TIN TỨC

Nghề và nghiệp

Người đăng : phunghieu
Ngày đăng: 2022-06-19 16:42:34
mail facebook google pos stwis
483 lượt xem

Nguyễn Ngọc Hạnh

Làm báo là nghề - một nghề mà không phải ai muốn cũng làm được. Còn thơ là tình yêu, là trăn trở, là nơi gửi gắm niềm vui, nỗi buồn bằng chính từ trong sâu thẳm tâm hồn mình. Biết đâu thơ còn là nghiệp. Có thể nhà thơ bỏ nghề, còn nghiệp thì mãi đa mang. Nhân ngày Nhà báo Việt Nam 21.6, Ban biên tập Văn chương TPHCM xin giới thiệu bài viết của nhà thơ - nhà báo Nguyễn Ngọc Hạnh, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

Nhà thơ Nguyễn Ngọc Hạnh

Thật khó mà nói cho hết về câu chuyện nhà báo làm thơ, vì mỗi người mỗi vẻ, nhưng cái chung nhất mà chúng ta dễ nhận thấy, đó là hai phương trời mờ mịt, mưa nắng thất thường, hai thế giới khác biệt, chẳng hề nương tựa lấy nhau. Vậy mà, nó lại chung sống với nhau một nhà, chẳng hơn thua, bên trọng bên khinh.

Vẫn biết lâu nay báo chí là mảnh đất gần gũi với văn chương. Phần nhiều các nhà văn đều viết báo, bởi xét cho cùng tuy là hai mà một, chỉ khác nhau về đặc trưng của mỗi loại hình, văn học và báo chí mà thôi, còn phương tiện để chuyển tải đều là văn xuôi. Các nhà thơ làm báo hiện nay cũng không ít, hầu như mỗi tòa soạn đều có đôi ba nhà thơ, đành rằng trong hai lĩnh vực này chẳng liên quan gì nhiều với nhau. Thậm chí, có khi thơ và báo hai phương trời xa vời vợi, chẳng dính dấp gì. Thơ thường lãng mạn, mơ hồ sương khói, đôi khi mập mờ khó hiểu. Còn báo lại cần sự chân thật, tôn trọng sự thật khách quan, không thể tùy tiện bịa đặt hay hư cấu mặc dù có đôi lúc cũng bị mang tiếng “nói thêm” ít nhiều.

Nhà thơ Trần Tuấn (Báo Tiền Phong) “luôn nhìn về thơ như một sinh thể đặc biệt và lạ lùng nhất, khi làm thơ, tôi không ngang qua một sự cư trú nào”. Có phải “Sống là gì lâu quá đã quên” mà “mắt khép lặng nơi này và lưu lạc nơi kia/ qua những cánh rừng xanh những vòm lá đỏ/ khuôn mặt nằm đây gương mặt người nơi đó/ im lìm như bậc đá đợi mưa rền”. Những bài thơ dẫu chỉ tồn tại trong sổ tay, chỉ được biết đến sau lũy tre làng nhưng nó mãi bất tử như một kiếp người. Nhà báo Trần Tuấn viết nhiều thể loại khác nhau nhưng với anh, thơ vẫn rất lạ lùng…

Còn nhà thơ  Nguyễn Thị Anh Đào (Báo Nhân dân) lại cho rằng “Thơ mang đến cho tôi một sắc màu khiến trái tim tôi luôn rung động. Những con chữ bật lên nỗi cô đơn trên đầu ngọn bút là một định mệnh, không phải ai cũng dễ dàng lựa chọn. Tôi sắp xếp những buồn vui, hạnh phúc vào vách ngăn cuối cùng rồi chưng cất thành những câu thơ, trước hết để tặng cho chính mình”: Nếu được ngủ giấc dài xin anh nhắm mắt/ Đừng nghiêng bên chén rượu tàn/ Thương trái tim giẫm mòn bóng nắng/ Hướng mặt trời không phải trái tim em (Thác nhớ). Tưởng chừng “Qua giấc mơ trưa/ ngày ngắn kéo đêm về tựa gối/ tóc mướt xanh nối thêm sợi không màu/ ai dệt nỗi buồn bằng lòng trắc ẩn” (Dệt). Cứ thế công việc làm báo vẫn không hề làm xáo động hồn thơ. Một thế giới riêng cứ ẩn khuất giữa bộn bề đời sống, đến khi câu thơ bất chợt sáng bừng…

