TIN TỨC

Thơ Hữu Nhân Và Sen Đồng Tháp

Người đăng : phunghieu
Ngày đăng: 2022-10-05 00:15:32
mail facebook google pos stwis
10616 lượt xem

Bùi Công Thuấn

Nhà thơ Hữu Nhân (sinh năm 1968) là người Đồng Tháp (quê xã Hòa An, TP.Cao Lãnh). Anh là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Tác phẩm đã in: Khúc đồng vọng (thơ. 1999), Bài ca về những dòng sông (thơ 2005), Những người đi ra từ rừng tràm (tiểu thuyết. 2008); Tôi, em & sen (thơ. 2018) Sau những mùa sen (thơ. 2019) Thành phố - những mùa sen (thơ. 2021). Rực mãi những mùa sen” (thơ. 2022)…

Nhà thơ Hữu Nhân cho biết, anh đang viết một quyển tiểu thuyết có tính huyền thoại về Đồng Tháp Mười, dung nạp những chuyện dân gian, truyền kỳ, thậm chí cả chuyện bùa chú, ma quái giúp người đọc hình dung ra được Đồng Tháp Mười của mình. Và cuốn “Những ngày máu đọng hồn sen”, viết về cuộc kháng chiến trường kỳ của nhân dân Đồng Tháp đấu tranh trong hai cuốc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Nhà thơ Thai Sắc nhận xét: “Hữu Nhân là một trong những nhà thơ tiêu biểu của Đồng Tháp và là cây bút “độc nhất vô nhị” làm thơ về “sen” với số lượng và tần suất kỷ lục.”(Fb Nguyễn Hữu Nhân 21/9/22)

Nhà thơ Hữu Nhân

THƠ HỮU NHÂN VÀ THI PHÁP CA DAO

Thơ Hữu Nhân gây được ấn tượng đẹp với người đọc ngay từ lần tiếp xúc đầu tiên bởi những bài thơ được viết bằng thi pháp ca dao đương đại. Đó là những bài thơ điệu nói, dùng hình ảnh biểu cảm và dùng ngôn ngữ Nam bộ chân chất mộc mạc, có lúc rất bạo, nhờ thế Cái đẹp của thơ Hữu Nhân truyền trực tiếp vào trái tim người đọc, tạo được sự đồng cảm tức thời, vừa quen, vừa lạ, vừa truyền thống lại vừa hiện đại.

Tháp Mười lạ. Tháp Mười quen

Hồn ta đuối giữa sắc sen ngàn đời

Bữa em quăng một nụ cười

Ta chạy theo bắt hụt hơi mấy lần

Tháp Mười lạ. Tháp Mười thân

Quẩn quanh bao nẻo mòn chân còn thèm

Bữa em rót chút hơi men

Ta cong người uống say mèm đến nay

Tháp Mười ân nghĩa cao dày

Hơn sen khoe sắc nở đầy khắp nơi.

(Fb Nguyễn Hữu Nhân 22/4/2022)

 

Người đọc có thể ngỡ chữ Ta là nhân vật trữ tình của thơ Lãng mạn (“Ta là Một là Riêng là Thứ Nhất”-Hy Mã Lạp Sơn -Xuân Diệu). Nhưng trong thơ Hữu Nhân, “Ta” là nhân vật Ca dao (Ta về ta tắm ao ta; Bao giờ chạch đẻ ngọn đa/ sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình). Nói thế để hiểu nhà thơ đã hòa mình với cộng đồng, với đồng bào mình. Chữ “Ta “ cũng thể hiện một phẩm chất thơ mới sau Cách mạng tháng Tám (1945), bắt nguồn từ Tuyên Ngôn Độc Lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Thế mà hơn tám mươi năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.”

