- Lý luận - Phê bình
- Trắng tay mình những cánh ngọc lan tang
Trắng tay mình những cánh ngọc lan tang
BÙI PHAN THẢO
(Đọc “Người về trong hương” của nhà thơ Huệ Triệu)
Những ngày tháng Bảy âm lịch lại về, một mùa Vu Lan đầy nhớ thương, khắc khoải khi không ít con hẻm, khu phố ở TP Hồ Chí Minh nhiều nhà cùng làm đám giỗ vì người thân mất vì đại dịch COVID-19. Nhà thơ Huệ Triệu, Ủy viên Ban Chấp hành, Trưởng Ban Nhà vặn nữ, Hội Nhà văn TP HCM cũng là người chịu đại tang khi chị mất đi người chồng, con trai mất đi người cha vì đại dịch trong những ngày tháng 8-2021.
Đã 2 năm trôi qua mà vẫn như mới đây thôi, dù ai cũng cố quên đi song vẫn phải nhớ một đoạn đời với ký ức đau buồn. Những ngày đó, vợ chồng nhà thơ Huệ Triệu cùng mắc COVID-19. Nhà thơ may mắn vượt qua được nhưng anh Nhân, chồng chị đã bị đại dịch cướp đi mạng sống. Một mất mát quá lớn, nỗi đau tột cùng, vô tận. Nghĩa vợ chồng sâu nặng, mất đi người chồng là cú sốc cực lớn với nhà thơ thời điểm đó. Những buổi họp Ban Chấp hành sau khi thành phố trở lại trạng thái bình thường mới, chúng tôi đọc được trong mắt Huệ Triệu sự thảng thốt, chị không tin điều đó là sự thật. Nhìn chị như người mất hồn, mà phải thôi, mất đi một phần quan trọng, quý giá nhất của đời người thì ai không điên dại, đớn đau. Nhất là khi gia đình còn bao dự định, bao việc còn dang dở: nhà đang xây, vườn đang tạo lập, nhà sắp đón con dâu…
Dĩ nhiên những nhớ thương rồi cũng phải nén lại, tạm nguôi ngoai để sống tiếp trên cõi đời này. Ở trong sâu thẳm, nỗi nhớ thương dồn nén lại, luôn chực chờ để tuôn trào. Huệ Triệu nén tất cả cảm xúc, yêu thương trong tình yêu cuộc sống, nghĩa tình chồng vợ, gia đình thân thuộc… để viết trường ca “Người về trong hương”, NXB Hội Nhà văn, 2023, xuất bản trong mùa Vu Lan để tưởng nhớ những người đã vĩnh viễn rời xa cuộc sống, những người vẫn ở mãi trong tâm tưởng yêu thương của người thân.
Ở đây, người đọc cùng nhà thơ hòa vào dòng ký ức cùng những cảm xúc nghẹn ngào, đau đớn…Bắt đầu từ góc vườn xanh, từ mùi ngọc lan thơm ngát: “Từng cánh trắng rơi cỏ vườn lặng lẽ/ em gom vào từng nắm dịu dàng hoa”.
Trên lối về vườn xanh đó, cây trái trong vườn vẫn nhớ một bóng hình: “Cái áo cũ sờn gom ngày nắng ngày mưa/ dáng cao gầy thấp thoáng bóng trưa/ anh bảo trồng lên bóng mát cho người”.
Ký ức đưa người đọc về thuở thanh xuân hai vợ chồng nhà thơ vào Nam lập nghiệp. Những nhọc nhằn trôi qua nhường chỗ cho tóc trắng đời người:
“Háo hức phương Nam giấc mơ tuổi trẻ/ chẳng biết đâu những đuổi dồn dâu bể/ người xông xênh, kẻ khốn khó cơ hàn/ giờ giống nhau cả thôi một mái đầu sương muối/ nhìn con lớn biết mình luống tuổi”.
