TIN TỨC

Xanh nồng nàn xanh vời vợi em trôi

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng:
mail facebook google pos stwis
908 lượt xem

NGUYÊN BÌNH

(“Đọc tác phẩm “Khát vọng xanh” của Triệu Kim Loan)

Không có mảnh nhỏ cuộc đời nào lại không mang trong mình thi ca. (Gustave Flaubert). Cho phép tôi dẫn lời một nhà văn danh tiếng người Pháp để mở đầu bài viết về tập thơ KHÁT VỌNG XANH (KVX) của nhà thơ nữ Triệu Kim Loan (TKL) do nhà XB HNV cấp phép xuất bản 2022. Đây là tập thơ thứ ba của chị sau hai tác phẩm KHOẢNG LẶNG và SUY TƯ CHIỀU vừa được ban văn nữ của Hội nhà văn TPHCM tổ chức ra mắt trong năm nay. Cũng cần nói thêm, nhà thơ Triệu Kim Loan sinh ra ở Hưng Yên, lớn lên ở Phú Thọ, tốt nghiệp ĐHSP II Hà Nội, có bằng thạc sĩ văn học và hiện đang sinh sống và giảng dạy tại TP. Hồ Chí Minh.

“Thơ là ngôn ngữ chưng cất mạnh mẽ nhất của bản thân tác giả” (Rita Dove). Thế cho nên,  KVX là bình rượu nồng nàn thấm đẫm hương vị của men đời nồng cay mặn chát mà nhà thơ, nhà giáo TKL ấp ủ trong ngôn ngữ đến thời kỳ dậy men để tỏa hương.

Bắt gặp bài thơ chủ đề của tập thơ, tôi càng thấm thía câu nói của Rita Dove khi nhâm nhi thưởng thức ly rượu quý chưng cất từ men thi ngôn sóng sánh như ly rượu bồ đào tuyệt hảo:

Nửa trăng tròn phía nghiêng đêm em khuyết

Ký tự xanh - những ký tự không lời

Em khát vọng- em một mình mật ngữ

Xanh nồng nàn xanh vời vợi em trôi…

(Khát vọng xanh)

Từ KVX, với khổ thơ trích dẫn trên, có thể khẳng định ngôn ngữ thơ TKL bắt đầu được mã hóa, hiện đại, tích hợp nhiều ẩn dụ sâu, dung lượng chuyển tải trong từng câu thơ đậm đặc, thể hiện quá trình tư duy và suy tưởng miệt mài trong sáng tác.

Có lẽ, không một thi sĩ nào mà không một lần âm thầm độc thoại trong đêm thâu, để trong giây phút tịnh thức nhận diện bản ngã, vạch miệng vết thương đo nỗi cạn sâu từ những nhát chém cuộc đời. Với TKL, nhà thơ nhận biết và bộc bạch lỡ lầm đáng tiếc làm dang dở đời mình chính là con tim thiếu nữ dại khờ ngày ấy “đã yêu thật vội”. Yêu thật vội không hề là một cái tội, và nào ngờ, trăn trở trong những đêm dài cùng “thú đau thương” ấy lại ban tặng cho chị những nét thơ đẹp lạ lùng:

Những đêm dài
Từ xa, ai gọi
Trái tim đau không tự vá nổi mình
Em đã yêu thật vội
Uống say mềm
Giọt mật của dối gian

(Độc thoại)

Đàn bà bao giờ cũng là đàn bà, đỏng đảnh ngày, đỏng đảnh đêm, đỏng đảnh cả những khi chưa  yêu và cả những khi đã chuốc lấy sầu muộn. Qua tự sự thơ, TKL tự thú chân thành, dung dị bằng những câu thơ sinh thành từ đáy sâu tâm cảm. Tôi hiểu, với tình yêu, Anh là tất cả, anh đã khua chiếc đũa thần khiến cho “em bão nổi” trở thành “em ngọn cỏ” mềm ngoan. Bằng chính trải nghiệm của mình, kể cả khi đối diện với hạnh phúc và khổ đau, TKL đã khẳng định giá trị và sức mạnh của tình yêu, như gởi một thông điệp chứng minh rằng tình cảm thiêng liêng đó đủ năng lượng để làm thay đổi cá tính phụ nữ:

Người đàn bà đỏng đảnh là em
Sáng nắng, chiều mưa, đêm về bão nổi
Nhưng tình yêu em dành cho anh lại hiền như cỏ
Cỏ thật mềm
Ru giấc anh say.