Trong bài thơ trên những chữ: “Bữa em quăng một nụ cười/ Ta chạy theo bắt hụt hơi; Ta cong người uống say mèm…” là những từ ngữ, những tứ thơ rất bạo, rất lạ, đậm chất Nam bộ và rất cốt cách. Nó tạo được những chấn động nghệ thuật buộc người đọc phải chăm chú nhìn. Và bỗng phát hiện ra một cốt cách độc đáo trong thơ Hữu Nhân

Nhà thơ Hữu Nhân tâm sự:

“Tôi cứ bị ám mãi bởi hai câu thơ của nhà thơ Bảo Định Giang:

Tháp Mười đẹp nhứt bông sen

Việt Nam đẹp nhất có tên Cụ Hồ

và bốn câu thơ khác của nhà thơ Lý Thuận Khanh:

Tháp Mười ngàn sen nở

Mỗi đóa một anh hùng

Danh thơm truyền muôn thuở

Trai dũng, gái kiên trung

Chỉ cần thẩm thấu cho hết những tầng ý nghĩa của những câu thơ trên là đủ để những bài thơ về Sen của mình tiếp tục đến với mọi người. Nói cách khác, tôi sẽ còn làm thơ về Sen đến trọn đời!” (Fb Nguyễn Hữu Nhân 20/5/22)

 

4 tập thơ của Hữu Nhân viết về Sen

 

TA, EM VÀ SEN

Trong cấu trúc thơ Hữu Nhân, có ba nhân vật: Ta, Em và Sen. Ba nhân vật này có lúc là ba, có lúc là một, riêng biệt độc đáo, song lại thấp thoáng ẩn hiện bóng dáng nhà thơ.

Nhân vật EM cũng là nhân vật đối thoại của ca dao (Trúc xinh trúc mọc bờ ao/ Em xinh em đứng chỗ nào cũng xinh). Trong thơ Hữu Nhân, nhân vật Em biến hóa. Có khi em là sen, em là người yêu, và em là chính nhà thơ.

                        này em xin chớ hững hờ

lửa tình vừa cháy trên bờ môi xuân

em về từ cuộc trăm năm

giũ bao héo úa gọi rằm về theo

ta ngồi buồn thỉu buồn thiu

còn em còn trọn tình yêu, sen à!

                                         (Fb 17/5/22)

này em, mình khẽ khàng thôi

ngoài kia sen mĩm môi cười cùng ta

                                               (Fb 9/5/22)

             em xin mong được nhẹ nhàng

có rơi cũng chỉ ven đàng xứ em

dầu lời tán tụng ngất lên

thì em cũng vẫn là em thôi mà

                           (Fb 3/5/22)

Thực ra Em chỉ là hóa thân của tác giả để tự tình, để phong phú hóa đối tượng chia sẻ. Em tạo nên giọng trữ tình cho thơ.

 

Nhân vật SEN là nhân vật trung tâm của thơ Hữu Nhân. Trần Quang Thuật nhận xét: “hoa sen được Hữu Nhân ví như một thiếu nữ đa tài, hiếu khách. “(Fb 17/5/22)

Thực ra Sen là nhân vật tư tưởng của thơ Hữu Nhân, bởi sen thực hiện nhiều nhiệm vụ trong cấu trúc thơ. Sen là hồn thơ, là tư tưởng của Hữu Nhân. Sen vừa là đối tượng được khám phá, vừa là trung tâm thẩm mỹ, vừa là nhân vật đối thoại, lại vừa là hóa thân của nhà thơ. Và Sen chính là kết tinh đặc sắc sự sáng tạo của Hữu Nhân. Tài thơ Hữu Nhân hiển lộ trong Sen:

Sen quán xuyến bài thơ : Sen mở đầu và kết thúc bài thơ tạo nên một cấu trúc tư tưởng chặt chẽ. Trong thơ Hữu Nhân, ở mạch ngầm, có sự vận động của tư tưởng. Điều ấy tạo nên chiều sâu tư tưởng cho thơ.  Người đọc vô tình có thể không nhận ra, nhưng vẫn cảm nhận một cách mơ hồ quyến rũ của tư tưởng. Xin đọc (lưu ý, tác giả không viết hoa các chữ đầu câu):

em đừng nỡ trách hờn tôi

lỡ tay ngắt phải một chồi sen non

hẹn thề nặng tựa núi non

nào ngờ lông lốc mấy hòn sỏi trơ

em đừng tiếc những giấc mơ

mất còn cũng một bến bờ phải qua

xa thì đã trót thiệt xa

gần thì cũng phải đã ba bốn chiều

em đừng… tôi lỡ trót liều

yêu thêm lần nữa dẫu tiêu tan đời

sao bao nhiêu mỏi mê rồi

cuối đầu tôi nhặt lại chồi sen xưa

                       (Fb 23/8)

 

Sự vận động tư tưởng từ câu thơ đầu: “lỡ tay ngắt phải một chồi sen non” đến câu thơ kết: “sao bao nhiêu mỏi mê rồi/ cuối đầu tôi nhặt lại chồi sen xưa” nằm ở mạch ngầm, vừa tạo nên một cấu trúc nghệ thuật rất đẹp, và vừa lộ ra sự tài hoa bình dị của hồn thơ Hữu Nhân.

