TIN TỨC

Xanh nồng nàn xanh vời vợi em trôi

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng:
mail facebook google pos stwis
483 lượt xem

NGUYÊN BÌNH

(“Đọc tác phẩm “Khát vọng xanh” của Triệu Kim Loan)

Không có mảnh nhỏ cuộc đời nào lại không mang trong mình thi ca. (Gustave Flaubert). Cho phép tôi dẫn lời một nhà văn danh tiếng người Pháp để mở đầu bài viết về tập thơ KHÁT VỌNG XANH (KVX) của nhà thơ nữ Triệu Kim Loan (TKL) do nhà XB HNV cấp phép xuất bản 2022. Đây là tập thơ thứ ba của chị sau hai tác phẩm KHOẢNG LẶNG và SUY TƯ CHIỀU vừa được ban văn nữ của Hội nhà văn TPHCM tổ chức ra mắt trong năm nay. Cũng cần nói thêm, nhà thơ Triệu Kim Loan sinh ra ở Hưng Yên, lớn lên ở Phú Thọ, tốt nghiệp ĐHSP II Hà Nội, có bằng thạc sĩ văn học và hiện đang sinh sống và giảng dạy tại TP. Hồ Chí Minh.

“Thơ là ngôn ngữ chưng cất mạnh mẽ nhất của bản thân tác giả” (Rita Dove). Thế cho nên,  KVX là bình rượu nồng nàn thấm đẫm hương vị của men đời nồng cay mặn chát mà nhà thơ, nhà giáo TKL ấp ủ trong ngôn ngữ đến thời kỳ dậy men để tỏa hương.

Bắt gặp bài thơ chủ đề của tập thơ, tôi càng thấm thía câu nói của Rita Dove khi nhâm nhi thưởng thức ly rượu quý chưng cất từ men thi ngôn sóng sánh như ly rượu bồ đào tuyệt hảo:

Nửa trăng tròn phía nghiêng đêm em khuyết

Ký tự xanh - những ký tự không lời

Em khát vọng- em một mình mật ngữ

Xanh nồng nàn xanh vời vợi em trôi…

(Khát vọng xanh)

Từ KVX, với khổ thơ trích dẫn trên, có thể khẳng định ngôn ngữ thơ TKL bắt đầu được mã hóa, hiện đại, tích hợp nhiều ẩn dụ sâu, dung lượng chuyển tải trong từng câu thơ đậm đặc, thể hiện quá trình tư duy và suy tưởng miệt mài trong sáng tác.

Có lẽ, không một thi sĩ nào mà không một lần âm thầm độc thoại trong đêm thâu, để trong giây phút tịnh thức nhận diện bản ngã, vạch miệng vết thương đo nỗi cạn sâu từ những nhát chém cuộc đời. Với TKL, nhà thơ nhận biết và bộc bạch lỡ lầm đáng tiếc làm dang dở đời mình chính là con tim thiếu nữ dại khờ ngày ấy “đã yêu thật vội”. Yêu thật vội không hề là một cái tội, và nào ngờ, trăn trở trong những đêm dài cùng “thú đau thương” ấy lại ban tặng cho chị những nét thơ đẹp lạ lùng:

Những đêm dài
Từ xa, ai gọi
Trái tim đau không tự vá nổi mình
Em đã yêu thật vội
Uống say mềm
Giọt mật của dối gian

(Độc thoại)

Đàn bà bao giờ cũng là đàn bà, đỏng đảnh ngày, đỏng đảnh đêm, đỏng đảnh cả những khi chưa  yêu và cả những khi đã chuốc lấy sầu muộn. Qua tự sự thơ, TKL tự thú chân thành, dung dị bằng những câu thơ sinh thành từ đáy sâu tâm cảm. Tôi hiểu, với tình yêu, Anh là tất cả, anh đã khua chiếc đũa thần khiến cho “em bão nổi” trở thành “em ngọn cỏ” mềm ngoan. Bằng chính trải nghiệm của mình, kể cả khi đối diện với hạnh phúc và khổ đau, TKL đã khẳng định giá trị và sức mạnh của tình yêu, như gởi một thông điệp chứng minh rằng tình cảm thiêng liêng đó đủ năng lượng để làm thay đổi cá tính phụ nữ:

Người đàn bà đỏng đảnh là em
Sáng nắng, chiều mưa, đêm về bão nổi
Nhưng tình yêu em dành cho anh lại hiền như cỏ
Cỏ thật mềm
Ru giấc anh say.

