TIN TỨC

Cây có cội, nước có nguồn

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2024-05-24 16:06:25
mail facebook google pos stwis
435 lượt xem

KAO SƠN

Đới Xuân Việt là một người đa tài. Ông vừa là hội viên Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh, vừa là đạo diễn kiêm sáng tác kịch bản điện ảnh. Nhiều tác phẩm văn chương và điện ảnh của ông được công chúng yêu thích như tiểu thuyết Hoa đỗ quyên nở muộn, truyện thơ Truyền thuyết nàng tuyệt vời…, các bộ phim truyện nhựa Người đàn bà nghịch cát, Anh chỉ có mình em, Tình biển... Trong năm 2024 này, ông cộng tác cùng Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh cho ra bạn đọc tác phẩm mới: truyện kí Về nơi nguồn cội.

Về nơi nguồn cội, cái tên đã tự nó nói lên nội dung chủ đạo của cuốn sách. Có lẽ đây là cuốn sách về một dòng họ thuộc dạng “trâm anh thế phiệt” - với sự hiện diện của rất nhiều người con ưu tú họ Đái đất Quảng Xương xứ Thanh. Trong cuốn sách, Đới Xuân Việt không nói riêng về một cá nhân cụ thể. Ông chỉ đóng vai một mắt xích, một cầu nối để liên kết lại các nhân vật cùng các sự kiện mà những nhân vật và sự kiện đó được ông chọn lọc, sắp xếp cho phù hợp với tiến trình phát triển chung. Những gương mặt được ông đưa vào cuốn sách có người chỉ thoáng qua. Có người được nêu kĩ càng tỉ mỉ cả về nguồn gốc, công việc, mối quan hệ dòng họ và xã hội. Những đóng góp cụ thể và nổi bật. Ông tôn trọng sự kiện và để sự phát triển tự thân của nó nói điều cần nói.

Trong một dòng họ, tất nhiên không bao giờ có sự đồng đều. Có kẻ sang người hèn. Có kẻ tài giỏi, người yếm thế. Suy nghĩ, cách ứng nhân xử thế cũng mỗi người mỗi kiểu. Nhưng, như một đoàn người hành hương, có thể mỗi người tự chọn cho mình một cách đi, một lối đi riêng cho phù hợp, nhưng đích đến thì không thay đổi. Cái đích ấy chính là tồn tại và phù hợp với cuộc sống chung của cả một dân tộc. Nghĩa là những nhân vật mà Đới Xuân Việt đưa ra luôn có được sự hiện diện ở cả hai phía công dân và nhân vật văn học. Qua từng trang sách chúng ta sẽ bắt gặp những chân dung sống động về những người con ưu tú của họ Đái như giáo sư Đái Xuân Ninh - một trong những người sáng lập ra nhóm Lê Quý Đôn, nhà văn TchyA Đái Đức Tuấn - cha đẻ của các tác phẩm truyền kỳ, kinh dị nổi tiếng như Thần Hổ,  Kho vàng Sầm Sơn, Tình sơn nữ…, kĩ sư Đái Xuân Du, bác sĩ Đái Xuân Phương… cùng những dâu rể, con cháu nổi tiếng như Trung tướng Nguyễn Văn Cốc - người đã bắn rơi 9 máy bay Mỹ, lập kỳ tích trên bầu trời Việt Nam, nhà thơ Hữu Loan…