Sen được Hữu Nhân khám phá sâu sắc, đa chiều với nhà thơ, với quê hương, với cuộc đời.

Sen là chính nhà thơ

              mai sau dẫu có thể nào

sen em vẫn một sắc màu riêng em

             (Fb 12/5)

 

          Sen mang tư tưởng Thiền

                         ta về chốn đó bình yên

một mình ta một đầm sen hẹn hò

em từ xa lắm chuyến đò

ta từ độ ấy đến giờ đa mang…

…sáng nay nghiệp lỡ khởi rồi

hồi đầu thị ngạn mù khơi bến bờ

Sen là sự chọn lựa một lối sống, một tuyên ngôn sống

                           Ta về với những sắc sen

             Bỏ sau lưng những bon chen xứ người …

                           (Fb 2/5-bài 5)  

 

Một đời "thuần khiết hồn sen"

Cùng hương lúa chín thân quen khắp vùng

Bao nhiêu nghĩa nặng tình thâm

Gói vào màu lá non xanh vươn mình.

                  

Sen là Cái Đẹp, là giấc mơ về những gì lý tưởng

                         ta gọi mình thôi sen ơi

giữa se se lạnh có môi phớt hồng

ta co mình giữa chợ đông

em xanh tán lá uốn vòng theo mây

ta gọi mình hết đêm nay

chỉ còn nửa mảnh trăng gầy nằm trơ

            em là sen em là mơ

ta làm cả cuộc đời chờ thủy chung

em từ chua chát sình bùn

bỗng dưng lên phố tận cùng sắc hương

gọi em theo dọc con đường

giữa thênh thang nắng giữa bươn chải đời

lạ xa chạm phải mắt cười

em hồn hậu nụ ta bời bời thơ

(Fb 12/5)

 

 

Sen là một trải nghiệm

                         sen chưa già và tình thì không trẻ

sao không yêu những ngày tháng đang trôi

sao không uống cạn hết những cay đắng

để thương mình nông nổi đến hoa râm

và sau những xanh hồng đỏ trắng

ta gặp sen tinh khiết đến vô ngần!

(Fb 12/5/22-bài 8)

 

Sen là chốn quê.

                         đắng cay nếu đã tận cùng

bíu câu vọng cổ vắt lừng chừng mây

đớn đau rời rã đôi tay

thì mình về lại nơi này. Phố sen

một Cao Lãnh của thân quen

nơi còn tối lửa tắt đèn chờ nhau

           (FB 6/5/ bài 7)

 

Hữu Nhân có nhiều tứ thơ rất hay về sen:

Biết là thuần khiết hồn sen

Em về từ chốn bưng biền xa xăm

    (Fb 6/5/22)

            cám ơn sen sắc trong ngần

gột giùm ta hết mấy lần bùn nhơ

   (Fb 12/5/ 22)

 

Xin nhau một giấc mơ sen

Để còn gặp lại người quen biết mình

              (Fb 2/5/ 22)

 

             hình như ta mắc nợ rồi

giữa miền sen gặp nụ cười rất sen

mình đi bên những lạ quen

thêm yêu những luống đất phèn nở hoa

  (FB 19/5)

 

bao nhiêu nhan sắc cõi này

không bằng một nét chân mày của em

góp gom hết những ánh đèn

không bằng một nụ cười sen giữa rằm

 

Và đây là một bài rất lạ

thử ngồi nhắm mắt thật lâu

biết đâu mình thấy thật sâu chính mình

lạ quen cũng sẽ đượm tình

thực hư ra chốn miếu đình chứng miêng

thứ ngồi nhắm mắt ngắm sen

biết đâu mình rõ sang hèn đời nhau

thân sơ rồi cũng ngọt ngào

theo sen mình tập tỏa dào dạt hương

thử ngồi ngắm mắt soi gương

biết đâu phiền muộn sẽ tuồn tuột trôi

chỉ còn lại một thằng tôi

và ngoài kia nữa rợp trời sắc sen.