(Giấu lửa tim mình)

Tình yêu của “người đàn bà làm thơ” lại càng kì diệu hơn nữa. Nàng thơ chẳng quản đêm sâu, tháo lao với “ngàn con mắt trắng” để tìm gì ? Phải chăng câu trả lời là “một chữ xanh” đầy bí ẩn? Một chữ xanh nhiệm mầu cho trái tim lạnh lẻo bơ vơ ấm lại để hồi sinh.

Nàng thơ “Trốn vào đêm” để “đối diện với ngàn con mắt trắng”. Diệu kì quá sự biến ảo mang tính thách thức của thi ngôn trong giây phút thăng hoa. Đó chính là lúc ý nghĩ bắt gặp ngôn ngữ và thơ cất cánh bay lên. Ô hay, thay vì “một con mắt” thức trắng “ngàn đêm thâu”  thì tác gả lại hoán vị thành “ngàn con mắt trắng” thao thức cùng nhà thơ trong đêm dài đơn lẻ. Một sự đảo chiều độc đáo để nâng tầm vóc câu thơ, tránh lối mòn mà nhiều người khác đã đi qua:

Người đàn bà làm thơ

Trốn vào đêm

Đối diện ngàn con mắt trắng

Mong tìm một chữ xanh.

(Trốn vào đêm)

Càng đi sâu vào KVX, ta càng bắt gặp nhiều câu thơ đẹp với sự tìm tòi đổi mới như “Dải khăn voan như khói che đầu”. Hoặc: “Đâu thể tròn nếu khuyết nửa không anh”. Nếu nhà thơ quá cố Nguyễn Vũ Tiềm bắt gặp, tôi tin rằng ông sẽ chọn ngay vào ngàn câu thơ tài hoa. Có thể nói đây là một quá trình sáng tạo nghiêm túc và kiên nhẫn của chị, thể hiện khát vọng vươn tới phong cách thơ hiện đại, tránh lối tả chân bỡ ngỡ lúc ban đầu mà nhà thơ nào cũng phải bước qua.

Trong hành trình khám phá KVX, ta có thể dừng lại nghỉ chân bên cội thơ lục bát thấm đẫm hồn dân tộc, lại được nhà thơ cách tân theo phong cách hiện đại, mát rượi tâm hồn:

Nhớ ai
dạ cứ tần ngần
Xa
hun hút ngóng
Gần
bâng khuâng chờ

(Giải mã tình câm)

Là một nhà giáo, thơ TKL luôn vướng vất hình ảnh của sân trường, tiếng ve, phượng đỏ. Đó là những hoài niệm đẹp không thể phai mờ của một đời người tận tụy với những chuyến đò đưa tuổi trẻ qua sông. Tuy nhiên, hoài cảm của chị không rập khuôn những bâng khuâng xa vắng mà đau đáu đến “thắt lòng”:

Thắt lòng

Thương tiếng ve ngân

Xao xác chiều hè cuối hạ

Thương cây bàng

Xoè ô đứng đợi

Thương phượng gầy

Thắp lửa

Những mùa thi.

(Thương)

Thời gian cũng chạm nhẹ vào thơ TKL, để giờ đây chúng ta có được những vần thơ “đêm Nguyên Tiêu” mà thưởng lãm:

Đêm Nguyên Tiêu hạt xuân rơi nhẹ
“Chạm "Tinh sương", nỗi nhớ xanh mùa
Ô cửa nhỏ, gió lùa thật khẽ
Phút tự tình, trăng thắp lửa thiêng

(Tình thơ)

Hoặc nhà thơ đưa chúng ta vào khoảnh khắc bổi hổi của khúc giao mùa tháng tư lặng lẽ: 

Tháng tư ơi, vần thơ trở giấc

Bỗng bồi hồi ký ức xanh xưa

Vườn ai trắng nồng nàn hương bưởi

Cải ven sông, ai đón đưa người

(Lọc khúc giao mùa)

