TIN TỨC

Dostoevsky – nhà văn của lương tri

Người đăng : phunghieu
Ngày đăng:
mail facebook google pos stwis
2242 lượt xem

Các nhân vật của đại văn hào Nga Dostoevsky bị chèn ép trong xã hội nhiều bất công nhưng vẫn giữ được phần “người” trong tâm khảm.

Những ngày này, người Nga tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm 200 năm ngày sinh Dostoevsky. Theo tờ Irish Times, tác phẩm kịch, triển lãm về nhà văn diễn ra khắp đất nước. Ở Saint Petersburg, nơi Dostoevsky yên nghỉ, mọi người đặt nhiều bó hoa trên mộ ông. Vào đúng sinh nhật ông hôm 11/11, một chiếc xe bus diễu hành chân dung ông dọc bờ sông Neva. Tượng của ông được khắc trên tòa nhà là bối cảnh sống của nhân vật Raskolnikov trong tiểu thuyết Tội ác và hình phạt. Dưới bức phù điêu là dòng ghi chú: “Số phận bi thảm của những người ở khu vực này của Petersburg đã tạo tiền đề, làm cơ sở cho bài học nhiệt thành của ông về lòng tốt cho cả nhân loại”.


Người dân đặt hoa lên tượng Dostoevsky ở Saint Petersburg.

Văn chương Fyodor Dostoevsky bất hủ nhờ được nhào nặn từ vốn sống dày dạn, thấm đẫm tư tưởng nhân văn.Ông đề cao tình người, sự giác ngộ, khao khát về cuộc sống tốt đẹp hơn. Theo tờ Outlook của Ấn Độ, ông là một trong hai văn hào vĩ đại nhất nước Nga, cùng với Lev Tolstoy. Hai danh nhân có sự khác biệt lớn về tư tưởng, cách xây dựng nhân vật do xuất thân từ hoàn cảnh khác biệt, nhưng chung mục đích tôn vinh vẻ đẹp con người. Nếu như Lev Tolstoy trải qua những ngày thơ ấu êm đềm trong một gia đình giàu có, Fyodor Dostoevsky lại bị kìm kẹp trong cảnh nghèo khó từ tấm bé. Ngoài ra, những trải nghiệm kinh hoàng trong bốn năm bị bắt giữ vì tham gia phong trào trí thức ở Petersburg cũng hằn sâu trong tâm trí ông, là chất liệu trong nhiều tác phẩm của nhà văn.

Khi còn là sinh viên ngành toán và khoa học ở cao đẳng, ông đã bắt tay viết tiểu thuyết Poor Folk, xuất bản năm 1846, được giới văn học tán thưởng, đăng trên tạp chí của nhà thơ Nekrasov. Tác phẩm viết về một chàng trai bình thường, trao trái tim cho cô gái nghèo, tình yêu với cô là nguồn sáng trong cuộc đời tăm tối của anh. Khi cô kết hôn với một thanh niên giàu có, anh vẫn tôn thờ người yêu. Trên cả tình yêu, Dostoevsky đã gửi gắm thông điệp về sự đồng cảm với những con người bị áp bức. Tư tưởng này xuyên suốt trong tất cả tác phẩm của ông ở giai đoạn sau.


Nhà văn Dostoevsky. 

Cuốn The House of Dead là những quan sát tinh tế, tỉ mỉ của ông trong những ngày ở tù, có tầm vóc lớn trong nền văn học Nga. Dostoevsky đi sâu phân tích tâm lý các nhân vật giữa cuộc sống đầy đau khổ, tìm kiếm ánh sáng lương tri, nguồn hy vọng của mỗi người.

Crime and Punishment (tên Việt: Tội ác và hình phạt) là câu chuyện bi thảm về những người nghèo khổ, vật lộn sống giữa xã hội nhiều bất công. Nhân vật chính – chàng sinh viên Raskolnikov – phải bỏ học giữa chừng vì mẹ và em gái không đủ khả năng tiếp tục nuôi anh. Sống trong cảnh cùng quẫn, bị tiêm nhiễm những tư tưởng huyễn hoặc về người hùng, Raskolnikov mơ mộng được như Napoléon Bonaparte, có khả năng xóa bỏ những bất công trong xã hội. Những ý nghĩ đó thôi thúc anh giết mụ cầm đồ Alyona Ivanovna, người giàu “nứt đố đổ vách” trong vùng rồi cướp của. Sau vụ giết người, anh sống trong sự đau khổ, dằn vặt của lương tâm rồi cuối cùng thú tội.


