TIN TỨC
  • Chân dung & Phỏng vấn
  • Nhớ Trần Thanh Phương - người giữ kỷ lục về sưu tập chân dung và bút tích nhà văn

Nhớ Trần Thanh Phương - người giữ kỷ lục về sưu tập chân dung và bút tích nhà văn

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2021-10-07 07:09:05
mail facebook google pos stwis
509 lượt xem

BÍCH NGÂN
 

Nói về nhà báo, nhà văn, nhà sưu tầm Trần Thanh Phương, những kỷ lục như "Người có bộ sưu tập bài báo nhiều nhất Việt Nam", "Người có quyển sách sưu tập các bài báo có kích thước lớn nhất Việt Nam" và "Người có bộ sưu tập chân dung và bút tích nhà văn Việt Nam nhiều nhất Việt Nam"… vẫn chỉ là bề nổi.

Nhà báo Trần Thanh Phương ký tặng sách - Ảnh: B.N.
 

Dành dụm tiền in sách Chân dung & bút tích nhà văn Việt Nam
 

Trong những công trình sưu tầm, in ấn của Trần Thanh Phương, từ tư liệu báo chí đến tư liệu văn học nghệ thuật, đặc biệt nhất là bộ sách hai tập khổ lớn (20,5x29 cm, in 4 màu) với 500 chân dung và bút tích nhà văn Việt Nam từ đầu thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 21.

Nhà báo Trần Thanh Phương và vợ (chị Phan Thu Hương, nhà giáo) sống thanh bạch bằng đồng lương và tiền nhuận bút.

Anh chị tiết kiệm đến tằn tiện. Suốt cuộc đời bên nhau, anh chị chưa một lần đi du lịch thăm thú nơi này nơi kia; chưa cho phép mình mua một cái áo cái quần ở một cửa hiệu có thương hiệu và cũng chưa một lần đưa nhau vào một nhà ăn sang trọng.

Chi tiêu nhín nhút, dè sẻn cho bản thân, cho gia đình, chỉ để dành dụm tiền đầu tư cho những bộ sưu tập và chắt lọc tư liệu quý để in thành sách.

Thời gian chống chọi với bạo bệnh, trên đầu giường nhà báo Trần Thanh Phương là những quyển sách
mà anh dốc hết công sức tâm huyết và tiền bạc vào để thực hiện - Ảnh: B.N.

Trần Thanh Phương không tự đi được xe (xe đạp và cả xe gắn máy). Anh cũng không sử dụng Internet nên mọi thao tác kiếm tìm tư liệu anh thực hiện bằng phương pháp thủ công, trong đó gian nan nhất là khi thực hiện bộ Chân dung và bút tích nhà văn Việt Nam.

Suốt thời gian dài thực hiện bộ sách, đối với một số nhà văn đã mất, Trần Thanh Phương tìm tư liệu bút tích ở các thư viện lớn nhỏ và ở những tủ sách gia đình của người quá cố, độc giả hay bè bạn còn lưu giữ. Rất nhiều nhân vật còn lại, anh làm việc trực tiếp với từng người, chỉ một số ít anh liên lạc qua điện thoại hay thư từ.

Khác với "kỷ yếu nhà văn" của Hội Nhà văn Việt Nam cũng như một số Hội nhà văn tỉnh thành, Chân dung và bút tích nhà văn Việt Nam do Trần Thanh Phương & Phan Thu Hương sưu tầm và in ấn không chỉ có ảnh chân dung, vài nét về tiểu sử văn học mà còn có chữ ký, tâm sự, "tuyên ngôn" nghề nghiệp cùng đoạn văn, câu thơ tâm đắc và nhận xét của đồng nghiệp về văn chương đồng nghiệp.

Bút tích nhà văn Nguyễn Minh Châu ghi: "Chúng tôi rất cảm động đọc thư của anh. Anh Phương ạ. Hàng chục năm nay, đám cán bộ cách mạng chúng ta vẫn thường nói với nhau một cách "sang trọng": hãy đem hạnh phúc đến cho nhân dân, chẳng biết chúng ta đã làm được đến đâu…".

Bút tích Nguyễn Ngọc Tư, nhà văn trẻ nhất trong bộ sách: "Vì cuộc sống tôi qua êm đềm nên tôi để nhân vật của mình phiêu bạt giang hồ. Vì tình yêu của tôi quá trọn vẹn nên nhân vật tôi yêu nhiều, yêu ngang trái. Tôi muốn họ sống thay mình…"

 

Mỗi nhà văn "chiếm" hết hai trang giấy khổ to, in màu. Ảnh chân dung, nét chữ, chữ ký…phần nào, vừa toát lên được chân dung, nội lực, sự nghiệp của người cầm bút lại vừa phản ánh được một phần diện mạo của nền văn học.
 

Bìa hai tập sách Rượu với văn chương và Lời cuối với nhà văn đã đi xa - Ảnh: B.N.
 