                                 (Fb 27/5/22)

 

Nhân vật Ta, như đã nói ở trên là “Cái Ta” ca dao. Nhưng không hẳn là như vậy, mà có sự giao thoa giữa Cái Ta ca dao với Cái Ta trữ tình của thơ Lãng mạn, nên Cái Ta ấy vừa bình dị, lại riêng tư và có chút “ngông” (trong văn chương truyền thống: Cao Bá Quát, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Tuân, là những tác gia nổi tiếng “ngông”)

             ta phường giá áo túi cơm

câu thơ lạc giữa những cơn mê dài

(Fb 25/4/22)

             mình đi bên những lạ quen

thêm yêu những luống đất phèn nở hoa

hình như ta lại thấy ta

giữa thênh thang nắng giữa bao la trời

(Fb 19/5/22)

ta từng quen thói dọc ngang

em dạy ta biết xếp hàng thẳng ngay

 (Fb 11/5/22)

 

chỉ còn lại một thằng tôi

và ngoài kia nữa rợp trời sắc sen.

                                 (Fb 27/5/22)

Trong nhiều bài thơ, Cái Ta ẩn giấu một nỗi buồn thế sự, buồn thói đời, tình đời, buồn vì những ước mơ, khát vọng không vươn tới được. Có cả nỗi buồn bầm dập đớn đau. Nhưng, may mà có sen - quê hương, có sen-Cái Đẹp lý tưởng, sen tư tưởng tự giác ngộ và sen-là hồn thơ, nên thơ Hữu Nhân vượt qua những cô đơn, bi tráng.

đắng cay nếu đã tận cùng

bíu câu vọng cổ vắt lừng chừng mây

đớn đau rời rã đôi tay

thì mình về lại nơi này. Phố sen

một Cao Lãnh của thân quen

nơi còn tối lửa tắt đèn chờ nhau

nơi từng thề trước hẹn sau

từng chia sẻ những ngọt ngào riêng ta

mà thôi. Nào xót nào xa

ướp sen ta cạn chén trà cuối đông

(Fb 6/5-bài 7)

 

Rõ ràng Hữu Nhân không giải quyết những bi đát của cuộc sống bằng tư tưởng Thiền (“Chữ Tâm kia mới bằng ba chữ tài”-Nguyễn Du), cũng không bằng thái độ sống “Vi vô vi, sự vô sự” của Lão tử, hay nghiền ngẫm về hiện sinh mà bản chất là “hiện sinh quy tử” (Being Towards Death-Heidergger). Nhà thơ trở về với “Sen”, “phố sen”, nơi còn tình người “tối lửa tắt đèn chờ nhau”, nơi “từng chia sẻ những ngọt ngào riêng ta”. Đó là minh triết Việt. Dân tộc này tồn tại nhiều ngàn năm lịch sử là ở minh triết ấy. Nhà thơ về với nhân dân, với cộng đồng xóm làng, chốn bình yên, để sống đời sen.

ta về chốn đó bình yên

một mình ta một đầm sen hẹn hò…

                   (Fb 3/5/22)

              cám ơn sen sắc trong ngần

  gột giùm ta hết mấy lần bùn nhơ

(Fb 12/5/22)

Điều gì giúp Hữu Nhân viết được rất nhiều bài thơ về sen, và anh còn viết suốt đời? Đó là sự sáng tạo ba nhân Ta, Sen và Em chuyển hóa lẫn nhau, chuyển hóa trong bút pháp; từ đó thể hiện tư tưởng thẩm mỹ. Người đọc có cảm giác rằng Hữu Nhân viết lục bát tự nhiên như hương hoa đồng nội, viết về sen như một nguồn cảm hứng vô tận, và tìm thấy ở Sen những tư tưởng minh triết cho thái độ sống “ngang tàng” của mình.

ta từng quen thói dọc ngang

em dạy ta biết xếp hàng thẳng ngay.