Cuốn “Tội ác và hình phạt” được dịch sang tiếng Việt, Nhà xuất bản Văn học ấn hành.

The Idiot (Chàng ngốc) – một trong những tác phẩm hay nhất của Dostoevsky – có nhân vật trung tâm là Hoàng thân Myshkin – một chàng quý tộc thuộc dòng dõi hoàng gia đã bị phá sản. Giữa một xã hội nhốn nháo, Myshkin giữ tính cách đơn thuần, tốt bụng, khờ khạo, độ lượng. Nhà văn đặt Myshkin vào những mối quan hệ, tình huống phức tạp, để làm nổi bật đời sống xã hội thời buổi nhộn nhạo. Theo nhà triết học Grayling, tác phẩm là “một trong những cuốn sách gắt gao, hấp dẫn và đáng chú ý nhất” của Dostoevsky.

Trước khi mất năm 1881, khi đã ở bên kia dốc cuộc đời, ông dành hai năm hoàn thành kiệt tác The Brothers Karamazov (tên Việt: Anh em nhà Karamazov). Tiểu thuyết với cốt truyện phức tạp, được coi là đỉnh cao trong sự nghiệp của đại văn hào. Fyodor Karamazov ma mãnh và tàn nhẫn có bốn đứa con với ba người phụ nữ. Gã chẳng nuôi nấng ai, sống sa đọa với đám đàn bà mạt hạng rồi về lại quê hương ở tuổi xế chiều. Tranh chấp người tình, tài sản với con trai, Fyodor đẩy mọi chuyện đến bi kịch. Nhân vật Alyosha – con trai thứ ba của gã Karamazov – tượng trưng cho tất cả đức tính Dostoevsky mong muốn ở loài người, lương thiện, ấm áp và nhạy cảm, là điểm sáng giữa câu chuyện u tối. Bác sĩ tâm lý học nổi tiếng người Áo – Sigmund Freud – nói: “Anh em nhà Karamazov là cuốn tiểu thuyết vĩ đại nhất từng được viết nên”.


Cuốn “Anh em nhà Karamazov” do Nhã Nam ấn hành. 

Trên tờ Scroll, cây bút Richard Herrett viết: “Trong một thế giới trực tuyến đầy rẫy âm thanh và niềm tin mù quáng, thật khó để tưởng tượng rằng các thế hệ tương lai sẽ quan tâm đến việc đọc một cuốn tiểu thuyết dài hàng nghìn trang của Dostoevsky. Nhưng họ nên làm vậy. Sách của Dostoevsky – với sự pha trộn độc đáo giữa hài kịch đen tối và miêu tả cảm xúc – nổi tiếng bởi sự u ám. Tuy nhiên, chúng có thể tạo ra sự phấn chấn kỳ lạ”. Theo Richard Herrett, nhà văn đấu tranh để kiếm tìm niềm an ủi và sự giải thoát, từ đó đúc kết lý tưởng phổ quát của nhân loại.

“Con người trên Trái đất phấn đấu theo đuổi lý tưởng trái với bản ngã của mình”, Dostoevsky viết trong sổ ghi chép năm 1864. Về cuối đời, qua các tác phẩm của mình, ông khuyên con người không nên khuất phục trước cái ác, sự phù phiếm, ích kỷ mà đánh mất lương tri. Ngay cả trong những hoàn cảnh khốn cùng nhất, Dostoevsky vẫn hy vọng mỗi người giữ được phần thiện trong thâm tâm, như lời nhắc nhở của Alexander Petrovich – nhân vật chính trong The House of the Dead: “Người tù biết rằng mình là một tù nhân; nhưng không có định danh, không có xiềng xích nào khiến anh ta có thể quên rằng mình là một con người”.

