TIN TỨC

Nhà báo Phan Tùng Sơn miệt mài với đề tài hậu chiến

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2021-12-08 15:03:08
mail facebook google pos stwis
1730 lượt xem

Phan Tùng Sơn là nhà báo được nhiều đồng nghiệp nể phục bởi sức viết và sức làm việc của anh. Hàng chục năm như con tằm cần mẫn trên “cánh đồng chữ”, anh đã khẳng định tên tuổi mình với thể loại bút ký, truyện ký. Ngoài ra, anh còn tham gia giảng dạy ở nhiều trường đại học và còn làm thơ nữa.

Nhà báo Phan Tùng Sơn trong một chuyến đi tác nghiệp tại Nhà giàn DK1

Được nghề viết chọn

PV: Tốt nghiệp Trường Sĩ quan Chính trị, nhận công tác về Trường Sĩ quan Lục quân 2, mối duyên nào dẫn anh đến với văn chương?

PHAN TÙNG SƠN: Tôi đến với văn chương trước khi trở thành sĩ quan quân đội. Từ ngày còn là anh lính binh nhì ở Tiểu đoàn 512 - Tổng cục Hậu cần, tôi đã làm thơ, viết văn và vẽ. Các tờ báo tường và tranh cổ động ở đơn vị lúc bấy giờ đều có bàn tay đóng góp của tôi. Các thủ trưởng thấy tôi có năng khiếu văn chương, nghệ thuật nên cử tôi đi ôn thi vào Trường Sĩ quan Chính trị.

Sau khi trúng tuyển, tôi có 4 năm học dưới mái trường đào tạo sĩ quan trên đất Quan họ. Được sự giúp đỡ của một số nhà văn, nghệ sĩ, tôi được cộng tác với Tạp chí Văn nghệ Hà Bắc và các báo Quân đội nhân dân, Tiền phong…, tham gia một số hoạt động nghệ thuật ở Bắc Ninh. Ra trường, tôi được phân công về Trường Sĩ quan Lục quân 2 công tác và tiếp tục viết báo, viết văn cộng tác với nhiều báo, tạp chí. Đến năm 2001, tôi được Tổng cục Chính trị điều về báo Quân đội nhân dân công tác cho đến nay.

Hồi bé anh có nuôi ước mơ trở thành nhà thơ không?

- Hồi nhỏ, tôi học giỏi văn nên có ước mơ làm thầy giáo dạy văn. Đến tuổi trưởng thành thì ước mơ làm họa sĩ vì cha và chú của tôi đều là họa sĩ. Sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông, tôi thi tuyển vào lớp Điêu khắc của Công ty Cổ phần Daxuco Hồng Lĩnh ở thành phố Vinh, Nghệ An. Học hội họa được gần 1 năm thì công ty giải thể, tôi về quê, đi vẽ truyền thần kiếm sống.

Cũng nhờ cái nghề này nên sau khi tình nguyện đi bộ đội, tôi phát huy được khả năng trong môi trường quân ngũ. Với nhiều người khác, có thể người chọn nghề, nhưng với tôi thì có thể nói cây viết đã chọn tôi. Từ những bài thơ tuổi học trò cho đến những mẩu tin nhỏ trên báo, đều được tôi viết với tất cả niềm đam mê, khát khao.

Trung tá – Nhà báo Phan Tùng Sơn và những câu chuyện được kể lại sau những chuyến đi
 

Theo đuổi nàng thơ hàng chục năm nhưng gần đây, nhắc đến Phan Tùng Sơn người ta lại nhắc tới một tay bút ký chắc tay, là tác giả của những tập truyện ký có dấu ấn. Quá trình viết bút ký, truyện ký, nhân vật nào để nhiều dấu ấn nhất với anh?

- Tôi làm thơ giống như đi du lịch, còn viết ký là đi tác nghiệp. Dù thực tế, mình có thể kết hợp vừa đi tác nghiệp vừa đi du lịch, nhưng khi ngồi trước bàn phím thì tôi rất rạch ròi. Những tư liệu nóng sốt tôi dành cho ký, phóng sự, nặng tay hơn là truyện ký. Cảm xúc lắng đọng từ những va đập của cuộc sống, tôi dành cho thơ, truyện ngắn. Thể loại nào cũng đều phải sử dụng ngôn từ làm công cụ và hướng tới độc giả. Bổn phận của mình là viết. Còn sức sống của tác phẩm đến đâu là do sự tiếp nhận và sàng lọc của công chúng.

Những nhân vật đề tài hậu chiến tranh luôn ám ảnh tôi. Càng tìm hiểu, đi sâu vào những ngõ ngách của cuộc sống sau chiến tranh, tôi càng thấy những người cầm bút chúng ta còn nợ cha anh quá nhiều. Mấy năm trước, tôi theo chân một nữ cựu tù Côn Đảo về vùng đất Gò Nổi (Quảng Nam). Gần một tháng sống với các cô, các chị cựu tù, tôi như ở một thế giới khác. Ở đó có những thân phận tột đỉnh của khí phách anh hùng trong chiến tranh và tận cùng của hoàn cảnh bi ai khi trở về.

