TIN TỨC

Dostoevsky – nhà văn của lương tri

Người đăng : phunghieu
Ngày đăng:
mail facebook google pos stwis
1124 lượt xem

Các nhân vật của đại văn hào Nga Dostoevsky bị chèn ép trong xã hội nhiều bất công nhưng vẫn giữ được phần “người” trong tâm khảm.

Những ngày này, người Nga tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm 200 năm ngày sinh Dostoevsky. Theo tờ Irish Times, tác phẩm kịch, triển lãm về nhà văn diễn ra khắp đất nước. Ở Saint Petersburg, nơi Dostoevsky yên nghỉ, mọi người đặt nhiều bó hoa trên mộ ông. Vào đúng sinh nhật ông hôm 11/11, một chiếc xe bus diễu hành chân dung ông dọc bờ sông Neva. Tượng của ông được khắc trên tòa nhà là bối cảnh sống của nhân vật Raskolnikov trong tiểu thuyết Tội ác và hình phạt. Dưới bức phù điêu là dòng ghi chú: “Số phận bi thảm của những người ở khu vực này của Petersburg đã tạo tiền đề, làm cơ sở cho bài học nhiệt thành của ông về lòng tốt cho cả nhân loại”.


Người dân đặt hoa lên tượng Dostoevsky ở Saint Petersburg.

Văn chương Fyodor Dostoevsky bất hủ nhờ được nhào nặn từ vốn sống dày dạn, thấm đẫm tư tưởng nhân văn.Ông đề cao tình người, sự giác ngộ, khao khát về cuộc sống tốt đẹp hơn. Theo tờ Outlook của Ấn Độ, ông là một trong hai văn hào vĩ đại nhất nước Nga, cùng với Lev Tolstoy. Hai danh nhân có sự khác biệt lớn về tư tưởng, cách xây dựng nhân vật do xuất thân từ hoàn cảnh khác biệt, nhưng chung mục đích tôn vinh vẻ đẹp con người. Nếu như Lev Tolstoy trải qua những ngày thơ ấu êm đềm trong một gia đình giàu có, Fyodor Dostoevsky lại bị kìm kẹp trong cảnh nghèo khó từ tấm bé. Ngoài ra, những trải nghiệm kinh hoàng trong bốn năm bị bắt giữ vì tham gia phong trào trí thức ở Petersburg cũng hằn sâu trong tâm trí ông, là chất liệu trong nhiều tác phẩm của nhà văn.

Khi còn là sinh viên ngành toán và khoa học ở cao đẳng, ông đã bắt tay viết tiểu thuyết Poor Folk, xuất bản năm 1846, được giới văn học tán thưởng, đăng trên tạp chí của nhà thơ Nekrasov. Tác phẩm viết về một chàng trai bình thường, trao trái tim cho cô gái nghèo, tình yêu với cô là nguồn sáng trong cuộc đời tăm tối của anh. Khi cô kết hôn với một thanh niên giàu có, anh vẫn tôn thờ người yêu. Trên cả tình yêu, Dostoevsky đã gửi gắm thông điệp về sự đồng cảm với những con người bị áp bức. Tư tưởng này xuyên suốt trong tất cả tác phẩm của ông ở giai đoạn sau.


Nhà văn Dostoevsky. 

Cuốn The House of Dead là những quan sát tinh tế, tỉ mỉ của ông trong những ngày ở tù, có tầm vóc lớn trong nền văn học Nga. Dostoevsky đi sâu phân tích tâm lý các nhân vật giữa cuộc sống đầy đau khổ, tìm kiếm ánh sáng lương tri, nguồn hy vọng của mỗi người.