 (Fb 11/5/22)

3. LỤC BÁT SEN CỦA HỮU NHÂN

Rất nhiều người làm thơ Lục bát bắt chước ca dao. Họ sử dụng lại những “từ khóa”, những mô hình của ca dao (thế Phú, thể Tỷ, thể Hứng và nhiều biện pháp tu từ quen thuộc). Nhưng hầu như không thành công bởi vì thơ rất cũ (thiếu sáng tạo).

Hữu Nhân làm thơ lục bát hiện đại, thành công được là nhờ những yều tố nào?

Như tôi đã trình bày ở trên, Hữu Nhân sử dụng một vài yếu tố của thi pháp ca dao, đó là thể Lục bát điệu nói, dùng hình ảnh biểu cảm của ca dao, dùng chất liệu ngay trong đời sống chung quanh mình. Trong những bài về sen, tư tưởng chủ đạo được Hữu Nhân khai thác từ ca dao là sen “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Ngoài những yếu tố ấy, Lục bát của Hữu Nhân là lục bát hiện đại, lấp lánh những tứ thơ mới, chứa đựng tư tưởng mới, hiện thực được ghi lại qua góc nhìn mới và nhân vật trữ tình của thơ là nhân vật mới (nhân vật của ca dao là nông dân).

            ta ngồi buồn thỉu buồn thiu

còn em còn trọn tình yêu, sen à!

                           (Fb 2/5/22)

 

             đời mình như thể đời sen

nấp trong những luống đất phèn tỏa hương

giản đơn cây lá nhà vườn

muốn xin an phận thủ thường được đâu

trót đời sen phải phô màu

trót đời sông xin đục ngầu phù sa.

 

Ngoài phép so sánh và phép trùng điệp của ca dao, “đất phèn tỏa hương” là một tứ thơ mới. Thành ngữ “cây nhà lá vườn” chuyển thành “cây lá nhà vườn”, tư tưởng của người nông dân là “an phận thủ thường”, nhưng với Hữu Nhân, tư tưởng ấy là không thể chấp nhận. Là sen thì phải phô bày hương sắc, là sông thì suốt đời phải trĩu nặng phù sa, nghĩa là mỗi hữu thể tại thế, bất chấp bão giông, phải dâng cho đời những tinh hoa, tinh chất của mình, không thể “an phận thủ thường”. Đó là tư tưởng mới mà Hữu Nhân vuột qua ca dao.

Trong thơ Lục bát, Hữu Nhân cũng có những thủ pháp riêng, chẳng hạn phép đảo trong những câu thơ sau:

             Cất lên vũ khúc trăng rằm

Cho nghiêng ngả nắng/ cho sầm sập đêm

Biết là thuần khiết. Vậy thôi

Ta tương tư nụ ta nhoài nhoài hoa

đằng sau vóc dáng hao gầy

là bừng bừng sắc là đầy đầy hương (6/5-bài 10)

 

Hữu Nhân sử dụng phép đảo tính từ lên trước danh từ (trong tiếng Việt, tính từ đi sau danh từ, bổ nghĩa cho danh từ), tạo nên chất thẩm mỹ mới cho ngôn ngữ: Nghiêng ngả nắng (nắng nghiêng ngả); sầm sập đêm (đêm sầm sập); tương tư nụ (nụ tương tư); nhoài nhoài hoa (hoa nhoài nhoài); bừng bừng sắc (sắc bừng bừng); đầy đầy hương (hương đầy đầy)…

Ở yếu tố khác của thi pháp, Hữu Nhân khai thác được nhạc tính của tiếng Việt (tiếng Việt nhiều tứ ghép, từ láy) phù hợp với nhịp 2/ 2/ 2/ 2 của Lục bát, khiến cho Lục bát tự nhiên như hơi thở, kể cả khi Hữn Nhân dùng những từ nói rất khó đặt vào thơ. Nhạc thơ luôn biến hóa:

            Ngập sông /mưa gió/ cuống cuồng

Ngập hồn tôi/ những nỗi buồn/ dân tôi

Nước xuôi. Ừ nước /cứ trôi

Người neo lại/ với lở bồi/ đời nhau.