Hà Thu/VNE

 

Bài viết liên quan

Xem thêm
Thơ Valentina Novkovich (Cộng hòa Serbia)
Nhà thơ Valentina Novkovich, đồng thời là nhà văn, dịch giả văn học, nhà báo của Cộng hòa Serbia. Chị tốt nghiệp Khoa Ngôn ngữ và Văn học Nga (ngôn ngữ thứ hai là tiếng Anh). Đã công bố thơ và văn xuôi trên nhiều tạp chí ở Serbia, như Književne novine, Trag, Književni pregled, Brankovina, Buktinja, Stremljenja, Savremenik, Istok, Balkanske vertikale; và trên các tạp chí điện tử Ekerman, Hyperboreja, Zvezdani kolod ở Nga, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Ba Lan, Romania, Macedonia, Kazakhstan.
Xem thêm
Giới thiệu thơ Maria Teresa Liuzzo (Italia)
Khâu những vạt áoMột dòng nước phun tràoRằng gió thắt nútBước đi của một đứa trẻ
Xem thêm
Quá trình trưởng thành đầy sóng gió của nhà thơ đoạt giải TS Eliot
Lớn lên ở Jamaica, từng nghĩ bà ngoại là mẹ mình, khi bà đã dạy anh học chữ viết trên hiên nhà với bảng đen. Bây giờ Jason Allen-Paisant dự định bay tới Ethiopia để gặp cha lần đầu tiên.
Xem thêm
Chùm thơ Oleg Ananyev (Cộng hòa Belarus)
Nhà thơ Ananyev Oleg Valentinovich, sinh ngày 12/9/1955, tại thị trấn Mordovo, vùng Tambov (Nga). Sống tại thành phố Gomel (thành phố lớn thứ hai của Belarus) từ năm 1957. Ông tốt nghiệp khoa Ngữ văn, trường đại học tổng hợp Francysk Skaryna, Gomel. Oleg Ananyev từng là nhà thiết kế đồ họa, người đề xướng trong Hội Tri thức Belarus, giáo viên văn hóa nghệ thuật, mỹ thuật thế giới, giám đốc phòng trưng bày nghệ thuật của BSH, phó giám đốc Thư viện khu vực Gomel. Ông là hội viên Hội Nhà văn Belarus, Hội Nghệ sĩ Belarus, Liên đoàn Nhà văn và Nghệ sĩ quốc tế; đồng thời là nhà phê bình nghệ thuật, nhà văn, nhà báo, nhà viết kịch, nhà sử học địa phương. Oleg Ananyev là tác giả của một số tập thơ, người khởi xướng và tuyển chọn cuốn sách Исповедь в красках (tạm dịch: “Lời thú nhận trong màu sắc”, gồm 86 chương viết về các nghệ sĩ ở thành phố Gomel), Золотые купола (tạm dịch: Những mái vòm vàng. Viết về các nhà thờ ở Gomel); người khởi xướng và đồng tác giả dự án văn học nghệ thuật của Thư viện khu vực Gomel nhân kỷ niệm 70 năm Chiến thắng vĩ đại Живая память моей семьи (tạm dịch: “Ký ức sống động của gia đình tôi”), đồng tác giả của tuyển tập vở kịch Последователи Макаёнка (tạm dịch: “Những người theo dõi Makayonka”). Đạt giải trong hơn 10 cuộc thi văn học ở các hạng mục “thơ” và “văn xuôi” (trong đó có hai lần mang tên Kirill Turovsky – “báo chí”). Ông đã được Bộ Văn hóa Cộng hòa Belarus trao tặng Huy hiệu Danh dự “Vì những đóng góp cho sự phát triển văn hóa Belarus”.
Xem thêm
Giới thiệu thơ Tetyana Hrytsan-Chonka (Ucraina)