Crime and Punishment (tên Việt: Tội ác và hình phạt) là câu chuyện bi thảm về những người nghèo khổ, vật lộn sống giữa xã hội nhiều bất công. Nhân vật chính – chàng sinh viên Raskolnikov – phải bỏ học giữa chừng vì mẹ và em gái không đủ khả năng tiếp tục nuôi anh. Sống trong cảnh cùng quẫn, bị tiêm nhiễm những tư tưởng huyễn hoặc về người hùng, Raskolnikov mơ mộng được như Napoléon Bonaparte, có khả năng xóa bỏ những bất công trong xã hội. Những ý nghĩ đó thôi thúc anh giết mụ cầm đồ Alyona Ivanovna, người giàu “nứt đố đổ vách” trong vùng rồi cướp của. Sau vụ giết người, anh sống trong sự đau khổ, dằn vặt của lương tâm rồi cuối cùng thú tội.


Cuốn “Tội ác và hình phạt” được dịch sang tiếng Việt, Nhà xuất bản Văn học ấn hành.

The Idiot (Chàng ngốc) – một trong những tác phẩm hay nhất của Dostoevsky – có nhân vật trung tâm là Hoàng thân Myshkin – một chàng quý tộc thuộc dòng dõi hoàng gia đã bị phá sản. Giữa một xã hội nhốn nháo, Myshkin giữ tính cách đơn thuần, tốt bụng, khờ khạo, độ lượng. Nhà văn đặt Myshkin vào những mối quan hệ, tình huống phức tạp, để làm nổi bật đời sống xã hội thời buổi nhộn nhạo. Theo nhà triết học Grayling, tác phẩm là “một trong những cuốn sách gắt gao, hấp dẫn và đáng chú ý nhất” của Dostoevsky.

Trước khi mất năm 1881, khi đã ở bên kia dốc cuộc đời, ông dành hai năm hoàn thành kiệt tác The Brothers Karamazov (tên Việt: Anh em nhà Karamazov). Tiểu thuyết với cốt truyện phức tạp, được coi là đỉnh cao trong sự nghiệp của đại văn hào. Fyodor Karamazov ma mãnh và tàn nhẫn có bốn đứa con với ba người phụ nữ. Gã chẳng nuôi nấng ai, sống sa đọa với đám đàn bà mạt hạng rồi về lại quê hương ở tuổi xế chiều. Tranh chấp người tình, tài sản với con trai, Fyodor đẩy mọi chuyện đến bi kịch. Nhân vật Alyosha – con trai thứ ba của gã Karamazov – tượng trưng cho tất cả đức tính Dostoevsky mong muốn ở loài người, lương thiện, ấm áp và nhạy cảm, là điểm sáng giữa câu chuyện u tối. Bác sĩ tâm lý học nổi tiếng người Áo – Sigmund Freud – nói: “Anh em nhà Karamazov là cuốn tiểu thuyết vĩ đại nhất từng được viết nên”.


Cuốn “Anh em nhà Karamazov” do Nhã Nam ấn hành. 

Trên tờ Scroll, cây bút Richard Herrett viết: “Trong một thế giới trực tuyến đầy rẫy âm thanh và niềm tin mù quáng, thật khó để tưởng tượng rằng các thế hệ tương lai sẽ quan tâm đến việc đọc một cuốn tiểu thuyết dài hàng nghìn trang của Dostoevsky. Nhưng họ nên làm vậy. Sách của Dostoevsky – với sự pha trộn độc đáo giữa hài kịch đen tối và miêu tả cảm xúc – nổi tiếng bởi sự u ám. Tuy nhiên, chúng có thể tạo ra sự phấn chấn kỳ lạ”. Theo Richard Herrett, nhà văn đấu tranh để kiếm tìm niềm an ủi và sự giải thoát, từ đó đúc kết lý tưởng phổ quát của nhân loại.

“Con người trên Trái đất phấn đấu theo đuổi lý tưởng trái với bản ngã của mình”, Dostoevsky viết trong sổ ghi chép năm 1864. Về cuối đời, qua các tác phẩm của mình, ông khuyên con người không nên khuất phục trước cái ác, sự phù phiếm, ích kỷ mà đánh mất lương tri. Ngay cả trong những hoàn cảnh khốn cùng nhất, Dostoevsky vẫn hy vọng mỗi người giữ được phần thiện trong thâm tâm, như lời nhắc nhở của Alexander Petrovich – nhân vật chính trong The House of the Dead: “Người tù biết rằng mình là một tù nhân; nhưng không có định danh, không có xiềng xích nào khiến anh ta có thể quên rằng mình là một con người”.