Có thể nói có cả một cây gia phả xum xuê cành lá và lấp lánh được trưng bày trong Về với nguồn cội. Bằng lối kể chân mộc của mình, Đới Xuân Việt đã mang lại cho độc giả những góc nhìn, thông tin thuộc dạng “bí mật” như cách sống và nếp sinh hoạt thường ngày của một gia đình giàu có, tầng lớp “địa chủ” ngày trước, điều mà lâu nay vốn có không ít những định kiến không hay. Trong Về với nguồn cội, ông đã chỉ ra cái anh địa chủ ở nước mình rốt cuộc cũng chỉ là anh nông dân trí thức, thông minh một chút, cơ chỉ tính toán một chút và lí giải “cách làm giàu” của họ thông qua việc miêu tả lối sống, làm việc của ông bà nội ngoại hai bên. Ông nội là người “tần tảo, biết lo toan và sống tiết kiệm… tiền dạy học, bốc thuốc chữa bệnh, ông tích cóp dồn lại mua đất cho thuê ruộng. Ở rìa sân trước cửa nhà luôn có các chum tương, chum nước mắm, vại cà… Rau làm thức ăn thì được hái trong vườn từ rau muống, rau lang, rau mồng tơi, rau dền, rau ngót, rau đay, bầu bí, mướp… mùa nào thức nấy. Với cách sống siêng năng, tiết kiệm, ông bà tôi tích lũy được tiền trở nên giàu có.” Ông bà ngoại “đã bỏ tiền chiêu mộ dân nghèo tứ xứ đến khẩn hoang, biến đất gan gà thành đất ruộng, lập nên Ấp Làng Tiền, bỏ tiền đầu tư làm kênh thủy lợi, dẫn nước nhập điền, cải tạo vùng đất hoang hóa sình lầy, đất gan gà sỏi đá thành đất ruộng… Cụ làm việc như một nông dân thực thụ, sống đức độ, giàu lòng nhân ái, thương người. Cụ là địa chủ duy nhất trong vùng cứu trợ dân nghèo trong nạn đói 1945. Đến những năm ngoài 70 tuổi, cụ vẫn còn xắn quần ra ruộng cày bừa, nhổ mạ, tát nước, không nề hà bất cứ công việc khó nhọc nào. Món ăn thường ưa thích không ngoài cá kình nấu canh, cá bống kho khô. Thường nhật cụ dùng xôi với muối đậu hoặc muối vừng.” Trong sách, Đới Xuân Việt cũng hé lộ với bạn đọc rằng ông ngoại minh là thầy dạy ông Ngô Đình Diệm (hồi còn ở Huế). Khi ông Ngô Đình Diệm lên làm tổng thống có đến thăm ông và ngỏ ý nếu các con của ông, ai muốn ra làm việc nhà nước thì ông Diệm sẽ thu xếp. Nhưng ông cảm ơn mà rằng, các cậu của tôi nghề nghiệp đã ổn định. Một câu chuyện nói lên sự tự trọng và phẩm chất liêm khiết của một người trí thức.

Cứ thế, những chân dung những con người họ Đới qua những miêu tả của ông đã đồng hành cùng với những giai đoạn lịch sử của đất nước. Và ở giai đoạn nào, những người con họ Đới cũng có những đóng góp thiết thực, hữu ích cho đất nước, cho dân tộc. Họ đã góp phần mở ra một thời kì mới hạnh phúc, ấm no cho đất nước và thêm vào cho dòng tộc những trang vàng chói lọi.

Bằng ngôn ngữ của trần thuật dung dị cùng ánh sáng đèn chiếu của một đạo diễn điện ảnh, Đới Xuân Việt đã đem lại cho độc giả một cái nhìn vừa sâu sắc đậm chất văn học vừa như một cận cảnh trong một thước phim quay chậm làm rõ đến từng chi tiết nhỏ nhất về dòng họ mình. Muốn hiểu về một dòng sông hay một biển hồ hãy trước hết đến và hiểu về một giọt nước. Việc tìm hiểu kĩ về một dòng họ sẽ mang đến cái nhìn tổng quát về kết cấu đất nước. Cây có cội, nước có nguồn. Các bậc tiền nhân đã có công dựng nước, mở rộng bờ cõi, tạo dựng nên nước Việt Nam hào hùng và to đẹp như ngày hôm nay. Chế độ ta đã kế thừa và phát huy thành quả lịch sử của truyền thống để lại. Không có công lao dựng xây của các bậc tiền nhân thì không có nước Việt Nam như ngày nay. Do vậy, tôn trọng công lao của các bậc tiền nhân là phẩm giá của lớp người kế thừa lịch sử. Những gửi gắm, khẳng định trong cuốn sách chắc chắn sẽ nhận được sự đồng cảm sẻ chia từ độc giả.