Lặng lẽ nâng đồng nghiệp lên cao
 

Bộ sách về 500 chân dung nhà văn Việt Nam với ngàn trang sách, khổ lớn, in màu trang trọng được trả nhuận bút bằng…sách cho tác giả. Vốn khiêm nhường, lặng lẽ và luôn coi trọng tình cảm, anh Trần Thanh Phương và vợ lại tiếp tục…lặng lẽ biếu sách cho nhân vật của sách.

Tôi và một ít nhà văn nữa, tình cờ biết được anh chị đang giữ hàng trăm bộ sách (trong đó có chân dung mình) mà anh chị dành nhiều năm thực hiện. Chúng tôi đến nhà anh chị nhận sách và xin gởi lại tiền sách. Tôi nhớ mãi gương mặt ngượng ngịu của anh Phương khi cầm những tờ tiền.

Tôi cũng nhớ lần cùng nhà văn Lê Văn Thảo về Long Xuyên tham dự buổi tổng kết và trao giải thưởng Cuộc thi truyện ngắn Đồng bằng Sông Cửu Long vào năm 2011.

Trên đường đi, anh Thảo ghé nhà rước anh Trần Thanh Phương cùng đi. Anh Phương mang theo mấy quyển sách Chân dung & Bút tích nhà văn Việt Nam tập 2 vừa mới in xong, trong đó có một ít nhà văn mà anh biết là sẽ được gặp mặt trong buổi gặp mặt anh chị em viết văn miệt đồng bằng.

Ở buổi gặp gỡ đó, tôi thấy anh trao tặng những quyển sách và giữ lại một quyển. Khi mọi người còn đang cười nói ồn ào, anh lặng lẽ rời cuộc vui, hỏi anh chị em làm văn nghệ An Giang về địa chỉ nhà của nhà văn Phạm Thường Gia. Rồi anh gọi xe ôm, tìm đến nơi để đặt quyển sách lên bàn thờ nhà văn quá cố.

Không chỉ có bộ sách Chân dung và bút tích nhà văn Việt Nam, nhiều quyển sách sưu tầm, chọn lọc nhiều tác phẩm, nhiều bài viết, bài nghiên cứu phê bình của nhà văn...được anh Trần Thanh Phương cùng vợ bỏ công sức và tiền của để in thành sách.

Những quyển sách trở thành tư liệu quý về văn chương và về các nhà văn, như: Thác là tinh anh; Chân dung bằng chữ; Rượu với văn chương; Lời cuối với nhà văn đã đi xa…Riêng Lời cuối với nhà văn đã đi xa là một quyển sách đặc biệt, tập hợp hơn một trăm bài điếu những nhà văn - nhà thơ tên tuổi.

Hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê là quyển sách cuối cùng của Trần Thanh Phương. Quyển sách ra mắt bạn đọc trong thời gian anh chống chọi với bạo bịnh. Đọc từng chân dung nhà văn, nhà báo, nghệ sĩ được in trong quyển sách cuối này, càng thấy rõ tấm lòng anh, nhân cách anh - một con người biết lùi lại phía sau, luôn thu "cái tôi" nhỏ lại, âm thầm nâng người khác lên...