Những người vào sinh ra tử trong tù, khi trở về đời thường đã phải nhường chồng cho nhau để giúp đồng đội mình có hạnh phúc làm mẹ nhưng cũng chẳng có kết quả. Tôi cảm thấy ngôn ngữ của mình bất lực, khi tái hiện những câu chuyện ấy trên trang viết, dù đã thể hiện bằng những loạt ký sự dài kỳ. Nhiều người vẫn thường nghĩ một cách cơ học, sự hy sinh của những chiến sĩ trong chiến tranh là sự mất mát về xương máu trên chiến trường.

Thực tế, còn rất nhiều sự hy sinh dai dẳng, âm thầm, khó định lượng trong đội ngũ những người trở về sau chiến tranh, mà cho đến hôm nay, chúng ta vẫn chưa chạm tới được. Năm 2017, Nhà xuất bản Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh xuất bản cuốn truyện ký Mật mã đặc khu của tôi viết về nhà cách mạng quá cố Phan Kiệm. Đây cũng là một trong những nhân vật tiêu biểu của sự hy sinh ấy.

Trung tá nhà báo Phan Tùng Sơn (giữa) kể về những chuyến tác nghiệp trên quần đảo Trường Sa - Ảnh: Ngọc Tuyết

Nhờ thơ “tán” được vợ

Vợ có từng là nàng thơ trong sáng tác của anh không?

- Có chứ! Tôi “tán” được vợ là nhờ thơ đấy. Hồi đi hỏi vợ, tôi chả có gì ngoài thơ và một cái xe máy cà tàng không giấy tờ. Tôi chở cô ấy đi ăn chè, mọi thứ trên xe đều phát ra tiếng kêu, thứ duy nhất không kêu đó là cái… còi. Vợ tôi thường đọc thơ tôi từ trong bản thảo. Có bài cô ấy khen hay. Có bài thì cô ấy bảo dở…

Ngoài giọng nói rặt xứ Nghệ, có tính cách Nghệ nào vẫn in dấu trong anh sau hàng chục năm ở phố không?

- Tôi dở ngoại ngữ, nhưng được cái nội ngữ thì có thể nói được cả 3 giọng Bắc- Trung- Nam. Về quê hoặc tiếp xúc với người quê, tôi “chơi” rặt giọng Nghệ. Lên truyền hình, tôi nói giọng Bắc. Tác nghiệp ở miền Nam, tôi “xài” giọng Nam Bộ. Dù nói giọng miền nào thì bản chất tôi vẫn là anh nhà quê ở phố.

Quê hương và gia đình có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống và sự nghiệp của anh?

- Trong bài Mưa miền thơ ấu của tôi có mấy câu thơ có thể trả lời cho câu hỏi này:

Suốt cuộc hành trình con nương bóng Tổ tiên

Ân hồng phúc xanh cây đời vạn dặm

Con đi qua trăm miền lạnh ấm

Nắng mưa mòn quang gánh tuổi mẹ cha…

VÕ THU HƯƠNG (https://giaoducthoidai.vn/)

Ghi chú của Văn chương TP.HCM: Ngày 28/7 năm 2020, Đại tá nhà báo Phan Tùng Sơn đã cho ra mắt cuốn sách “Mật mã Đặc khu”, tác phẩm kỷ niệm 100 năm ngày sinh đồng chí Phan Kiệm.