Tetyana Vasylivna Hrytsan-Chonka - là nhà văn, nhà giáo dục người Ukraina. Bà sinh ngày 29 tháng 4 năm 1964 tại làng Vilkhivtsi, hiện đang cư trú tại Zakarpattia, phía tây nam của Ukraina. Bà là hội viên của Liên minh Nhà văn quốc gia Ukraina, thành viên Học viện Văn học, Nghệ thuật và Truyền thông quốc tế Gloria (Đức) và Tổ chức Công cộng Ukraina Kobzar. Tác giả của 12 tập thơ, tiểu thuyết và tiểu luận Những cánh cửa sống, hay tôi là quả táo mù của nhiều thế kỷ. Tôi là đàn bà.... Là đồng tác giả của 77 tuyển tập và niên giám, cả ấn phẩm của Ukraina và quốc tế, bao gồm Article - Tel Aviv, Soul (tuyển thơ Nhật Bản), Brzegi ognia I Wody (niên lịch Ba Lan), tạp chí văn học nghệ thuật TextOver; tuyển tập thơ quốc tế Lili Marleen (tiếng Hy Lạp); tuyển tập thơ Trung Quốc Thơ thế giới; có mặt trong tuyển tập thơ chống chiến tranh bằng tiếng Anh Những bài thơ cho nhân dân Ukraina; đồng tác giả cuốn sách giáo khoa dành cho học sinh Ukraina lớp 5 & 7 “Văn học hiện đại quê hương”. Là tác giả của tập thơ Azerbaijan-Ukraina Quả táo vàng, cùng những tập thơ khác. Các tác phẩm của bà đã được dịch sang tiếng Ba Lan, tiếng Nhật, tiếng Trung, tiếng Ý, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, tiếng Anh, tiếng Azerbaijan và các ngôn ngữ khác. Bà là người Ukraina duy nhất tham gia tuyển tập Anatolian Wind IV - International Anthology (xuất bản ở Thổ Nhĩ Kỳ). Là người duy nhất tham gia dự án Tạp chí quốc tế “Thần đồng” (Hoa Kỳ) tháng 10 năm 2023 trong chu kỳ “Thức tỉnh. Bà là người giữ kỷ lục, người tham gia tuyển tập quốc tế “HYPERPOEM” với 2000 người tham gia, đã được ghi vào kỷ lục của sách Guinness. Là đồng tác giả văn học thế giới trên báo quốc tế “Quốc gia toàn cầu” (Bangladesh). Các tác phẩm của bà được xuất bản trên các ấn phẩm quốc tế. Bà tham gia vào nhiều diễn đàn quốc tế Các nhà thơ của thế giới vì hòa bình ở Ukraina ở Ý, Đức, Anh, Trung Quốc, Canada, Mỹ, Bangladesh và Đức. Giải thưởng Văn học Hòa bình quốc tế (Đức-Ukraina). Là người đoạt các giải thưởng quốc tế và Ukraina, đồng thời là người chiến thắng trong nhiều cuộc thi, trong đó, đoạt Giải thưởng Văn học và Nghệ thuật quốc tế mang tên Panteleimon Kulish (2020) cho cuốn sách văn xuôi Những cánh cửa sống, hay tôi là một quả táo mù của nhiều thế kỷ. Tôi là phụ nữ, đoạt giải Franz Kafka quốc tế (Frankfurt-Vienna-Prague), đoạt giải Chiếc lông vàng quốc tế tại Azerbaijan, được trao bằng tốt nghiệp của Cộng đồng Nhân vật Văn học và Nghệ thuật Gloria, và được liệt kê trong bảng xếp hạng năm 2022 Người sáng tạo và Người giám hộ. Bà còn đoạt Giải thưởng Văn học Nghệ thuật quốc tế danh dự mang tên Heinrich Böll (2022); đoạt giải Cuộc thi Văn học Nghệ thuật quốc tế Ernest Hemingway tại Đức năm 2022, đoạt giải “Ngoại giao Văn hóa” quốc tế; được trao tặng danh hiệu Trật tự thế giới “Sao vàng ngoại giao văn hóa” (2023); đoạt Giải Văn học quốc tế mang tên Robert Burns (Scotland-Mỹ, Los Angeles) năm 2023; đoạt Giải Văn học Nghệ thuật mang tên Vasyl Yuhymovych (2023); được tờ báo nổi tiếng thế giới The Daily Global Nation Independent, Dhaka, Bangladesh vinh danh “Đại sứ hòa bình quốc tế” (Đức-Mỹ, 2023); giải “Cây cầu vàng” của Quỹ Văn học quốc tế ở Kyrgyzstan, đoạt giải thưởng quốc tế mang tên Dka de Rishelle ở hạng mục “Sách của năm” cho cuốn sách “Thời đại khác nhau” (Đức-Ukraina, 2023); giải thưởng của Quỹ Rahim Karimov (2023) ); Chủ tịch Quỹ Văn học quốc tế; đoạt Giải thưởng Văn học quốc tế mang tên Theodore Dreiser (Art Marathon, Bồ Đào Nha, 2023) và một số giải thưởng khác.