Bài viết liên quan

Xem thêm
Một Nhà thơ – Thầy thuốc Nhân dân nặng lòng với chiến dịch phòng chống Covid tại TP.HCM
Một Nhà thơ – Thầy thuốc Nhân dân nặng lòng với chiến dịch phòng chống Covid tại TP.HCM
Xem thêm
Nhà văn Lê Văn Nghĩa – sống nghĩa tình, viết nghĩa nhân
… Nhưng, khi tin nhà văn Lê Văn Nghĩa vĩnh viễn ra đi, tôi và bạn bè anh, không chỉ bàng hoàng, tiếc thương, mà còn thấy rõ cái khoảng trống mà một nhà văn sống một cuộc đời nhân nghĩa và viết về nghĩa nhân, để lại.
Xem thêm
Nhà văn Lê Văn Nghĩa giữa biết cười và dám cười
Bây giờ, nhà văn Lê Văn Nghĩa không còn nữa.
Xem thêm
Nhớ Nguyễn Khải
Đó cũng là lần đầu tiên mình tin anh Khải khuyên mình chân thành nhất. Trước nay anh nói câu gì mình cũng khả nghi. Anh sống khéo nổi tiếng, chưa chê văn ai nửa câu. Hoặc khen hoặc không chứ chưa bao giờ chê.
Xem thêm
Góc hài hước: Chị MYZ
Chị đã hơn 40 tuổi vẫn xinh đẹp, đi đến chỗ nào rực rỡ chỗ đó, đám trai già như mình, ông nào ông nấy gãy lưỡi vì chi...
Xem thêm
Nhà văn Vũ Hạnh qua đời, thọ 96 tuổi
Trong suốt cuộc đời cầm bút, Vũ Hạnh nổi danh với nhiều tác phẩm, trong nhiều thể loại, chứng tỏ tầm vóc​ một cây bút đa tài.
Xem thêm
Người thầy truyền lửa và văn đức
Cám ơn sự có mặt của một “Người Việt cao quý” trên cuộc đời này, để thế hệ cầm bút chúng tôi có được người thầy trong văn nghiệp.
Xem thêm
Á Nam Trần Tuấn Khải - Tấm gương về nhân cách người cầm bút
Xuyên suốt hành trình hoạt động của mình, cụ Á Nam đã giữ tròn vẹn khí tiết của một nhân sĩ, một trí thức, nghĩa là Sống Đúng Với Những Gì Tạo Nên Mình. Là hậu duệ đời thứ 28 của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, cụ lớn lên cùng Nho học,
Xem thêm
Nhớ nhà văn Nguyễn Quang Sáng
Nguyễn Quang Sáng là một nhà văn lớn.
Xem thêm
Lưu Quang Vũ - dòng mưa ánh sáng
Vì sao nhan đề bài viết là “Lưu Quang Vũ, dòng mưa ánh sáng” mà không là “Văn chương Lưu Quang Vũ, dòng mưa ánh sáng?”
Xem thêm
Nhà văn ra đi để lại gì cho nhân thế?
Cách đây hơn hai tuần, nhà văn Vũ Hạnh mãi ra đi, dù không phải nhiễm Covid 19,
Xem thêm
Khi nhà văn nằm xuống, đồi núi của anh ta mới trồi lên
Ra mắt cuốn tiểu thuyết thứ 9 giữa lúc nhiều thành phố trong cả nước phải giãn cách,
Xem thêm
Nhà văn Bích Ngân: Hiện diện cùng nỗi đau và chia sẻ nỗi đau đó, còn là phẩm hạnh của người cầm bút
Nhiều tháng qua, tôi không dám rời chiếc điện thoại. Phập phồng, hồi hộp, đợi chờ.
Xem thêm
Đọc CANH NĂM của Lê Thành Chơn
Trong 2 tập tiểu thuyết đồ sộ, nhà văn Lê Thành Chơn đã tỏ ra sắc sảo trong phát hiện
Xem thêm
Nhà văn Nguyễn Quốc Trung - người anh cao thượng của tôi
Chiều 10-9, nhà văn Nguyễn Quốc Trung đã trút hơi thở cuối cùng tại Quân y viện 175 sau 2 tuần chống chọi với Covid-19
Xem thêm
Nén hương cho một người cô độc
Đại tá, nhà văn Nguyễn Quốc Trung không vô danh.
Xem thêm
Nhà văn Nguyễn Quốc Trung: Người về “Bên rừng thốt nốt”
Thân hình gầy gò mỏng mảnh, dong dỏng cao, nước da tái xạm, môi đen như kẻ chì, dáng đi hơi chúi về phía trước, ấy là nhà văn Nguyễn Quốc Trung.
Xem thêm
Đại tướng Phùng Quang Thanh và người thủ trưởng cũ
Khi được tuyên dương anh hùng, Phùng Quang Thanh là Thượng sĩ Trung đội trưởng Đại đội 9, Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 64, Sư đoàn 320. Năm 1968, Phùng Quang Thanh tham gia chiến đấu tại chiến trường Quảng Trị
Xem thêm
Lê Khánh Mai – hồn thơ mây trắng
(Vanchuongthanhphohochiminh.vn) – Đọc “Mật ngôn của tình yêu” của Lê Khánh Mai (NXB Hội Nhà văn, 2019), ta gặp những vần thơ giàu chất suy tưởng, đó là những trăn trở suy tư về sự sống, những chiêm nghiệm về cuộc đời hữu hạn và khát vọng vô biên, nỗi day dứt về tình yêu và chiến tranh, hạnh phúc và mất mát, khổ đau. Nổi bật là những bài thơ về tình yêu nhưng không phải là cảm xúc nồng nàn, say đắm của đôi lứa đang tình tự mà là “Mật ngôn của tình yêu”, là ẩn ức về một tình yêu đã trở thành kỷ niệm buồn thương từ hơn mười năm trước, một hồn thơ luôn hướng về nơi ấy, nơi “anh hoá thành mây trắng”. Tứ thơ đó trở đi, trở lại trong nhiều bài thơ với sự kết hợp những sắc thái cảm xúc yêu thương, mộng tưởng ái ân, buồn đau và cảm giác mất mát, hụt hẫng, cô đơn. Tứ thơ độc đáo và sự kết hợp những cảm xúc, suy tưởng sâu lắng đã tạo nên một giọng điệu khá đặc biệt và đầy ám ảnh trong tập thơ: giọng trữ tình buồn thương không dứt, không nguôi.
Xem thêm