(Nhật ký mùa nước  2011. Fb 30/8/22)

 

Hữu nhân còn có những bài thơ tình yêu rất duyên, và những sáng tác phong trào đầy sáng tạo (khác với sáng tác phong trào hô khẩn hiệu). Đây là bài thơ viết mừng Hồng Ngự. Thơ phong trào nhưng vẫn có dấu ấn riêng. Hồng Ngự ở phía thượng nguồn sông Mêkông, có biên giới Việt-Cambuchia:

                        chào em từ phía thượng nguồn

phù sa ăm ắp vẫn cuồn cuộn trôi

một thời lạ lẫm trong tôi

yêu thương quá nên xa xôi vẫn tìm

chào em Hồng Ngự vùng biên

hai trăm năm đang bước lên đường hoàng

qua rồi ngày tháng gian nan

dáng rồng đang viết những trang anh hùng

chào em Hồng Ngự vào xuân

phố phường rộng mở nở bừng sắc hoa

yêu nhau viết một khúc ca

mừng đô thị trẻ vươn xa từng ngày

(Fb 2/5/22-bài 7)

 

CON ĐƯỜNG MAI SAU

Tôi mượn lời thơ này của Hữu Nhân để ghi lại đây tấm lòng của nhà thơ với Đồng Tháp, với thơ ca và cuộc đời… và cũng để ghi lại những tình cảm yêu quý của tôi với Đồng Tháp mà đọc thơ Hữu Nhân tôi cảm nhận được. Hữu Nhân là một hồn thơ đầy “nghĩa tình, năng động, sáng tạo” (tình thần Nghị quyết Đảng bộ Đồng Tháp).

này em sen dẫu tàn rồi

nhưng hương còn ướp đẫm trời đầy sương

mai sau sau nữa con đường

bàn tay xin giữ bình thường sắc hoa

(Fb 22/4/22)

 

Bài viết 10/2022

B.C.T

 