Hà Thu/VNE

 

Bài viết liên quan

Xem thêm
Chùm thơ Rodica Marian (Rumani)
Là một tiến sĩ Ngôn ngữ học, thành viên của Hiệp hội Nhà văn Romania, bà là cộng tác viên khoa học cấp cao của Viện Ngôn ngữ học và Lịch sử Văn học Sextil Pușcariu ở Cluj Napoca.
Xem thêm
Chùm thơ của Yang Geum-Hee’s – Hàn Quốc
Nữ sĩ Yang Geum-Hee sinh năm 1967 tại Jeju, Hàn Quốc
Xem thêm
Chùm thơ Aminur Rahman (Bangladesh)
AMINUR RAHMAN được coi là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất ở nước ngoài đến từ Bangladesh.
Xem thêm
Chùm thơ của các tác giả Hàn Quốc
Mùa xuân đã đến bên anh, Bởi có em mang an lành ấm áp
Xem thêm
Chùm thơ Chad Norman (Canada)
Nhà thơ Chad Norman là một thành viên của Liên đoàn các nhà thơ Canada.
Xem thêm
Dụ ngôn về địa cầu | Truyện ngắn của Kabishev Alexander Konstantinovich
Ngày xửa ngày xưa, có toàn thế giới có chung một bà mẹ vô cùng vĩ đại. Bà có nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ địa cầu - một hiện vật cổ đại tượng trưng cho sức mạnh, sự ổn định, trường tồn và luôn cân bằng.
Xem thêm
Chùm thơ Jang Geon-Seob (Hàn Quốc)
Nhà thơ Jang Geon-seob sinh năm 1958 tại tỉnh Bắc Jeolla, Hàn Quốc.
Xem thêm
Đảo đá - Truyện ngắn Kabishev Alexander Konstantinovich
Kabishev Alexander Konstantinovich là nhà thơ và nhà văn, nhà báo kiêm tình nguyện viên của tạp chí POET.
Xem thêm
Chùm thơ Laura Garavaglia (Italia)
Laura Garavaglia là nhà thơ, nhà báo, giáo viên, người sáng lập và chủ tịch của Ngôi nhà thơ Como - “La Casa della Poesia di Como” (www.lacasadellapoesiadicomo.com).
Xem thêm
Chùm thơ mới của Eva Lianou Petropoulou (Hy Lạp)
Chùm thơ: Yêu, Thiên thần gẫy cánh, Có một ngày như thế...
Xem thêm
Những mất mát lớn của văn chương thế giới
Chỉ trong hai tuần vừa qua, văn chương thế giới chứng kiến những sự mất mát vô cùng to lớn khi Hilary Mantel và Javier Marías qua đời ở tuổi 70. Sự mất mát này đã khiến nước Anh mất đi một người thổi hồn vào trong lịch sử, còn người Tây Ban Nha không còn tác giả lớn nhất kể từ thời đại văn hào Cervantes.
Xem thêm
Bánh mì ấm | Konstantin Paustovsky
Quà trung thu dành cho các cháu
Xem thêm
Những bí ẩn vẫn chưa có lời giải của văn học Anh
Nhà văn nào cũng lấy tư liệu từ chính cuộc sống của mình. Chính vì vậy mà các nhà nghiên cứu văn học mới phải tìm hiểu về cuộc đời của tác giả. Tuy vậy trong làng văn học Anh vẫn có những bí ẩn về cuộc đời của các nhà văn nổi tiếng mà đến nay vẫn chưa ai tìm ra được chân tướng sự việc.
Xem thêm
Giới thiệu thơ Irina Aramyan Mkrtchyan (Cộng hòa Armenia)
Đặng Xuân Dũng dịch từ tiếng NgaIrina Aramyan Mkrtchyan là nữ thi sĩ đương đại người Armenia. Bà sinh ngày 16 tháng 11 năm 1962, tại thành phố Leninakan thuộc nước Cộng hòa Armenia, tác giả của ba cuốn sách: “Với ngày đã qua”, “Sau khi tĩnh lặng”, “Từ khôn ngoan đến mất lý trí”. Bà là đồng tác giả của 22 cuốn sách, thành viên của “Liên đoàn Nhà văn California”, “Hội liên hiệp các nghệ sĩ”, nhà thơ xuất sắc nhất các năm 2021-2022 của Armenia.
