TIN TỨC

Năm Dần nói chuyện Hổ

Người đăng : phunghieu
Ngày đăng:
mail facebook google pos stwis
824 lượt xem

(Vanchuongthanhphohochiminh.vn) - Hổ, còn gọi là cọp, hùm, ông ba mươi… là một loài động vật thuộc họ nhà Mèo (Felidae), một trong bốn loại mèo lớn thuộc chi Panthera. Chúng là động vật to lớn nhất trong họ Mèo và là động vật lớn thứ ba trong các loài thú ăn thịt (sau gấu trắng và gấu nâu).

Theo tài liệu khoa học động vật trên thế giới chỉ còn khoảng 5.000 - 7.000 hổ hoang dã, trong đó có khoảng 200 ở Việt Nam và 1.500 ở Ấn Độ. Loài hổ đã được đưa vào danh sách các loài đang gặp nguy hiểm cao nhất bởi nạn săn bắt và môi trường sinh hoạt trong tự nhiên càng ngày càng thu hẹp dần.

Trong môi trường nuôi nhốt hổ có thể sống tới 20 năm, nhưng trong môi trường hoang dã tự nhiên tuổi thọ của chúng dao động từ 10 tới 15 năm. Nước dãi của hổ có khả năng khử trùng. Đó là nguyên nhân khiến chúng hay liếm vết thương và mau lành.

Người Việt Nam ta khi nói đến hổ tùy theo quan điểm mà gọi hổ theo cách nghĩ của họ, người tiều phu thì gọi “ông cọp” rất trịnh trọng, người nông dân thì gọi “ông ba mươi” … Nhiều người thắc mắc tại sao, rất nhiều huyền thoại về vấn đề này, nhưng hầu như mơ hồ. Gần đây ông Trần Văn Hùng (Đà Nẵng) có viết trên trang Đanang online, mục cửa sổ cuối tuần: Cũng có thuyết cho rằng: “Khi Nguyễn Ánh bị nhà Tây Sơn truy bức, hết cả lương thực, may nhờ có thịt thú rừng do hổ tha tới tiếp tế hằng ngày mà thoát chết. Về sau, khi lên ngôi, vua Gia Long ban lệnh lập miếu thờ tại vùng Mô Xoài thuộc tỉnh Bà Rịa để tạ ơn, dân gian thường gọi là miếu Ông Hổ. Tục truyền, vua ban lệnh cấm giết hổ, nếu kẻ nào lỡ tay giết chết thì bị phạt 30 trượng, còn nếu bắt sống thì được thưởng 30 quan tiền. Cũng vì lệnh này mà hổ còn được gọi là Ông Ba Mươi”.

Trong thập nhị chi – 12 con giáp là biểu tưởng cho mỗi năm lên ngôi vương của trần gian. Hổ là con vật thứ 3 sau Tý và sửu. Trong tâm thức văn hóa người Việt nói đến con hổ nhiều nhất cả trong văn chương lẫn nghệ thuật.

Về bản tính hổ thuộc loài dũng mãnh nhất trong vùng rừng núi, người Việt ta đặt cho nó cái tên rất kiêu hãnh: Chúa sơn lâm. Nó có thể quật ngã con vật gấp 2, 3 lần trọng lượng của nó. Tuy nhiên khi lạc xuống đồng bằng, hổ vô cùng vụng về, sức dũng mãnh hình như không còn nhiều nữa, nên tục ngữ Việt có câu “vụng như cọp đồng bằng”. Đó cũng chỉ sự ví von trong môi trường hoạt động bất lợi, không quen thuộc sẽ không còn linh hoạt, giỏi dang.

“Rừng nào cọp nấy” Về tự nhiên một giống loài nào, con đầu đàn cũng mạnh mẽ nhất, riêng loài hổ nó có thể làm chủ một khu rừng rất rộng, các nhà khoa học đã tìm thấy nó quán xuyến khu rừng lên tận cả trăm cây số vuông, mục đích là đối phó lại các bầy đàn khác và chủng loài khác. Sự sàng lọc tự nhiên cũng qua một quá trình khắc nghiệt, gay go, đôi khi cũng xãy ra cái chết vì thi thố thực lực để hùng cứ. Loài vật cũng có những quy ước mà chỉ giống loài ấy mới hiểu được. Khi trở thành chủ soái một vùng nó có trách nhiệm với bầy đàn của nó.