(Giấu lửa tim mình)

Tình yêu của “người đàn bà làm thơ” lại càng kì diệu hơn nữa. Nàng thơ chẳng quản đêm sâu, tháo lao với “ngàn con mắt trắng” để tìm gì ? Phải chăng câu trả lời là “một chữ xanh” đầy bí ẩn? Một chữ xanh nhiệm mầu cho trái tim lạnh lẻo bơ vơ ấm lại để hồi sinh.

Nàng thơ “Trốn vào đêm” để “đối diện với ngàn con mắt trắng”. Diệu kì quá sự biến ảo mang tính thách thức của thi ngôn trong giây phút thăng hoa. Đó chính là lúc ý nghĩ bắt gặp ngôn ngữ và thơ cất cánh bay lên. Ô hay, thay vì “một con mắt” thức trắng “ngàn đêm thâu”  thì tác gả lại hoán vị thành “ngàn con mắt trắng” thao thức cùng nhà thơ trong đêm dài đơn lẻ. Một sự đảo chiều độc đáo để nâng tầm vóc câu thơ, tránh lối mòn mà nhiều người khác đã đi qua:

Người đàn bà làm thơ

Trốn vào đêm

Đối diện ngàn con mắt trắng

Mong tìm một chữ xanh.

(Trốn vào đêm)

Càng đi sâu vào KVX, ta càng bắt gặp nhiều câu thơ đẹp với sự tìm tòi đổi mới như “Dải khăn voan như khói che đầu”. Hoặc: “Đâu thể tròn nếu khuyết nửa không anh”. Nếu nhà thơ quá cố Nguyễn Vũ Tiềm bắt gặp, tôi tin rằng ông sẽ chọn ngay vào ngàn câu thơ tài hoa. Có thể nói đây là một quá trình sáng tạo nghiêm túc và kiên nhẫn của chị, thể hiện khát vọng vươn tới phong cách thơ hiện đại, tránh lối tả chân bỡ ngỡ lúc ban đầu mà nhà thơ nào cũng phải bước qua.

Trong hành trình khám phá KVX, ta có thể dừng lại nghỉ chân bên cội thơ lục bát thấm đẫm hồn dân tộc, lại được nhà thơ cách tân theo phong cách hiện đại, mát rượi tâm hồn:

Nhớ ai
dạ cứ tần ngần
Xa
hun hút ngóng
Gần
bâng khuâng chờ

(Giải mã tình câm)

Là một nhà giáo, thơ TKL luôn vướng vất hình ảnh của sân trường, tiếng ve, phượng đỏ. Đó là những hoài niệm đẹp không thể phai mờ của một đời người tận tụy với những chuyến đò đưa tuổi trẻ qua sông. Tuy nhiên, hoài cảm của chị không rập khuôn những bâng khuâng xa vắng mà đau đáu đến “thắt lòng”:

Thắt lòng

Thương tiếng ve ngân

Xao xác chiều hè cuối hạ

Thương cây bàng

Xoè ô đứng đợi

Thương phượng gầy

Thắp lửa

Những mùa thi.

(Thương)

Thời gian cũng chạm nhẹ vào thơ TKL, để giờ đây chúng ta có được những vần thơ “đêm Nguyên Tiêu” mà thưởng lãm:

Đêm Nguyên Tiêu hạt xuân rơi nhẹ
“Chạm "Tinh sương", nỗi nhớ xanh mùa
Ô cửa nhỏ, gió lùa thật khẽ
Phút tự tình, trăng thắp lửa thiêng

(Tình thơ)

Hoặc nhà thơ đưa chúng ta vào khoảnh khắc bổi hổi của khúc giao mùa tháng tư lặng lẽ: 

Tháng tư ơi, vần thơ trở giấc

Bỗng bồi hồi ký ức xanh xưa

Vườn ai trắng nồng nàn hương bưởi

Cải ven sông, ai đón đưa người

(Lọc khúc giao mùa)

Nhà thơ TKL yêu thiên nhiên, yêu những vùng đất vùng trời tổ quốc dấu yêu nên trong thơ chị không thiếu những nét cọ ngôn từ tô thắm quê hương. Đẹp quá những câu thơ TKL dệt gấm thêu hoa cho bầu trời thu Hà Nội:

Thu Hà Nội như em

Chiều rong chơi phố cổ

Mắt lá vàng thơm gió

Khói phủ hồ Tây sương

(Thu Hà Nội như em)