Xem thêm
Về chủ đề tính dục trong tiểu thuyết của Gabriel Garcia Marquez và Mario Vargas Llosa
Gabriel Garcia Marquez và Mario Vargas Llosa. Họ là một cặp đôi nhà văn làm hao tốn nhiều giấy mực của giới nghiên cứu bởi vì mối quan hệ thuộc về văn học và ngoài văn học của hai ông. Marquez và Llosa từng là đôi bạn than đồng điệu và gắn bó với nhau sâu sắc, thế rồi họ lai rời xa nhau trong 30 năm thù hằn. Những nét tương đồng và những sự mâu thuẫn đến đối nghịch ở con người và văn chương họ cho thấy rõ tính thống nhất bền vững của nền văn học một giai đoạn rực rỡ
Xem thêm
90 năm ngày sinh nhà thơ Nga Evgueni Evtushenko: ‘Trong đời tôi chỉ uống rượu là nhiều’
“Không đúng, không có những thời đại mà người ta lại không thể sống trung thực được!”- trong cuộc đời tương đối dài lâu của mình, Evgueni Evtushenko,bằng những bài thơ và cách hành xử ngày thường, đã cố gắng chứng minh cho lời chân ngộ đó. Ông từng thổ lộ rằng, “tôi muốn trở thành nhà thơ của đất nước và của thế giới và hình như tôi đã làm được việc này”.
Xem thêm
John Hughes: ‘Tôi không phải là kẻ đạo văn’, và đây là lí do tại sao
Sau khi The Guardian tiết lộ các phần trong cuốn tiểu thuyết mới nhất của John Hughes, The Dogs, “ăn cắp” ý tưởng từ Chiến tranh không có khuôn mặt phụ nữ của Svetlatna Alexievich (Hughes đã xin lỗi) cũng như những tác phẩm khác (ông không thừa nhận), bao gồm Đại gia Gatsby, Phía Tây không có gì lạ và Anna Karenina, mới đây John Hughes đã có phản hồi chính thức về vấn đề này.
Xem thêm
‘Pachinko’ khắc họa tình cảnh bi thương của cộng đồng người Bắc Hàn ở Nhật
Là tác phẩm được đánh giá cao bởi giới phê bình cũng như được công chúng háo hức chờ đón, Pachinko vừa đi đến tập cuối và như kì vọng, là một trong những bộ phim hay nhất năm nay.
Xem thêm
Vai trò của M.M. Bakhtin trong sự đổi mới quan niệm về hình thức nghệ thuật ở Việt Nam
Nếu hiểu thi pháp học là bộ môn khoa học lấy hình thức nghệ thuật làm đối tượng trung tâm, thì những quan điểm lý thuyết tiến bộ của Bakhtin đã góp phần quan trọng trong sự tái xuất của thi pháp học ở Việt Nam vào những năm 1980. Không có một quan điểm hợp lý về hình thức nghệ thuật trên phương diện lý thuyết thì cũng không thể có một thái độ ứng xử phù hợp đối với những thực hành cách tân trên góc độ hình thức nghệ thuật. Do vậy, có thể nói, thi pháp học của Bakhtin cũng có vai trò nhất định trong bước chuyển của đời sống sáng tác văn học giai đoạn đổi mới.
Xem thêm
Tạm biệt mùa hè | C. Pautovsky
Suốt mấy ngày cơn mưa mang theo hơi lạnh giá không chịu dứt. Làn gió ẩm ướt thổi trong vườn.
Xem thêm