Hay nhà thơ Phùng Hiệu trong bài thơ “Ngôn ngữ lên ngôi” mà đâu dễ thấu hiểu hình tượng của ngôn từ. Ngôn ngữ của thơ đầy mầu nhiệm: “Đừng hỏi tại sao/ Có những vần thơ được rót từ đáy cốc/ Khi nhìn vào chiếc ly/ Tôi bỗng thấy cả sông ngòi và đại dương trong đó/ Chảy miên man hình tượng ngôn từ”. Vậy đó, thơ luôn đa nghĩa, đa đoan, đầy thi ảnh. Còn nhà thơ Nguyễn Nho Khiêm vốn là người làm báo văn học, hiện anh đang là Tổng biên tập Tạp chí Non Nước, cho nên cách nhìn vẻ đẹp của ngôn từ hơi khác: “Vẻ đẹp của thơ nằm ở chữ. Mỗi nhà thơ là một “phu chữ” mới có thể đem chữ lấp lánh cho thơ”. Có phải vì thế mà trong mấy câu thơ này, bờ vai nhà thơ “Như ai gối mượn thầm/ trong giấc ngủ khép hờ mắt lạ/ nghe mùa xuân lộc nõn tri âm”.  Mỗi chữ có vẻ đẹp lấp lánh của nó, đa tầng đa nghĩa, thế mà thơ vẫn ăn nằm cả đời với người làm báo chẳng hề hấn gì, nhà của ai nấy ở, chữ nghĩa cứ chọn đất sống mà gieo mầm nở hạt… Còn nhà báo Trần Trình Lãm (Tạp chí Logistics Review) lại cho rằng “Thơ là lửa, ai dính vô rồi cũng chết thiêu”. Nghề báo nhiều nghiệt ngã, đôi khi phải sống chết với chính bài viết của mình, chết vì dũng khí của lòng trung thực, còn làm thơ lại bị “chết thiêu”, chết với con chữ đầy hồn vía, chất chứa buồn vui giữa cõi đời này: “Cái chết đến thật lãng mạn/ Tôi cháy từng phần nắng của địa ngục rất khô/ Quỷ sứ nói đùa ngươi làm thơ nên cho chết cháy/ Chết như vậy mới có hồn”.

Nhà báo Nguyễn Văn Long (Báo Công An Nhân dân) lại ví “Đời người như cây cỏ/ rồi cũng hóa thân vào cát bụi/ tan vào trời đất mênh mông”. Còn chăng, chỉ là cái tình của mỗi con người khi còn hiện thân ở cõi đời này. Thơ là một cuộc rong chơi đầy kiếm tìm, cứ lan tỏa, lan tỏa chậm dần. Vậy đó, báo chí và thơ ca như mặt trời mặt trăng cách trở, không chỉ khác trong cách nhìn mà trong cảm nhận cũng rất khác nhau. Cả bày biện chữ nghĩa, thi pháp, thi ảnh trong thơ cũng đầy hình tượng, đặc biệt mỗi câu chữ đều lấp lánh, mỗi bài thơ là một cấu tứ lạ, độc đáo chẳng trùng lặp với cả chính mình, luôn sáng tạo mới mẻ, tinh khiết… Khác với báo chí, mỗi bài thơ có số phận riêng, có đời sống riêng như hơi thở, như là máu thịt, ăn đời ở kiếp với mình.