Và giờ đây, qua bao trăn trở, tôi nhận ra niềm hân hoan hạnh phúc trong mỗi câu chữ tràn trề niềm tin và hy vọng. Tôi tin rằng, KHÁT VỌNG XANH  mà TKL gieo vào thơ đã gặt hái được “mùa em xanh” như lời nàng bộc bạch:

Ngày trổ nhánh, hoa cười đón nắng

Mùa em xanh, mười ngón thiên thần

Dòng suối nhỏ quấn mềm cuội trắng

Dịu dàng em - thương cả những phân vân …

(Nụ hồng cổ tích)

Còn nhiều nữa bao nhiêu mật ngôn mật ngữ tiềm ẩn trong thi tập KHÁT VỌNG XANH. Mời bạn cùng tôi khám phá khu vườn thơ đầy hương sắc của chị. Sức sáng tạo của TKL còn sung mãn, tôi tin rằng nay mai sẽ đón nhận tập thơ tiếp theo với những sắc màu mới mẻ hơn nữa.

Những ngày giáp tết, chúc nhà thơ - nhà giáo vui khỏe để tiếp tục sáng tác. Sự nghiệp văn chương của chị còn cả một hành trình dài, đồng hành cùng bao bạn thơ khắp mọi miền đất nước.

Bà Rịa, ngày 5/1/2023

Bài viết liên quan

Xem thêm
Hát câu đồng dao - thơ thiếu nhi cho mùa trăng
Hát câu đồng dao là tập thơ mới nhất và cũng là tập thơ thiếu nhi đầu tiên của nhà thơ Trần Thanh Bình (Hội viên Hội nhà văn TP.HCM). Sau sự dịu dàng, nhẹ nhàng là sự sâu lắng, là những thông điệp cuộc sống nhiều ý nghĩa với không chỉ riêng trẻ em. Và, đây là món quà nhỏ nhiều ý nghĩa nhà thơ dành cho thiếu nhi và độc giả yêu thơ thiếu nhi nhân mùa trăng về.
Xem thêm
Thăm thẳm nỗi niềm trong ‘Ngõ gió’ của Lưu Hồng Vân
Thâm trầm và lặng lẽ, Lưu Hồng Vân miệt mài với những con chữ đượm tình, sau một Rượu xưa đầy khắc khoải; Tập tàng vời vợi nhớ thương thì lại đến một Ngõ gió hoang hoải những chiêm nghiệm về tình yêu và cuộc đời.
Xem thêm
Vì tinh tú trong MẮT ẤM của Bùi Phan Thảo
Cảm nhận của Lệ Hồng về bài thơ “Mắt ấm” đăng Tạp Chí Sông Lam, số 36 (tháng 8/2023
Xem thêm
Nhà thơ Ngọc Khương vẫn giữ được một tâm hồn thơ trong trẻo
Nhà thơ Ngọc Khương sinh năm 1949 tại Quảng Bình. Mảnh đất Quảng Bình đã góp cho nền văn chương Việt Nam hiện đại nhiều tên tuổi như Lưu Trọng Lư, Xuân Hoàng, Lâm Thị Mỹ Dạ, Lê Xuân Đố, Hải Kỳ, Ngô Minh, Hoàng Vũ Thuật, Trần Quang Đạo…
Xem thêm
Hoàng Lan - Truyện ngắn Trần Thế Tuyển
Không nói chuyện không thể biết chị là người Việt. Mỗi sáng, tôi mở cửa mang rác ra vệ đường, nơi có thùng rác công cộng đều gặp chị. Là hàng xóm, nhà chị sát vách nhà con gái chúng tôi, nên tôi thấy chị cũng thường xuyên đổ rác.
Xem thêm
Mặn nồng một chút tình thơ với nhà giáo Phạm Như Vân
Rời chiến trường / Thầy về hậu phương/ với những vết thương đau nhức trên mình/ và một bên chân đứt lìa gửi lại/
Xem thêm
Trắng tay mình những cánh ngọc lan tang
Bài đăng Tạp chí Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh
Xem thêm
Nguyễn Tấn On với tập Tiết tấu thơ
Nhận được tập sách Tiết tấu thơ của Nguyễn Tấn On gửi tặng vào một chiều cuối thu đã muộn, tôi vội mở ra và tìm đọc ngay bài thơ cùng tên. Tên tập thơ và những câu thơ trong bài thơ cùng tên với thi tập Tiết tấu thơ đã tạo cho tôi ấn tượng. Ở đó, hiển hiện tâm thế, tấm lòng, sự chân thành của một người yêu thơ và sống trọn vẹn cho thơ.