Nguồn Văn nghệ số 19/2024

Bài viết liên quan

Xem thêm
Trăng Lạnh” và một trái tim ấm áp
“Trăng lạnh”, tập thơ mới nhất của nhà thơ Trần Thế Tuyển đến với tôi như một một món quà tặng của người anh “đồng đội”, như một sự chia sẻ cảm xúc của người yêu văn thơ, để cùng ngân nga lọc tìm những câu thơ đẹp, để có những khoảnh khắc lắng đọng chiêm nghiệm nhân gian thế sự, để càng trân quý hơn cuộc sống, tình yêu và sự thanh bình…
Xem thêm
“Những nẻo đường sáng tạo thơ ở một số thi sĩ Việt Nam nổi tiếng thời hiện đại”
Nhà phê bình văn học là người có tâm hồn giao cảm mãnh liệt với từng lời văn, con chữ và những giai điệu du dương của thơ ca. Họ đã có những cảm nghiệm sâu sắc giữa thơ văn và đời mình. Với họ, mỗi tác phẩm văn học không chỉ là một tư tưởng cần được khám phá mà còn là một thế giới sống động, nơi những dòng chữ biết thủ thỉ cùng tâm hồn.
Xem thêm
Bùi Việt Mỹ - Nhà thơ của bức họa ngoại thành thủ đô
Tôi nhớ đầu năm 1991, Bùi Việt Mỹ về làm Chánh văn phòng Hội Văn Nghệ Hà Nội. Lúc ấy nhà thơ Vũ Quần Phương làm Chủ tịch Hội. Sau đó, nhà thơ Vũ Quần Phương chuyển sang làm Tổng Biên tập báo Người Hà Nội, nhà văn Tô Hoài trở về làm Chủ tịch Hội, cho đến năm 1996, khi nhà thơ Bằng Việt đang công tác ở Ủy ban Thành phố được bầu làm Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội. Văn nghệ Hà Nội có 9 hội chuyên ngành tới hiện giờ.
Xem thêm
Đi tìm đôi mắt theo suốt đời người
Nguồn: Tạp chí Văn nghệ TPHCM
Xem thêm
Nguyên Hùng với nghệ thuật lắp ghép, sắp đặt - hai trong một
Nguồn: Văn nghệ Công an số thứ Năm, ngày 17/10/2024
Xem thêm
Một cây bút nhạy bén, giàu tình
Nguồn: Thời báo Văn học Nghệ thuật
Xem thêm
Nhà thơ Nguyên Hùng với “Ký họa thơ” và “Trăm khúc hát một chữ duyên”
Phát biểu chia sẻ tại buổi ra mắt 2 tập sách Trăm khúc hát một chữ duyên và Ký họa thơ của Nguyên Hùng
Xem thêm
“Nắng dậy thì” Rọi lòng sâu thẳm
Nắng dậy thì là tập thơ thứ 4 trên hành trình sáng tạo của nhà thơ Nguyễn Ngọc Hạnh. Ở tập thơ này, Nguyễn Ngọc Hạnh thể hiện nỗi buồn thẳm sâu của một tâm hồn nhạy cảm, tha thiết yêu thương và đầy niềm trắc ẩn, như nhà thơ tâm sự: “Cho đến tập thơ này, nỗi buồn vẫn là nguồn mạch thơ tôi” (Thay lời mở). Thơ Nguyễn Ngọc Hạnh biểu hiện nỗi buồn gắn với một vùng quê cụ thể, với tình thân, bạn bè, người yêu, với dòng sông, bến nước, con đò, chợ quê hay cánh đồng làng. Những kỷ niệm thân thương và đau thương cứ “cằn cựa” trong tâm hồn người thơ để có những vần thơ độc đáo, đồng vọng trong lòng người đọc.
Xem thêm