Thật khó mà nói cho hết về câu chuyện nhà báo làm thơ, vì mỗi người mỗi vẻ, nhưng cái chung nhất mà chúng ta dễ nhận thấy, đó là hai phương trời mờ mịt, mưa nắng thất thường, hai thế giới khác biệt, chẳng hề nương tựa lấy nhau. Vậy mà, nó lại chung sống với nhau một nhà, chẳng hơn thua, bên trọng bên khinh. Ngay với chính mình, nhiều khi tôi vẫn không lý giải được, đâu là người làm thơ, đâu là người làm báo. Chỉ biết rằng viết báo là công việc hằng giờ hằng ngày, dòng chảy của nó chính là hiện thực cuộc sống đang từng phút giây sôi động, thôi thúc bên ngoài ô cửa sổ bàn viết của tôi. Còn thơ là một thế giới khác đầy bí ẩn, lạ lùng. Chẳng ai muốn mà được, thơ cứ đến và đi bất chợt như bao buồn vui của cuộc đời này. Chẳng ai cầm tay ai cả, chỉ mỗi tâm hồn nhà thơ dào dạt yêu thương, một trí tuệ tuyệt vời rung cảm với nỗi đau lấp lánh phận người. Bài thơ ra đời như một câu kinh mầu nhiệm mang lại vẻ đẹp cho tâm hồn bao người. Mà vẻ đẹp ấy cũng không hề dễ dàng có được, nếu ngôn ngữ không lên ngôi, câu thơ vần vè, chữ nghĩa còn nghèo nàn, rẻ rúng.