Một người tài giỏi, thao lược sinh ra cậu con trai cũng tài giỏi người Việt ta có câu: Hổ phụ sinh hổ tử, nhưng nếu cậu con trai ấy không ra trò, dỡ dỡ ương ương người Việt lại có câu: Cha hổ đẻ con cầy. Dùng hình ảnh của con hổ để ví von.

Khi một họa sĩ vẽ hình ảnh hổ đẹp, oai phong hoặc ngược lại người Việt ta có câu rất chí lý: "Họa hổ, họa bì nan họa cốt/ Tri nhân, tri diện bất tri tâm". Làm sao vẽ xương cốt cọp được, làm sao hiểu được lòng người nông sâu, thiện ác thế nào dù biết người, biết mặt.

Với những người chẳng có tài cán gì chuyên mượn người khác để đánh bóng tên tuổi mình, thân thế mình, người Việt có câu rất thâm thúy: “Mượn oai hùm nhát khỉ”. Vì vậy nên có câu: “Hùm chết để da, người ta chết để tiếng” hàm ý khuyên người đời hãy tự thân mình bước ra đỉnh đạt, đường hoàng, đừng nhờ vả ai, cậy nhờ ai. Nhân cách, danh dự của một người là nhất, đừng hoang tưởng mượn ai đó để làm lợi cho bản thân mình, chẳng chóng thì chầy người đời sẽ biết.

Giờ dần theo lịch Tàu và Việt thì giờ Dần bắt đầu từ 3-5 giờ sáng.

Tháng dần là tháng giêng còn gọi nguyệt dần

Đến giờ này, người viết bài này thắc mắc sao cổ nhân ta lại viết:

Nhứt niên chi kế tại ư Xuân ( 一 年 之 计 在 于 春 )

Nhứt nhựt chi kế tại ư Dần. (一日之 计 子 于 寅)

Nghĩa là: Muốn thực hiện kế hoạch: Một năm phải sắp đặt bắt đầu từ mùa Xuân. Một ngày phải sắp đặt kế hoạch vào giờ Dần (tức giờ cọp thức dậy nhìn mặt trời vào bình minh).

Có lẽ, đầu ngày sau giấc ngủ dài một đêm, thể chất đầy đủ năng lượng, tinh thần sảng khoái, minh mẫn nên suy nghĩ chín chắn, đúng đắn. Đề ra kế hoạch trong ngày có lẽ hay nhất, hợp lý nhất trong những trải nghiệm suy tư.

Một năm bắt đầu từ mùa xuân, khi đất trời đầy sinh khí, nghìn hoa dâng hương khoe sắc, lòng người nôn nao cũng thấy vui vẻ, hưng phấn có những kế hoạch gì cho năm mới hãy bắt đầu. Kinh nghiệm của cổ nhân thật tuyệt vời, hậu bối chúng ta cố gắng nhận thức đầy đủ cho kế hoạch trong một năm mới Nhâm dần (2022) sắp tới, bao giờ người đời cũng hy vọng năm mới sẽ làm ăn thịnh vượng, phát đạt hơn năm cũ.

Năm Nhâm dần (2022) đọc bài này cũng vui phải không các bạn?

Ngã Du Tử

 

