TIN TỨC

Đọc ‘bão’ của Ngô Thị Ý Nhi

Người đăng : phunghieu
Ngày đăng: 2022-12-30 16:04:16
mail facebook google pos stwis
215 lượt xem

Trần Danh Thùy

Tuy sự phân định ngôi thứ là khó khăn và khiên cưỡng, nhưng “Bão” là tên của nhân vật chính và trung tâm thứ nhất của truyện ngắn cùng tên của một nhà văn nữ Thừa Thiên-Huế Ngô Thị Ý Nhi. Còn mẹ của Bão là nhân vật chính và trung tâm thứ hai, nếu cần có một sự phân định “tạm thời” để có thể có một cái nhìn tương đối rõ ràng những nhân vật trong truyện để nói về họ. 


Nhà văn Ngô Thị Ý Nhi.

Bão có thể là kết quả ngoài ý muốn nhưng tiền định của mẹ Bão, “một đàn bà góa đang xuân nhưng không giữ được tiết hạnh” lại là con nhà gia-phong-nề-nếp với “một người đàn ông đã yên ổn gia đình”.

Việc Bão ra đời “ngoài vòng lễ giáo” như cái tên mẹ Bão đặt cho em, khiến cho bão tố kéo đến gia đình chị, bản thân chị và chính Bão. Nhưng trong cơn bão tố ấy, với một định kiến nào đó, bà ngoại của Bão đã không cho cha Bão nhận con về vì “Thà con gái tui mang tiếng chửa hoang chớ tui không hề dạy con tui đi phá họai gia cang người khác.”

Tuy thế, từ khi sinh ra cho đến khi lớn lên, Bão và mẹ đã sống trong cái “camera định vị” của bà ngoại. Còn Khiêm, anh cùng mẹ khác cha của Bão và Lụa, con nuôi của mẹ Bão thì gần như… ngoài vùng phủ sóng.

Như cái tên em mang, Bão phải chịu đựng những gì do thân phận hẩm hiu, bất nhẫn của em từ bà ngoại, anh Khiêm, từ những người trong họ… Sự “khắc họa” chính xác những nhân vật “tiêu cực” này đối với cuộc sống khổ sở của Bão và mẹ Bão trong truyện cũng là nghệ thuật kể chuyện “có duyên” của tác giả.

Đọc Bão, người đọc sẽ bắt gặp nhiều đoạn văn hay và khiến lòng mình như chùng xuống có thể do bởi tâm tình thương yêu của tác giả gửi vào nhân vật hay cách tác giả thể hiện tính cách ‘độc đáo’ của nhân vật của mình, chẳng hạn như: “Từ đó tôi hiểu rằng tôi không được như anh Khiêm, dù anh lớn hơn tôi sáu tuổi. Tôi không được lẫy hờn để mẹ dỗ dành, không được vòi quà khi mẹ về chợ. Mà với tôi mẹ cũng rất kiệm lời khen mỗi khi xem bài vở. Tình thương của mẹ dành cho tôi cứ lặn hết vào trong. Có khi là một gói kẹo giấu dưới đáy giỏ, là mấy cuốn truyện tranh tìm được đâu đó, là khẩu súng nhựa bắn nước để tôi chơi một mình với mấy bụi cây. Những món qùa giấm dúi đó lâu lâu cũng bị ngoại và anh Khiêm bắt gặp. Ngoại quay đi không nói gì nhưng anh Khiêm thì ghen tức ra mặt. Trẻ con, những phần chia giấu diếm ắt phần đó phải nhiều hơn. Mà anh ghen tức với tôi làm gì khi anh là niềm hãnh diện của mẹ, là đại diện cho phần đời đẹp đẽ mà mẹ đã sống. Bên cạnh mẹ anh tung tăng tíu tít hồn nhiên ngửng cao đầu. Còn tôi… tôi còn nhớ một năm tôi và anh Khiêm theo mẹ đi kỵ cố. Trong khi tôi thơ thẩn góc sân nhặt nắp chai bia chơi một mình thì có một bà già, già như ngoại đến nâng cằm tôi lên. Đội mắt hấp háy nhìn thẳng vào mắt tôi, bàn tay nhăn nheo sờ sọang lên môi, lên mũi rồi vân vê vành tai tôi săm soi từng chút một. Tôi rùng mình. Mẹ đứng đó tự bao giờ. Mẹ nhỏ giọng bảo tôi:

– Con thưa mụ đi.