Có ai ngờ, đại dịch tràn qua nhân loại, gây ra bao cảnh hoang tàn. TP Hồ Chí Minh lại là một trong những địa phương thiệt hại nặng nề nhất vì đại dịch, từ con số nhân mạng lìa đời đến ảnh hưởng mọi mặt kinh tế - xã hội:
“Tan hoang hơn cả tan hoang/ như sóng tràn/ như bão quét/ đại dịch bùng phát lần thứ tư/ còn hơn trúng cơn gió độc/ người chao đảo đất trời chao đảo”
Giữa trùng trùng tai ương bủa vây, nhà thơ thảng thốt bật lên câu hỏi: “Trên đời này có gì quý hơn mạng sống/ còn gì bất hạnh hơn là mất đi quyền được sống?”
Câu hỏi của đau thương, dằn vặt, câu hỏi nhói lòng bởi khăn tang đã trắng nhiều hẻm nhỏ, các bệnh viện đầy chật người, những hồi xe cứu thương rú liên hồi trên nhiều ngả đường thành phố; con số những người tử vong vì virus Corona cứ đầy lên các trang báo mỗi ngày. Nhất là những con hẻm nhỏ của quận 4, quận 6, quận 8, quận 10…, từng chùm ca bệnh, từng người theo nhau từ giã cõi đời: “căn nhà chật giờ phía nào cũng trống/ tiếng nấc tủi buồn mẹ bỏ con đi/ nghi ngút khói hương chồng gọi vợ về”. Đã có gia đình 8 người đều mất, bác sĩ sững sờ không gọi được cho ai, chỉ có hồi âm sau tiếng chuông là im lặng bao trùm…
Nhưng với ý chí, tấm lòng nhân hậu, đầy nghĩa tình của người phương Nam và sự tiếp sức, hỗ trợ của cả nước, TP Hồ Chí Minh đã vượt qua đại dịch, trở lại hồi sinh sau những tang thương, mất mát.
Không ai, không điều gì có thể lãng quên, Huệ Triệu lại thảng thốt nhớ những ngày đầy biến cố nghiệt ngã của gia đình, tháng 8-2021. Cả hai vợ chồng phải vào bệnh viện. Anh Nhân chồng chị tình trạng bệnh nặng hơn:
“Gương mặt người thương lả gối trong đêm/ em run người trước dự cảm không tên/ sự sống mong manh còn hơn tơ nhện/ em nắm chặt tay anh như níu chặt đời mình”.
24 ngày chống chọi trong khu hồi sức, có lúc tưởng anh khỏe lại qua những dòng tin nhắn mừng vợ sắp được về nhà, khoe ăn được cháo, cả nhà mừng như cơn bão sắp qua. Nhưng rồi bệnh anh trở nặng:
“Cuối chiều anh bắt đầu thở máy/ những chữ những từ lần đầu em thấy/ tai đã ù đi trong dự cảm không lành/ tay run lên em cố nhắn động viên chồng/ biết anh không đọc được nữa đâu/ em nói dối anh mà dối lòng mình sao được”.
Nhưng anh Nhân đã không qua khỏi:
“Ba kiếp nỗi đau cộng lại/ không đau bằng phút giây này em vĩnh viễn mất anh/ hồn thiêng anh hỡi về đây/ để em ôm một vòng tay gió đầy”
Những ngày đó chúng tôi biết Huệ Triệu và con trai phải rất kiên cường mới có thể đi qua buồn đau, để hương hồn anh Nhân siêu thoát. Thời gian trôi qua như chớp mắt nhưng buồn đau dài suốt đời người. Trong không gian yêu thương luôn có hình bóng của người chồng, người cha, cỏ cây cũng ngơ ngẩn hồn hoa:
“Mưa tả tơi cành ngọc lan muốt đất/ em trắng tay mình những cánh ngọc lan tang/ thành phố hồi sinh nhưng thiếu mặt bao người/ thành phố hồi sinh mà em mất anh rồi/ nén nhang thơm cả tàn cong im lặng/ đất đón anh tay mẹ cỏ xanh mềm”.
Những ngày tháng Bảy nghi ngút khói hương. Những nỗi đau lại nén chặt, vỡ òa trong nước mắt. Trong khói hương, thấp thoáng bóng người về:
“Hôm nay rằm nguyệt quế lại muốt bông/ các con cắm bình hoa ly cánh trắng/ hình như nụ cười ba thoáng nắng/ người về trong hương”.
(B.P.T)