Bài viết liên quan

Xem thêm
Người thầy xanh thẳm nỗi đời chất chứa yêu thương
Tôi đọc một mạch cuốn sách Người thầy (Nxb Quân đội nhân dân, 2023) của Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh xong mà cứ bâng khuâng mãi. Người thầy xanh thẳm nỗi đời chất chứa yêu thương
Xem thêm
Nguyễn Quốc Trung đã về miền mây trắng
Bài viết của nhà thơ Lê Thành Nghị
Xem thêm
Ký ức một thời trận mạc của chiến sĩ Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân
Đó là Đại tá Hoàng Long Xuyên, sinh năm 1918, nguyên Đội trưởng đội du kích Hòa An - Cao Bằng, nguyên Giám đốc Công an Khu tự trị Việt Bắc kiêm Chỉ huy trưởng Công an nhân dân vũ trang (nay là Bộ đội biên phòng - BĐBP) Khu tự trị Việt Bắc.
Xem thêm
Nhà văn Lương Sỹ Cầm: Như dòng sông lặng lẽ trôi
Nhà văn Lương Sỹ Cầm sinh ngày 15.01.1929 tại Hà Tĩnh, hiện là hội viên cao tuổi nhất của Hội Nhà văn Việt Nam vừa qua đời vào lúc 13h ngày 28.8.2023 tại Hà Nội hưởng thọ 96 tuổi. Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: “Ông đã sống, đã sáng tạo gần một thế kỷ trên cõi đời này như không hề biết mệt mỏi. Mới cách đây 5 năm, khi ở tuổi 90, ông vẫn cho ra mắt tiểu thuyết Đèn kéo quân và được trao Giải thưởng Văn học Bộ Quốc phòng”. Tưởng nhớ nhà văn lão thành Lương Sỹ Cầm, Vanvn.vn trân trọng giới thiệu lại bài viết của nhà văn Nguyễn Thế Hùng về ông.
Xem thêm
Từ Kế Tường đánh thức thời hoa mộng
Từ Kế Tường, tên khai sinh là Võ Tấn Tước, quê gốc ở Bình Đại – Bến Tre, nhưng lên Sài Gòn học khá sớm. 19 tuổi tác giả đã là thư ký tòa soạn tờ Tuổi Ngọc, tờ báo dành cho thiếu nhi. Năm 1969, Huyền xưa, tiểu thuyết đầu tay của ông, được in nhiều kỳ trên báo, sau đó mới in sách, lần đầu khoảng 150.000 bản.
Xem thêm
Xuân Oanh - cánh chim Oanh của mùa Xuân Cách mạng! (Phần cuối)
Là một trong những hội viên thế hệ đầu tiên của Hội Nhạc sỹ Việt Nam,
Xem thêm
Phạm Vân Anh - Gót sen nở thắm biên thùy
Từng là sinh viên ngành “hot” (ngôn ngữ Anh) của trường “top” (Đại học Ngoại ngữ Hà Nội), ấy thế nhưng khi tốt nghiệp đại học, Phạm Vân Anh lại quay về quê hương Hải Phòng để làm việc tại Quỹ Bảo trợ Trẻ em thành phố và nhận dạy tình nguyện cho trẻ em lang thang cơ nhỡ tại các lớp học tình thương.
Xem thêm
Nhạc sĩ Xuân Oanh - nhà ngoại giao nhân dân trong kháng chiến chống Mỹ
Xuân Oanh (1923-2010) là tác giả của bài ca “Mười chín tháng Tám”
Xem thêm
Nhà thơ Vân Long và những người văn Thăng Long
Nhà thơ Vân Long làm việc ở báo Độc Lập, sau này anh về NXB Hội Nhà văn, phụ trách phần thơ.
Xem thêm
Xuân Oanh - cánh chim Oanh của mùa Xuân Cách mạng! (Phần 3)
Bạn bè, đồng nghiệp các thế hệ luôn dành cho Xuân Oanh danh xưng Nhà Ngoại giao Nhân dân
Xem thêm
Lê Minh Quốc - Trương Nam Hương, đôi bạn thơ và vùng hoài niệm
Bài viết của Ngô Đức Hành về đôi bạn Lê Minh Quốc - Trương Nam Hương
Xem thêm
Mối tình vì hòa bình
Nhạc sĩ Xuân Oanh (1923-2010) tên đầy đủ là Đỗ Xuân Oanh. Ông xuất thân trong một gia đình nghèo ở thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh. Ông từng làm việc cho báo Cứu quốc.
Xem thêm
Văn Cao: Từ “Buồn tàn thu” tới mùa thu Cách mạng
 Kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhạc sĩ Văn Cao (1923-2023), một chương trình nghệ thuật đặc biệt Đàn chim Việt sẽ được tổ chức để tôn vinh tài năng của người nghệ sĩ lớn. Chương trình diễn ra lúc 20 giờ ngày 20.8 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Xin giới thiệu bài viết của nhạc sĩ Trần Lệ Chiến – Phó Tổng biên tập Tạp chí Âm nhạc – Hội nhạc sĩ Việt Nam về nhạc sĩ Văn Cao.
Xem thêm
Đỗ Xuân Oanh - một cuộc đời, một nhân cách
Phim tư liệu giới thiệu nhân kỷ niệm 78 năm Cách mạng Tháng Tám
Xem thêm
Nhà văn Nguyễn Bình Phương: Đa tầng hiện thực và cách tân tiểu thuyết
Lần gần nhất tôi gặp nhà văn Nguyễn Bình Phương – Tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ quân đội, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam khi anh tham gia cùng đoàn công tác của Trung ương tham dự hội nghị toàn quốc về công tác tuyên giáo tổ chức tại Quảng Nam ngày 4.7.
Xem thêm
Nhà văn, nhà viết kịch Minh Khoa với những “hào kiệt phương nam”
Nguồn: Tạp chí Văn nghệ TP.HCM số 85, ngày 3/8/2023
Xem thêm