Tôi lí nhí lặp lại:

– Thưa mụ.

Bà buông tôi ra quay về phía mẹ:

– Thằng “lỡ” đây phải không?

Mẹ cúi đầu:

– Dạ.

Tiếng “dạ” khó khăn như bị chặn ngang cổ. Đôi mắt đỏ hoe, mẹ quay đi len lén chùi nước mắt.”

Đọc đoạn văn, nghĩ đến tình thương của mẹ Bão đối với Bão cũng là tình thương của tác giả đối với những nhân vật tội nghiệp, đáng thương của mình mà tình cảm của ta đối với mẹ Bão và Bão như cũng muốn “quay vào trong” nhưng lại muốn bùng vỡ, phản kháng lại những điều “tai quái” đâu đâu đã mang đến cho họ. Ta ước gì những điều đó đừng xảy ra để cho cuộc đời họ bớt khổ, bớt nhọc nhằn.

Cuộc sống trầm luân do có một đứa con “ngoài luồng” đã khiến cho mẹ Bão phải chịu nhiều đau khổ vì chính người đã sinh ra mình. Và chính sự chịu đựng ấy đã khiến chị trở thành một con người sâu sắc. Và sự sâu sắc của chị đã được bộc lộ đỉnh cao lúc lâm chung khi chị gọi từng người con vào để dặn dò riêng lẻ từng người một. Nhưng tựu trung, vẫn là ước muốn về niềm hạnh phúc cho cả ba theo từng ‘hoàn cảnh’ của mỗi người trong gia đình và trong lòng một người mẹ đã hiểu thấu lòng con.

Tôi, một độc giả cũng có nguyên quán Thừa Thiên-Huế, khi đọc “Bão”, đã đôi lần “chùng lòng” theo diễn biến của câu chuyện, theo những đoạn văn gắn liền với thân phận của Bão và mẹ Bão và theo những “ứng xử” của những nhân vật đối với nhau và đối với chính mình.

Tuy không được sinh ra và lớn lên nơi quê cha đất tổ và thi thoảng, chỉ làm khách du lịch về thăm quê, thăm những thắng cảnh, những di tích lịch sử của một thành phố cố đô với những truyền thống và quan niệm tốt đẹp có, xa xưa có, tôi chỉ phần nào biết và hiểu được vài đặc điểm của con người sông Hương-núi Ngự.

Thế nhưng, đọc Bão, với những cảm xúc vơi đầy, tôi như cảm được một trong những điều mà tôi tạm gọi là “tình tự” của người quê tôi. Đối lập với cái thái độ “đáng ghét” của nhân vật “bà ngoại” đối với mẹ Bão, hành động bà “lén lút” và “đột xuất” cho Bão trái ổi mà “Chợt nhớ một lần bà tìm được trong vườn một quả ổi lớn lắm, quả ổi bị chim ăn một góc. Bà liếc nhanh vào nhà. Anh Khiêm đang học bài ở đó, còn tôi, chơi lúc thúc bên mấy bụi nhài. Bà nâng quả chín trên tay, ngắm nghía một lúc rồi gọi:

– Nì, Bão.

Tôi ngước lên, đứng yên, lo lắng. Nhưng bà đã đến bên chìa quả ổi cho tôi. Quả ổi chín vàng ươm. Con chim nào mổ vào lòng quả chín để lộ ra lòng quả đỏ như son. Tôi nhận lấy bằng cả hai bàn tay lem luốc của mình, chợt nhận ra mắt bà và mắt mẹ sao mà giống nhau đến lạ lùng. Cứ ươn ướt nước. Khi ngoại đi rồi, tôi nhâm nhi trái chín, từng chút một. Cả đời, chưa bao giờ tôi được ăn một trái ổi thơm mềm, ngon đến thế.”

Một hành động giản đơn thôi, một trái ổi chín tuy bị chim ăn nhưng biết là ngon, bà ngoại đã cho đứa cháu “ngoài vòng lễ giáo” của mình chắc là do một tình thương không-định-kiến, u ẩn ngay từ khi có Bão trong nhà được nêu lên như một phát hiện lạc quan.

Khi bà ngoại và mẹ Khiêm, Bão và Lụa mất, theo ý chị, Khiêm có quyền thừa hưởng ngôi nhà hai người đã khuất đã tạo dựng và giữ gìn theo năm tháng.