Bài viết liên quan

Xem thêm
Hạt bụi lênh đênh – Từ đất Ý hóa kiếp thân thương dưới trời nam
Rơi ra từ căn phòng bài trí trang trọng của một tòa lâu đài cổ kính. “HẠT BỤI” kia đã chọn kiếp “LÊNH ĐÊNH” để rồi một ngày lưu dấu hồn trần nơi “quê người đất khách”. Hẳn là trong sự lựa chọn “nghịch thường” đó, hàm chứa một điều lớn lao địa cửu thiên trường nơi thân mệnh mong manh cánh chuồn. HẠT BỤI LÊNH ĐÊNH – ngay từ nhan đề… đã cho thấy sắc tính Á Đông thông dụng. Điều đặc biệt ở đây. Nó được viết bởi ELENA PUCILLO TRƯƠNG một nhà văn, một nhà Khoa học/ học giả Ngữ Văn của Tây Phương – Ý.
Xem thêm
Hoài niệm quê hương trong thơ Nguyễn Quang Thuyên
Nguyễn Quang Thuyên vốn là “dân xây dựng” - Giám đốc Vinaconex 3 Phú Thọ , quê Tam Nông, Phú Thọ. Ai từng gặp anh thời điểm hiện tại sẽ có thiện cảm bởi nụ cười có duyên, thân thiện. Ấy là Nguyễn Quang Thuyên của hôm nay, hay chí ít cũng là cảm nhận của tôi, rằng nhiều năm trước, gặp anh sẽ ngỡ anh khó tính, có sự bụi bặm phong trần của nghề nghiệp, có vẻ lạnh lùng và cảm giác khó gần. Anh là “dân ngoại đạo” nhưng đã 10 tập thơ được xuất bản. Tập thơ “Đưa em về quê nội”, NXB Hội Nhà văn 2024 của anh vừa đạt giải A của Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật Phú Thọ (Giải thưởng hàng năm, năm 2024).
Xem thêm
Khoảng trống trong thơ đương đại
Sang giai đoạn thơ hiện đại, đặc biệt từ thời kỳ Đổi Mới (1986) đến nay, dưới ảnh hưởng của thơ tự do, thơ thị giác, thơ hậu hiện đại,… khoảng trống được vận dụng đa dạng hơn: là dấu hiệu cấu trúc, chiến lược gợi mở ý nghĩa, cũng là phương tiện giải cấu trúc câu chữ. Việc nhận diện, phân loại và giải thích cơ chế thẩm mỹ của khoảng trống vì vậy cần được đặt trong dòng chảy lịch sử rộng hơn – từ các quy phạm cổ điển đến những cách tân hiện đại – nhằm làm rõ lý do và cơ chế khiến “sự im lặng” trở thành tiếng nói quan trọng trong thơ.
Xem thêm
Triệu Kim Loan – nỗi mình bộc bạch cùng trăng
Một bài viết chân thành, giàu rung cảm của Ngô Minh Oanh về tập thơ Chữ gọi mùa trăng của Triệu Kim Loan.
Xem thêm
Phan Nhật Tiến - Thời cầm bút nói về thời cầm súng
Bài viết của Trần Hóa về tập thơ mới của Phan Nhật Tiến
Xem thêm
Nắng xanh pha hương giọt mật đầy
Văn Chương TP.HCM xin giới thiệu bài của Tuấn Trần.
Xem thêm
Cảm nhận tác phẩm “Mật ngữ đen trắng”
Bài viết của nhà thơ Huỳnh Tấn Bảo từ Bà Rịa - Vũng Tàu
Xem thêm
Nặng tình qua những miền quê
Bài viết tạo được chân dung “lữ khách thi ca” Vũ Trọng Thái
Xem thêm
Thế giới nữ tính đằm thắm và điệu nhạc tình yêu trong thơ Võ Thị Như Mai
“Nhớ anh nhiều bao nhiêu / Như thế nào là nhiều…” – những câu thơ giản dị mà đằm thắm ấy chính là nhịp điệu riêng của Võ Thị Như Mai.
Xem thêm
Bùi Minh Vũ - Buông neo hồn thơ vào biển đảo
Sau 2 tập thơ Lão ngư Kỳ Tân (2014), Biển và quê hương (2020) Bùi Minh Vũ cho ra mắt tập thơ Buông neo của (NXB Hội Nhà văn, 2024) gồm 113 bài thơ viết về đề tài biển đảo. Cảm hứng chung của tập thơ là tình cảm mến yêu, cảm phục, trăn trở và gắn bó tâm hồn với với biển đảo, với Trường Sa, Hoàng Sa, với những người lính đảo và người dân bám biển. Những tập thơ trước, Bùi Minh Vũ viết từ cảm xúc của một công dân yêu nước hướng về biển đảo với sự ngưỡng vọng. Ở tập thơ này, sau những chuyến vượt sóng ra Trường Sa, thăm đảo chìm đảo nổi, nhà thơ đã “Buông neo” hồn thơ vào biển đảo của Tổ quốc. Bài đầu của tập thơ đã thể hiện điều đó: Sóng ngọt như hoa trái lững lờ thè chiếc lưỡi/Bình minh trườn qua con chữ/Bài thơ quyết liệt buông neo/Như cột mốc đứng thẳng (Buông neo).
Xem thêm
“Chữ gọi mùa trăng” – Những thao thức của người đàn bà yêu chữ