Xem thêm
Cuộc đời vẫn đẹp
Buổi sáng tôi thường dậy sớm để đi làm. Tôi thích nghe tiếng chim hót nên trên đường hay ngước mắt dõi theo những cánh chim dang rộng bay đi bắt côn trùng. Những chú chim sẻ ấy là các bạn đồng hành, giúp tôi thư giãn trước khi đến quảng trường nơi có thư viện mà tôi làm việc.
Xem thêm
Chùm thơ Trương Chí
Nhà thơ Trương Chí (张智, tên tiếng Anh: Zhang Zhi), sinh năm 1965 tại thị trấn Phượng Hoàng, huyện Đan Ba thuộc Châu tự trị dân tộc Tạng Cam Tư, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Ông là nhà thơ, nhà phê bình văn học, nhà xuất bản, dịch giả uy tín của văn học Trung Quốc đương đại. Trương Chí là tiến sĩ văn học. Hiện là chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu và Dịch thuật quốc tế. Tổng biên tập Tạp chí Xuất bản Thơ quốc tế hàng quý (đa ngôn ngữ) và ấn bản tiếng Anh của Niên giám Thơ thế giới, đồng thời là cố vấn cho Trung tâm Toàn cầu hóa Thơ Trung Quốc bằng các ngôn ngữ quốc tế. Từ năm 1986, ông bắt đầu công bố tác phẩm văn học và dịch thuật của mình. Tác phẩm của ông đã được dịch ra hơn 40 thứ tiếng quốc tế. Trương Chí từng đoạt giải thưởng Văn học của Hy Lạp, Brazil, Mỹ, Israel, Pháp, Ấn Độ, Ý, Áo, Lebanon, Macedonia, Nga, Nhật Bản, Ai Cập, Bỉ, Armenia và Kyrgyzstan. Các tác phẩm chính của ông bao gồm các tuyển tập thơ: Receita (tạm dịch: Mùa thu hoạch - Tiếng Bồ Đào Nha-Anh-Trung), Selected Poems of Diablo (tạm dịch: Những bài thơ chọn lọc của Diablo - Tiếng Anh), Poetry by Zhang Zhi (tạm dịch: Thơ Trương Chí - Tiếng Đức-Anh-Bồ Đào Nha), Những bài thơ chọn lọc của Diablo (tiếng Trung-Anh), A Jigsaw Picture of the World (tạm dịch Bức tranh ghép hình thế giới - Tiếng Albania), Feu Follet On Paper (tạm dịch: Làm yêu tinh trên giấy - Tiếng Ả Rập), Poison (tạm dịch: Chất độc - Tiếng Ả Rập) và The Mirror Image of Ghost City (tạm dịch: Hình phản chiếu của thành phố ma - Tiếng Serbia), Tuyển tập phê bình thơ có tựa đề Loạt bài tiểu luận về các nhà thơ Trung Quốc tiên phong, và bản dịch thơ A & 1 is the Founder (tạm dịch: A & 1 người sáng lập - Tiếng Anh-Trung), Tuyển tập các bài thơ của Tareq Samin (tiếng Anh-Trung), My Secret Lover, You (tạm dịch: Em, người tình bí mật của anh - Tiếng Trung), và dịch tiểu thuyết Назови имя бога của Savitskaya Svetlana Vasilievna, LB Nga (tạm dịch: Xưng danh Thiên Chúa - Tiếng Nga-Trung), v.v. Ngoài ra, ông còn biên tập cuốn sách Thơ chọn lọc của các nhà thơ quốc tế đương đại (tiếng Anh-Trung), Thơ Trung Quốc chọn lọc thế kỷ 20 (tiếng Trung-Anh), Từ điển các nhà thơ quốc tế đương đại (đa ngôn ngữ), Sách giáo khoa Trung-Anh: 300 bài thơ Trung Quốc đổi mới (1917 - 2012), và Kinh điển thế kỷ: 300 bài thơ Trung Quốc đổi mới (1917 - 2016), v.v.
