- Lý luận - Phê bình
- “Lời ru bão giông” – Từ cảm nhận đến vần thơ tri âm
“Lời ru bão giông” – Từ cảm nhận đến vần thơ tri âm
Tập thơ "Lời ru bão giông" của Trần Hóa mở ra 59 câu chuyện đời đầy mất mát nhưng vẫn chan chứa ánh sáng nhân văn, niềm tin và tình yêu thương. Bằng cảm nhận tinh tế, nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long đã chỉ ra những vần thơ biết nâng con người vượt lên giông bão để sống tử tế hơn. Và trong mạch đồng vọng ấy, chị viết bài thơ "Lời ru giông bão hóa vầng trăng say" như một khúc tri âm, tặng riêng cho tác giả.
Văn chương TP. Hồ Chí Minh trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
“Lời ru bão giông” gồm 59 bài thơ, 59 câu chuyện về những thân phận, những mảnh đời thiếu may mắn, những phụ nữ chân yếu tay mềm, những mẹ già, những em nhỏ, những cuộc kiếm tìm đồng đội, thậm chí có khi tác giả thương cảm trò chuyện cùng cả những vật tưởng vô tri vô giác (nhành bưởi trắng, hay cây cột điện đứng giữa đường…). Trái tim đa cảm chứa nhiều nỗi đau, rồi những câu thơ tuôn chảy, chắt lọc từ những mất mát, thương yêu, thăng trầm số phận, nhưng vẫn ngân lên âm điệu dịu lành, ấm áp tình người. Đó cũng chính là thái độ sống của người cầm bút.
Bài “Lời ru bão giông” được tác giả lấy tên cho cả tập thơ, ta bắt gặp những câu thơ:
“À ơi tiếng mẹ ru con
Chưa thành câu giọng vẫn còn trẻ thơ”
Một bé gái vị thành niêm phải làm mẹ, là nỗi thương thắt ruột cho phận đơn côi, chịu lời đàm tiếu. Bão giông ập đến cuộc đời em ư? Bà ôm con cháu vào lòng và cất lời ru “thấm ân tình” , “ Ngã rồi cây lại đâm cành nở hoa” không chỉ để an ủi, mà còn để nâng dậy vượt qua nghịch cảnh trái ngang. …Lời ru thấu đất trời, bão giông sẽ tan:
“Con ơi thôi hãy yên lòng
Vững vàng đi giữa long đong mà thành”.
Ở đây, tính nhân văn không dừng ở cảm thương, mà là niềm tin vào sức mạnh nội tâm của con người.
Tác giả Trần Hóa đau nỗi đau của những người dân bị bão lũ, đó là sự chia sẻ, tình yêu thương cộng đồng. Hình ảnh “Trang sách giáo khoa nhòe vào số phận” hay “Tiếng trẻ ê a đã lạc vào giông bão” trong bài “Bão dữ số 3 và quê Mẹ”, là tiếng nói xót xa cho tương lai trẻ thơ, cho giấc mơ học hành bị cuốn phăng trong một đêm bão dữ.
Qua từng bước chân người mẹ già tìm con nơi hàng mộ vô danh. Cái run rẩy của câu “Hàng mộ vô danh lặng lẽ đến rùng mình” câu thơ đã chạm đến trái tim của mỗi chúng ta, chúng ta cũng lặng đi và không thể cầm lòng. Trần Hóa đã biến nỗi đau riêng của một người mẹ thành nén tâm hương cho tất cả những anh hùng liệt sĩ để “sang năm Mẹ lại đến tìm”, như một lời thề khắc ghi.
Ngay cả khi viết về tình yêu tan vỡ trong “Chỉ cần em hạnh phúc”, một sự bao dung, không trách móc, không níu kéo, nhân vật trữ tình chấp nhận hi sinh: “Anh chấp nhận dẫu tim mình đau thắt”, miễn sao người mình yêu được hạnh phúc và trọn hiếu với mẹ cha.
Nỗi nhớ thương đồng đội đã hóa thành lời nhắn gửi nhân hậu: “Xin những con thuyền qua đó nhẹ tay bơi”. Trong bài “Chỗ bạn tôi nằm”, chỉ một câu thôi, đủ thấy tấm lòng nâng niu ký ức, trân trọng xương máu của những người đã ngã xuống cho hòa bình hôm nay.
Điều nổi bật trong thơ Trần Hoá là chất liệu nguyên sơ qua cuộc giông bão đời mình, được cất giữ dưới hình thức nghệ thuật chắt lọc. Những cơn “bão giông” ở đây không chỉ là bão giông của thiên nhiên, mà còn là bão giông của phận người: những bất trắc, mất mát, day dứt và cả niềm tin được tôi luyện trong thử thách. Tác giả không tô đậm bi kịch, cũng không sa vào than thở, anh chọn cách để chữ nghĩa chạm khẽ, nhưng đủ để người đọc nghe tiếng quẫy đạp của những tâm hồn muốn vươn về phía trước tốt đẹp hơn.
Điều đáng quý nhất là trong từng bài, từng câu, anh vẫn giữ được ánh sáng nhân văn. Anh tin vào sự hồi sinh sau đổ nát, tin vào sức mạnh của yêu thương như một điểm tựa vượt qua giông bão.
“Lời ru bão giông” vì thế không chỉ là một tập thơ để đọc, mà còn là một tấm gương soi, giúp người đọc nhận ra chính mình, những mất mát từng trải, khát vọng được sống tử tế hơn, ấm áp hơn.
Nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long
LỜI RU GIÔNG BÃO HÓA VẦNG TRĂNG SAY
Tặng tác giả Trần Hóa
Thương em - Một mảnh trăng gầy
Một nhành bưởi trắng đơm đầy nỗi đau
Ước gì anh có phép màu
Dáng Xuân trở lại - Trầu cau hẹn thề
Chân tình - Anh vạt nắng quê
Xót xa - Buông bỏ - Đường về Lệ hoa
Lâu đài bằng cát nhạt nhòa
Cần em hạnh phúc - em là mùa Xuân
Duyên tiền định, chớ phân vân
Thương lòng đã chữa mấy lần Trăng say
Về với anh, có những ngày
Giã từ - Bão dữ đắng cay qua rồi
Tháng Ba - Hạt nắng thềm rơi
Dẫn con về phía mặt trời - Mẹ ru
Tổ quốc tôi sạch bóng thù
Chiều nghĩa trang Mẹ - Mùa Thu thuở nào
Cánh cò thân mẹ chênh chao
Bạn tôi nằm đó, tạc vào núi sông
Tìm bạn, Tìm bạn dốc lòng
Lời ru giông bão hóa vầng Trăng say
10/8/2025 Nguyễn Thị Thanh Long
Chữ in đậm là tên các bài thơ trong tập thơ Lời ru bão giông của tác giả Trần Hóa.