Xem thêm
Những vần thơ nẩy mầm đơm hoa theo dấu chân nhà thơ khoát áo lính
     Tôi cầm trong tay tập thơ “Quang Chuyền thơ và đời” điện thoại hỏi anh: “Đây có phải là tuyển tập thơ không anh”? Anh cười: “Cũng là gom các bài thơ viết cả đời lại thành một tập, vì mình nay cũng đã tới ngưỡng tuổi 80 rồi”. Cắm cúi đọc hết tập thơ,tôi mới hiểu ra đây gần như là tập nhật ký bằng thơ của nhà thơ Quang Chuyền.
Xem thêm
Trình Quang Phú - tầm nhìn trong kí sự
Nguồn: Tạp chí Văn nghệ quân đội
Xem thêm
Êm ả một nỗi buồn của Lê Hoàng Anh
Rút từ tập thơ “Hạt Thời Gian” của Lê Hoàng Anh
Xem thêm
Cảm nhận về tập phê bình văn học “Đi tìm hương sắc văn chương” của Nguyễn Thanh
“Hương là mùi thơm, sắc là vẻ đẹp”. “Đi tìm hương sắc văn chương” * chính là thấu cảm sự thanh cao (hương) và trác tuyệt (sắc) của văn chương. Điều gì làm cho đời người thêm phong phú, điều ấy chính là cái Đẹp. Nước ta tự hào là “Văn hiến chi bang” với một nền văn học thơm hương đậm sắc. Cái hương sắc ấy trường tồn trong nhiều thư tịch, gởi tấm lòng người viết để lại muôn đời. Nếu người xưa quan niệm trong sách có người ngọc (Thư trung hữu nữ nhan như ngọc), thì ngày nay Nguyễn Thanh lại tìm thấy “hương sắc” trong văn chương ! Gẫm lại, người đẹp cũng chính là hương sắc (Quốc sắc thiên hương).
Xem thêm
Lưu Quang Vũ- Để gió và tình yêu thổi mãi
Lưu Quang Vũ (1948-1988) là một nghệ sĩ tài năng trên nhiều lĩnh vực: thơ, văn, kịch, họa... ông được đánh giá là nhà viết kịch xuất sắc nhất của nền kịch Việt Nam hiên đại, bên cạnh đó ở lĩnh vực thơ ông cũng có những đóng góp giá trị.
Xem thêm
Hoàng Phủ Ngọc Tường – Người hái nỗi buồn trong cõi phù vân
Không phải ngẫu nhiên trong Tuyển tập Hoàng Phủ Ngọc Tường, tập 4 – Thơ (Nxb. Trẻ ấn hành, 2002), trong lời mở đầu ông đã xác quyết: “Mỗi người chỉ thực là chính mình trong căn nhà của nó. Thơ cũng vậy. Thơ cần phải trở về căn – nhà - ở - đời của nó là nỗi buồn. Một quyền của thi sĩ là quyền được buồn”. (1)
Xem thêm
Lưu Quang Vũ từng say đắm 3 Nàng Thơ
Công chúng ngưỡng mộ nhà viết kịch Lưu Quang Vũ (1948-1988) không chỉ bởi những vở diễn “Tôi và chúng ta”, “Hồn Trương Ba da hàng thịt”, “Tin ở hoa hồng”, “Lời thề thứ 9”, “Hoa cúc xanh trên đầm lầy”, “Lời nói dối cuối cùng”... có sức rung động mạnh mẽ, mà còn bởi trái tim đa cảm mà ông thổ lộ trong thơ “đã có lần tôi muốn nguôi yên/ khép cánh cửa lòng mình cho gió lặng/ nhưng vô ích làm sao quên được/ những yêu thương khao khát của đời tôi”.
Xem thêm
Quang Chuyền: Sáng một tấm lòng lành
Với nhà thơ Quang Chuyền, đã có rất nhiều báo, đài dựng chân dung, phỏng vấn, viết về ông và thơ của ông. Những trình bày của tôi hôm nay, chỉ là góp thêm một góc nhìn về một đời người, một đời thơ khá đồ sộ, một sự nghiệp thơ vững vàng, đáng ngưỡng mộ.
Xem thêm