa tại Bộ Văn hóa Qatar Điều phối viên Phong trào Thơ Quốc tế tại Qatar
Xem thêm
Chùm thơ Khasanboy Kholmirzaevich Gayubov (Cộng hòa Tajikistan)
Gốc cây thuở ấy lắng ngheNơi tôi thường vẫn đi về ngày xưaVà em, chuyện thật như đùaBây giờ chỉ đến trong mơ một lần.
Xem thêm
Du khách kiên định trong vũ trụ thi ca
Đó là cách người ta nói về Rodica Marian – tác giả cuốn thơ “Khoảnh khắc can đảm”.
Xem thêm
Chùm thơ Rida K Liamsi
Nhà thơ Rida K Liamsi sinh ngày 17/7/1943 tại Dabosingkep, thuộc quần đảo Lingga, tỉnh Đảo Riau, Cộng hòa Indonesia. Ông đã xuất bản 6 tập thơ: ODEX (1971), Tempuling (2003), Kelekatu (2007), ROSE (2003), Secangkir Kopi Sekanak (2017) và Sungai Rindu (2020). Thơ của ông được in trong nhiều tuyển tập cùng với các nhà văn, nhà thơ khác. Cuốn sách có tựa ROSE đã nhận được giải thưởng của Viện Ngôn ngữ quốc gia Indonesia năm 2018. Rida cũng là tiểu thuyết gia, đã xuất bản một số cuốn sách: Bulang Cahaya (2007), Megat (2016)...
Xem thêm
Chùm thơ Abdukakhor Kosim (Cộng hòa Tajikistan)
Nhà thơ Abdukakhor Kosim (tên đầy đủ: Abdukakhor Sattorovich Kosimov), sinh ngày 27/1/1965, tại trang trại bang Kuibyshev, thuộc vùng Vakhsh, Cộng hòa Tajikistan, trong một gia đình làm nghề thợ rèn. Ông đồng thời là nhạc sĩ, nhà báo uy tín của Tajikistan.
Xem thêm
Yevgeny Chigrin (LB Nga) - Mai Văn Phấn dịch từ tiếng Nga
Yevgeny Chigrin là một trong những nhà thơ đương đại uy tín của LB Nga
Xem thêm
Chùm thơ của Mahmoud Drwwish, nhà thơ lớn của Palestine
Mahmoud Darwish là một nhà thơ người Palestine và là một trong những nghệ sĩ hàng đầu của thế giới Ả Rậ
Xem thêm
Chùm thơ Rodica Marian (Rumani)
Là một tiến sĩ Ngôn ngữ học, thành viên của Hiệp hội Nhà văn Romania, bà là cộng tác viên khoa học cấp cao của Viện Ngôn ngữ học và Lịch sử Văn học Sextil Pușcariu ở Cluj Napoca.
Xem thêm
Chùm thơ của Yang Geum-Hee’s – Hàn Quốc
Nữ sĩ Yang Geum-Hee sinh năm 1967 tại Jeju, Hàn Quốc
Xem thêm
Chùm thơ Aminur Rahman (Bangladesh)
AMINUR RAHMAN được coi là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất ở nước ngoài đến từ Bangladesh.
Xem thêm
Chùm thơ của các tác giả Hàn Quốc
Mùa xuân đã đến bên anh, Bởi có em mang an lành ấm áp
Xem thêm
Chùm thơ Chad Norman (Canada)
Nhà thơ Chad Norman là một thành viên của Liên đoàn các nhà thơ Canada.
Xem thêm