                                                                                  N.N.H

Bài viết liên quan

Xem thêm
Làm mới cải lương – con dao hai lưỡi
Gần đây, cải lương được đưa lên mạng với một số hình thức mới: kết hợp rap, trang phục ma mị… Nhiều người cho rằng cải lương cần phải được “làm mới” để phù hợp với thời đại, với lớp trẻ. Nhưng làm mới cách nào để không bị mất chất, để người xem vẫn còn “nhìn ra” cải lương là câu hỏi không dễ giải đáp.
Xem thêm
“Vua phóng sự” Vũ Trọng Phụng làm gì khi cuốn sách về gái điếm bị đá vào xó tường?
Nguyễn Vỹ lặng lẽ đưa mũi giày đá luôn quyển “Lục Xì” vào trong xó tường. Quyển sách vừa xuất bản, hãy còn mới tinh, nằm xơ xác bên chân tủ.
Xem thêm
Văn học dân gian Đồng Nai trong bối cảnh văn học dân gian Nam Bộ từ 1945 đến nay
Công tác sưu tầm và in ấn các tuyển tập văn học dân gian Việt Nam nói chung đã được các nhà Nho thực hiện từ cuối thế kỷ XVIII với các sưu tập bằng chữ Nôm, chữ Hán. Sang đến cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, cùng với sự phổ biến của chữ quốc ngữ thì các sưu tập văn học dân gian được phát hành phổ biến nhiều hơn nữa. Tuy nhiên trong giai đoạn này phần lớn vẫn là các sưu tập miền Bắc hay ở một số tỉnh thành miền Trung, ở Nam Bộ việc sưu tầm và phổ biến văn học dân gian dưới dạng các tuyển tập in ấn vẫn còn chưa được coi trọng đúng mức, do vậy không gian nghiên cứu văn học dân gian vùng miền cũng đồng thời bị bỏ ngỏ.
Xem thêm
Nhà thơ thì chơi với ai?
Nguồn: Website Hội Nhà văn Việt Nam
Xem thêm
Bộ phim Đất rừng phương Nam: Một số điều “lấn cấn” về nội dung và nghệ thuật cùng với phản hồi của cục điện ảnh
“Đất rừng phương Nam” của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng là một bộ phim đang gây ra nhiều dư luận sôi nổi. Bộ phim nhận được nhiều lời khen ngợi, nhưng cũng có không ít tiếng chê. Dĩ nhiên với tư cách là một sản phẩm nghệ thuật, những thành công của phim rất đáng ghi nhận, song khi xem xong bộ phim, đọng lại cũng là không ít điều “lấn cấn” trong lòng một khán giả như tôi.
Xem thêm
Nghĩ về thủ thuật làm phim câu khách
Công thức làm phim ăn khách, người làm điện ảnh đều nắm được. Nhưng cũng như công thức nấu ăn, đọc kỹ sách nấu ăn không có nghĩa ai cũng có thể làm được món ngon.
Xem thêm
Phim ‘Đất rừng phương Nam’: Có thể hư cấu nhưng đừng làm sai lệch lịch sử
Chuyên gia cho rằng, bộ phim có thể hư cấu cho hấp dẫn hơn so với nguyên tác, khiến cho kịch bản phim kịch tính hơn, thu hút hơn, nhưng đừng để sai lệch lịch sử.
Xem thêm
Bài thơ Bắt nạt tiếp tục gây tranh cãi khi đưa vào sách giáo khoa
Bài thơ “Bắt nạt” của tác giả Nguyễn Thế Hoàng Linh tiếp tục gây tranh cãi trên các diễn đàn. Đây là lần thứ hai tác phẩm này gây tranh cãi. Không ít phụ huynh, thi sĩ cho rằng bài thơ là “thảm họa” trong sách giáo khoa môn Ngữ văn lớp 6.
Xem thêm
PGS-TS Bùi Thanh Truyền: Nhà văn là một sinh thể của môi trường
PGS-TS Bùi Thanh Truyền là chủ biên đề tài Văn xuôi Nam bộ giai đoạn 1986-2015 từ góc nhìn phê bình sinh thái đã nghiệm thu thành công cấp bộ, được NXB Văn hóa - Văn nghệ xuất bản cuối năm 2018.
Xem thêm
Tiểu thuyết lịch sử Từ trường hợp nhà văn Hoàng Quốc Hải
Những năm gần đây, vấn đề Nghiên cứu và giảng dạy văn học về đề tài lịch sử dân tộc đang ngày càng trở nên bức thiết với đời sống xã hội nói chung và chuyên ngành Khoa học Xã hội và Nhân văn nhằm góp phần bồi dưỡng kiến thức lịch sử một cách có hệ thống từ lăng kính văn học, từ các tác phẩm văn học viết về đề tài lịch sử dân tộc.
Xem thêm
Văn học mạng đang đánh mất giá trị tốt đẹp của văn chương
Sự xuất hiện của mạng Internet đã mở ra cánh cửa giúp những người viết trẻ sớm được độc giả đón nhận. Tuy nhiên, xu thế phát triển văn học mạng lại đặt ra nhiều băn khoăn, cần có giới hạn nào cho những sáng tạo để không quá dễ dãi và đánh mất giá trị tốt đẹp của văn chương?
Xem thêm
Thơ phổ nhạc có lợi ích gì cho nhà thơ?
Xưa nay, thơ phổ nhạc không xa lạ với đời sống sáng tạo, biểu diễn và thụ hưởng ca khúc. Có không ít nhà thơ luôn lấy làm hãnh diện vì có nhiều bài thơ được phổ nhạc. Thậm chí, những tuyển tập thơ phổ nhạc do chính nhà thơ tự in ấn cũng đã xuất hiện như một niềm vui đích thực. Tuy nhiên, thơ phổ nhạc có lợi ích gì cho nhà thơ thì vẫn là câu chuyện tế nhị.
Xem thêm
Tiểu thuyết lịch sử Trưng Nữ Vương - Bản hùng ca độc lập dân tộc
Trong lịch sử dân tộc, Hai Bà Trưng có một vị trí hết sức đặc biệt. Hai Bà Trưng đã tiến hành lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa giành độc lập dân tộc (40-43), được dân chúng suy tôn là Trưng Nữ Vương. Các sử sách về sau trong đó có cả sử Trung Quốc đều ghi chép về sự kiện này. Hiện trên cả nước có rất nhiều về đình, đền, chùa, miếu thờ phụng, tôn vinh công trạng của Trưng Nữ Vương cùng các tướng của bà. Đây cũng là đạo lý uống nước nhớ nguồn, biết ơn với các tiền nhân của dân tộc của nhân dân ta. Tiểu thuyết lịch sử Trưng Nữ Vương của nhà văn Phùng Văn Khai được viết trong bối cảnh ấy. Đã như bản hùng ca về độc lập dân tộc từ cách đây gần 2.000 năm.
Xem thêm
Cái “Chuẩn” hình thức sách văn học
Bài đăng Văn nghệ số 21/2023
Xem thêm
Những cảm nhận Sài Gòn
Bài đăng Văn nghệ số 17+18/2020
Xem thêm
Cần gì để văn học trẻ Việt Nam vươn ra thế giới?
Đó là một trong những câu hỏi lớn được đặt ra và mổ xẻ đầy sôi nổi trong buổi cà phê học thuật nhân văn chủ đề Văn học trẻ Việt Nam trong dòng chảy giao lưu quốc tế chiều 25-3.
Xem thêm