Bài viết liên quan

Xem thêm
Phi hư cấu
Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam số 27 tháng 8/2024
Xem thêm
Chuyện Làng Văn và... người văn
Nguồn: Mục Góc nhìn của Tạp chí Sông Lam.
Xem thêm
Nét văn hóa độc đáo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng khởi đầu sự nghiệp chính trị từ việc làm báo. Sau khi tốt nghiệp đại học Tổng hợp ngành ngữ văn, ông về làm báo tại tạp chí Cộng sản (trước đây là tạp chí Học tập) - cơ quan lý luận của BCH TƯ Đảng Cộng sản Việt Nam. Được đào tạo cơ bản, đảm nhiệm nhiều trọng trách của Đảng và nhà nước, cả cuộc đời hoạt động cách mạng của TBT Nguyễn Phú Trọng đậm dấu ấn văn hoá từ quan điểm chính trị đến mối quan hệ giữa con người với con người.
Xem thêm
Kỷ niệm sâu sắc với Đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng
Bài viết của Trung tướng, PGS, TS NGUYỄN ĐỨC HẢI, Nguyên Viện trưởng Viện chiến lược Quốc phòng - BQP gửi cho Văn chương TPHCM.
Xem thêm
Công và tội của việc khen sách
Nguồn: Tuần báo Văn nghệ số 29, ngày 20/7/2024.
Xem thêm
Thích Minh Tuệ: Thức tỉnh mê trầm - Góc nhìn văn học
Những ngày gần đây, có vẻ như Phật giáo đang rơi vào cơn bão của sự khủng hoảng truyền thông, con người lạc vào mê trận niềm tin tín ngưỡng ồn ã đa chiều, mặc dù trước đây, Phật giáo cũng đã từng gây ra tranh cãi trong cộng đồng phật tử từ câu chuyện một vài sư thầy giảng đạo đi ngược lại tinh thần nhà Phật, gieo rắc những bài thuyết giảng tà kiến hù dọa con người, đã không ít lần dư luận lên án và bức xúc, nhưng nó giống như một con sóng dồn dập rồi tan vào cát, tiếp nối, kéo dài làm người ta trở nên chán ngán đến dửng dưng, nhưng thường khi điều gì vụt lên quá cao hoặc rơi xuống đáy sâu thì sẽ có một sự việc, hiện tượng làm cho nó đảo chiều ngược lại.
Xem thêm
Chúng ta học gì từ sư Thích Minh Tuệ - Góc nhìn văn học
Đang cảm hứng thì trải nghiệm, nhưng các bạn tin tôi đi, chỉ một thời gian nữa, vẫn chỉ một mình sư, với đôi chân bền bỉ của mình tự rong ruổi muôn nơi...
Xem thêm
Làm mới Truyện Kiều
Truyện ngắn “Mây bồng” tác giả Nguyễn Trường in Báo Văn nghệ - Hội Nhà văn Việt Nam số 18+19, ra ngày 30/4/2022 đặt ra vấn đề bảo tồn Truyện Kiều trong xã hội phát triển.
Xem thêm
Có duyên gặp Thích Minh Tuệ - Góc nhìn văn học
Có lẽ chưa bao giờ chúng ta thấy đời sống Phật giáo xuất hiện nhiều “nan đề” như lúc này. Xuất hiện những ngôi chùa vận hành kiểu doanh nghiệp với “doanh thu” không bao giờ được công bố. Sự kiện pháp hội được tổ chức rình rang bị nghi là lừa đảo. Sư phạm giới chỉ cần hoàn tục đem theo hàng trăm tỷ đồng thu được trong quá trình tu về tiêu riêng là xong…
Xem thêm
Hệ lụy khi nhà văn ít đọc sách
Bài viết của nhà thơ Lê Thiếu Nhơn trên Văn nghệ số 19/2024
Xem thêm
Nhà văn Phương Huyền: Khuyến đọc cũng là một phần trách nhiệm của nhà văn
Trong khuôn khổ Ngày Sách và Văn hóa đọc năm 2024, Sở TT-TT TPHCM đã công bố 10 Đại sứ Văn hóa đọc TPHCM nhiệm kỳ 2024-2025, trong đó có nhà văn Phương Huyền - người có nhiều hoạt động khuyến đọc trong thời gian qua. Báo Sài Gòn Giải Phóng đã có cuộc trò chuyện cùng chị.
Xem thêm
Một bút pháp mới lạ qua truyện ngắn Khai khẩu
Nguồn: Báo Văn nghệ Hội Nhà văn Việt Nam
Xem thêm
GS Mai Quốc Liên – Người đất Quảng cương trực
Tôi gặp GS-TS Mai Quốc Liên tại nhiều sự kiện của Hội Nhà văn Việt Nam và Hội đồng Lý luận, Phê bình văn học nghệ thuật Trung ương. Trong các cuộc họp, mỗi khi đăng đàn, ông sang sảng chất giọng Quảng đậm đà, khảng khái, thẳng thắn, thậm chí có lúc tranh luận khá gay gắt, chẳng cần rào trước đón sau, mà cũng chẳng ngại va chạm, có thể hơi làm “nghịch nhĩ” ai đó, nhưng tư duy logic, liên tưởng, liên kết các vấn đề mạch lạc. 
Xem thêm
Để thơ không “thất lạc nhau” nữa
Nguồn: Tuần báo Văn nghệ số 9/2024
Xem thêm
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: 350.000 tỉ đồng chấn hưng văn hóa vẫn là con số rất ít
Chiều 29.02 phát biểu tại buổi gặp mặt giữa Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước với trí thức, nhà khoa học, văn nghệ xuân Giáp Thìn 2024, Chủ tịch Hội Nhà văn Nguyễn Quang Thiều đã dành thời gian nói về vấn đề xây dựng văn hóa.
Xem thêm