Và câu chuyện kết thúc với hạnh phúc của Bão, khi em đã gần như thành nhân, với Lụa, một cô gái gần như là một ‘bản sao’ về tính cách của mẹ Bão, theo ý muốn của chị lúc lâm chung, như một logic ắt có và đủ cho một ngày mai tươi sáng, khi cơn bão đã làm khổ những nhân vật của truyện, và cũng có thể là những con người thật, qua đi, xóa tan những u uẩn đã có trong đời và mang lại cho họ những điều tốt đẹp nhất…

SG, 27/12/22 

T.D.T

Bài viết liên quan

Xem thêm
Tấm lòng trĩu nặng nghĩa nhân trong “Đối diện chính mình của Phạm Trung Tín
Phạm Trung Tín là hội viên HNV TP. Hồ Chí Minh, hội viên HNV Việt Nam
Xem thêm
Đôi khi - Lỡ tay của nhà thơ Nguyên Hùng | Lệ Hồng
“Sóng không từ biển” đã đưa anh vào bờ cùng chất lãng tử phiêu diêu trọn vẹn.
Xem thêm
Nguồn tư liệu quý về giới văn nghệ sĩ Việt Nam đương thời | Nguyễn Văn Hòa
Những người muôn năm “chưa” cũ là phác họa 60 bức chân dung của 60 con người có những ảnh hưởng nhất định đối với nền văn hóa nghệ thuật nước nhà.
Xem thêm
Phiêu hoang cùng “gã thi sĩ hoang” | Vũ Tuấn
“Hãy xông hương mọi ý nghĩNhững hứng khởi sẽ nở hoa”.
Xem thêm
Lời tự thoại chân thành khi “Đối diện chính mình” của nhà thơ Phạm Trung Tín
Nhân đọc tập Đối diện chính mình của Phạm Trung Tín, Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2022
Xem thêm
Những khắc khoải phận người ở ‘Thời nắng xanh” của thi sĩ Trương Nam Hương
Nhân đọc tập thơ Thời nắng xanh & những bài thơ khác của Trương Nam Hương, Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2022
Xem thêm
Cuộc thi “Truyện ngắn hay 2022” và những bất ngờ thú vị
Bài tổng kết của Trưởng ban giám khảo cuộc thi
Xem thêm
Đọc KIẾM THƠ TRONG THIỀN của nhà thơ Lê Viết Hòa
Tham luận đọc tại buổi ra mắt Kiếm thơ trong thiền
Xem thêm
Giữ lòng từ ái với đời
Đọc tập thơ “Kiếm chữ trong thiền” của Lê Viết Hòa
Xem thêm
Nhà văn Đới Xuân Việt: Từ thành cổ Quảng Trị đến văn chương
Đới Xuân Việt rất đa tài. Nghe đâu ông đang ấp ủ chuyển thể tiểu thuyết Hoa Đỗ Quyên nở muộn thành phim chiếu rạp. Chúc ông thành công và may mắn như bộ phim Anh chỉ có mình em.
Xem thêm
Mỹ cảm hoài niệm trong thơ Hoàng Thân | Bài của Trần Hoài Anh
Cái đẹp đó chính là sự kết tinh từ những mỹ cảm, những rung động của thi nhân trước cuộc sống và con người.
Xem thêm
Những vần thơ vượt qua ranh giới
Bài của Mai Văn Phần đăng báo Văn nghệ số 11/2023
Xem thêm
Nhà văn Nguyễn Trí Huân với tiểu thuyết Chim én bay
 “Chim én bay” là tên cuốn tiểu thuyết được xuất bản năm 1988 và cùng với tiểu thuyết “Năm 1975 họ đã sống như thế”, xuất bản năm 1979, nhà văn Nguyễn Trí Huân đã được nhận “Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật” năm 2007. Và cái tên “chim én bay” tôi xin phép được lấy để làm tựa cho bài viết này.
Xem thêm
Nhà thơ Nguyễn Văn Song và sự kiến tạo thi giới trong “Mẹ và sen”
Thầy giáo, nhà thơ Nguyễn Văn Song đến với thơ có thể nói là khá muộn so với tuổi .  Nhưng đã trở thành một tác gia có tiếng trên văn đàn với những giải thưởng cao quý của các cuộc thi lớn. Và rất quen với bạn yêu thơ khi thường xuyên xuất hiện trên các trang báo và tạp chí từ trung ương đến địa phương.
Xem thêm