Tại buổi ra mắt tập thơ Chữ gọi mùa trăng (23/9/2025), nhà thơ Hương Thu không có mặt, nhưng sau đó đã gửi đến một bài viết nhiều cảm xúc.
Xem thêm
Nỗi buồn đẹp qua ca khúc “Bài Thánh ca buồn”
Bài Thánh ca buồn nhưng không buồn theo lẽ thường, nỗi buồn ấy đẹp và chẳng hề mong manh, rất có thể khi nghe câu này, nhiều người không đồng cảm. Vâng, đó cũng là lẽ bình thường vì tiếp nhận văn học lý giải chuyện cảm nhận tác phẩm văn học hoặc nghệ thuật còn phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố sở thích. Và, tôi yêu thích Bài Thánh ca buồn, cả lời thơ (ca từ) cùng nhạc điệu.
Xem thêm
Viết cho “Khúc nhen chiều”– vệt khói dĩ vãng đậm màu thực tại
Khúc nhen chiều không chỉ là tập thơ đẫm màu khói sương mà còn là cuộc “truy vấn” không ngừng của Vũ Xuân Hương với chính mình và đời sống.
Xem thêm
Nguyễn Thị Thúy Hạnh - Hành trình chữ đến thế giới thơ
Hành trình thơ của Nguyễn Thị Thúy Hạnh trước hết khẳng định một tinh thần hiện sinh rõ nét. Ở đó, con người – đặc biệt là người nữ – luôn hiện diện trong trạng thái bất an, tổn thương, đồng thời mang khát vọng vượt thoát và kiếm tìm hạnh phúc. Chữ trở thành nơi lưu trú của nỗi cô đơn, đồng thời là phương tiện giúp nhân vật trữ tình phục sinh và tiếp tục hiện hữu trong một thế giới nhiều biến động, đổ vỡ.
Xem thêm
Lòng Mẹ - Mạch nguồn của “Chữ gọi mùa trăng”
Bằng trái tim giàu cảm thông, nhà thơ Phan Thanh Tâm – tác giả của 7 tập truyện ngắn và thơ thiếu nhi – đã tìm thấy ở Chữ gọi mùa trăng hình tượng người Mẹ vừa đời thường, vừa thiêng liêng.
Xem thêm
“Lời ru bão giông” – Từ cảm nhận đến vần thơ tri âm
Tập thơ Lời ru bão giông của Trần Hóa mở ra 59 câu chuyện đời đầy mất mát nhưng vẫn chan chứa ánh sáng nhân văn, niềm tin và tình yêu thương.
Xem thêm
Đến với bài thơ hay: “Chiều Ải Bắc tìm em”
Anh vẫn như nghe trong đá núi/ Âm vang rầm rập bước quân hành/ Anh vẫn như nhận ra nụ cười em/ Trong sắc hoa đào xứ sở…
Xem thêm
“Hai vệt nắng chiều” và cuộc ra ngoài tử biệt sinh ly
Với “Hai vệt nắng chiều”, Xuân Trường như đang cố níu giữ những mảng hồi quang và ông đã như thoát khỏi mình, thoát khỏi những rào cản thế tục để trải hết lòng mình, đặng làm tròn chức phận của một thi sĩ
Xem thêm
Trần Nguyệt Ánh với tập thơ Vọng núi
Theo dõi tình hình văn học mấy năm gần đây, thấy trong các nhà thơ trẻ Đăk Lăk, Trần Nguyệt Ánh có niềm đam mê, sự nỗ lực sáng tạo và tình yêu tha thiết với thơ. Chị viết đều tay, có nhiều tác phẩm thơ hay. Hành trình sáng tạo của Nguyệt Ánh cũng là hành trình tìm kiếm, khám phá, đào sâu vào bản ngã để khẳng định cái “tôi” đa tình, đa đoan và định hình một cá tính sáng tạo. Nhân Ngày Sách Việt Nam, 21/ 4/ 2022, tại Đường Sách thành phố Buôn Ma Thuột, nhà thơ Trần Nguyệt Ánh đã giới thiệu với bạn đọc hai tập thơ mới xuất bản: Miền gió say (NXB Hội Nhà văn, 2021) và Vọng núi (NXB Hội Nhà văn, 2022). Vọng núi là tập thơ thứ ba của Nguyệt Ánh, gồm 132 bài thơ 1 - 2 - 3, thể hiện nỗ lực đổi mới, trải nghiệm và sáng tạo của nhà thơ cả về nội dung cảm hứng cũng như tư duy nghệ thuật.
Xem thêm
Trúc Linh lan, nhà thơ của những thân phận đàn bà đa truân miền sông nước
Thơ ca - một thế giới thi ảnh đầy ma lực - bên cạnh sự truyền cảm sâu xa, thơ chính là sợi dây thần vô hình đầy linh động, kéo con người đứng lên từ bờ vực của vô vọng, khổ đau. Cái lạ kỳ của kẻ ăn thơ uống chữ là dù ở những khúc quanh nào của cuộc đời, họ cũng có thể tìm được một hướng đi. Dù trời có đổ lửa thì họ vẫn từ tốn tìm được cho mình một bóng râm. Và nhà thơ, không cần khua chiên gõ trống, họ lặng lẽ xới đất trồng hoa cho khu vườn nghệ thuật đầy giá trị nhân sinh của mình.
Xem thêm