Xem thêm
Mở vòng tay tình yêu | Chùm thơ Bill Wolak (Mỹ)
Bill Wolak là nhà thơ, nghệ sĩ tranh cắt dán kiêm nhiếp ảnh gia. Ông sinh sống tại New Jersey (Mỹ) và đã xuất bản 18 tập thơ.
Xem thêm
Quyền năng biến đổi của Ruth- truyện ngắn Suchen Christine Lim
Suchen Christine Lim sinh năm 1948 ở Malaysia. Bà lớn lên ở cả hai phía của eo biển ngăn cách Malaysia khỏi Singapore. Bà đến Singapore năm 14 tuổi, học ở Tu viện của trường Holy Infant Jesus, và sau đó là Đại học Quốc gia Singapore. Bà dạy ở một trường cao đẳng và làm chuyên viên thiết kế chương trình giảng dạy ở Bộ Giáo dục. Suchen nghỉ việc vào năm 2003 để dành toàn thời gian cho viết lách.
Xem thêm
Thơ Isaac Cohen (Israel)
Nhà thơ quốc tế, người Israel.
Xem thêm
Luận về thơ của Yi-Soo Byeon (Hàn Quốc)
Thơ là điều gì đó xảy ra ngay khi bạn thức dậy sau giấc ngủ. Giống như việc bạn mở mắt ra, đi trên mặt nước và ném mình vào một thứ gì đó.
Xem thêm
Gió rì rào trò chuyện - chùm thơ Soad Al-Kuwari (Qatar)
Tác giả là Cố vấn Văn hóa tại Bộ Văn hóa Qatar Điều phối viên Phong trào Thơ Quốc tế tại Qatar
Xem thêm
Chùm thơ Khasanboy Kholmirzaevich Gayubov (Cộng hòa Tajikistan)
Gốc cây thuở ấy lắng ngheNơi tôi thường vẫn đi về ngày xưaVà em, chuyện thật như đùaBây giờ chỉ đến trong mơ một lần.
Xem thêm
Du khách kiên định trong vũ trụ thi ca
Đó là cách người ta nói về Rodica Marian – tác giả cuốn thơ “Khoảnh khắc can đảm”.
Xem thêm
Chùm thơ Rida K Liamsi
Nhà thơ Rida K Liamsi sinh ngày 17/7/1943 tại Dabosingkep, thuộc quần đảo Lingga, tỉnh Đảo Riau, Cộng hòa Indonesia. Ông đã xuất bản 6 tập thơ: ODEX (1971), Tempuling (2003), Kelekatu (2007), ROSE (2003), Secangkir Kopi Sekanak (2017) và Sungai Rindu (2020). Thơ của ông được in trong nhiều tuyển tập cùng với các nhà văn, nhà thơ khác. Cuốn sách có tựa ROSE đã nhận được giải thưởng của Viện Ngôn ngữ quốc gia Indonesia năm 2018. Rida cũng là tiểu thuyết gia, đã xuất bản một số cuốn sách: Bulang Cahaya (2007), Megat (2016)...
Xem thêm
Chùm thơ Abdukakhor Kosim (Cộng hòa Tajikistan)
Nhà thơ Abdukakhor Kosim (tên đầy đủ: Abdukakhor Sattorovich Kosimov), sinh ngày 27/1/1965, tại trang trại bang Kuibyshev, thuộc vùng Vakhsh, Cộng hòa Tajikistan, trong một gia đình làm nghề thợ rèn. Ông đồng thời là nhạc sĩ, nhà báo uy tín của Tajikistan.
Xem thêm
Yevgeny Chigrin (LB Nga) - Mai Văn Phấn dịch từ tiếng Nga
Yevgeny Chigrin là một trong những nhà thơ đương đại uy tín của LB Nga
Xem thêm
Chùm thơ của Mahmoud Drwwish, nhà thơ lớn của Palestine
Mahmoud Darwish là một nhà thơ người Palestine và là một trong những nghệ sĩ hàng đầu của thế giới Ả Rậ
Xem thêm