Nhà thơ TKL yêu thiên nhiên, yêu những vùng đất vùng trời tổ quốc dấu yêu nên trong thơ chị không thiếu những nét cọ ngôn từ tô thắm quê hương. Đẹp quá những câu thơ TKL dệt gấm thêu hoa cho bầu trời thu Hà Nội:

Thu Hà Nội như em

Chiều rong chơi phố cổ

Mắt lá vàng thơm gió

Khói phủ hồ Tây sương

(Thu Hà Nội như em)

Và giờ đây, qua bao trăn trở, tôi nhận ra niềm hân hoan hạnh phúc trong mỗi câu chữ tràn trề niềm tin và hy vọng. Tôi tin rằng, KHÁT VỌNG XANH  mà TKL gieo vào thơ đã gặt hái được “mùa em xanh” như lời nàng bộc bạch:

Ngày trổ nhánh, hoa cười đón nắng

Mùa em xanh, mười ngón thiên thần

Dòng suối nhỏ quấn mềm cuội trắng

Dịu dàng em - thương cả những phân vân …

(Nụ hồng cổ tích)

Còn nhiều nữa bao nhiêu mật ngôn mật ngữ tiềm ẩn trong thi tập KHÁT VỌNG XANH. Mời bạn cùng tôi khám phá khu vườn thơ đầy hương sắc của chị. Sức sáng tạo của TKL còn sung mãn, tôi tin rằng nay mai sẽ đón nhận tập thơ tiếp theo với những sắc màu mới mẻ hơn nữa.

Những ngày giáp tết, chúc nhà thơ - nhà giáo vui khỏe để tiếp tục sáng tác. Sự nghiệp văn chương của chị còn cả một hành trình dài, đồng hành cùng bao bạn thơ khắp mọi miền đất nước.

Bà Rịa, ngày 5/1/2023

Bài viết liên quan

Xem thêm
Nhà thơ Nguyên Hùng với “Ký họa thơ” và “Trăm khúc hát một chữ duyên”
Phát biểu chia sẻ tại buổi ra mắt 2 tập sách Trăm khúc hát một chữ duyên và Ký họa thơ của Nguyên Hùng
Xem thêm
“Nắng dậy thì” Rọi lòng sâu thẳm
Nắng dậy thì là tập thơ thứ 4 trên hành trình sáng tạo của nhà thơ Nguyễn Ngọc Hạnh. Ở tập thơ này, Nguyễn Ngọc Hạnh thể hiện nỗi buồn thẳm sâu của một tâm hồn nhạy cảm, tha thiết yêu thương và đầy niềm trắc ẩn, như nhà thơ tâm sự: “Cho đến tập thơ này, nỗi buồn vẫn là nguồn mạch thơ tôi” (Thay lời mở). Thơ Nguyễn Ngọc Hạnh biểu hiện nỗi buồn gắn với một vùng quê cụ thể, với tình thân, bạn bè, người yêu, với dòng sông, bến nước, con đò, chợ quê hay cánh đồng làng. Những kỷ niệm thân thương và đau thương cứ “cằn cựa” trong tâm hồn người thơ để có những vần thơ độc đáo, đồng vọng trong lòng người đọc.
Xem thêm
Những vần thơ sáng nghĩa kim bằng
Nhà thơ Trinh Bửu Hoài là người bạn văn tốt của tôi đã quen thân nhau từ năm 1970 khi anh hoạt động văn nghệ ở An Giang. Cách nay hơn 10 năm, sau khi nhà văn quá cố Nguyễn Khai Phong đã vài lần giục tôi làm đơn xin gia nhập Hội Nhà văn Việt Nam cùng với tán thành của nhà thơ đánh kính Trịnh Bửu Hoài. Dù biết ở Cần Thơ mình là người mồ côi, kém tài lại vụng về trong giao tiếp nên ít có bằng hữu tình thâm, năm 1918, tôi vẫn đánh bạo nghe lời những người bạn tốt xin vô Hội Nhà văn Việt Nam với sự giới thiệu nhiệt tình cùng lúc của các nhà văn : Nguyễn Khai Phong, Trịnh Bửu Hoài, Lê Đình Bích, Lương Minh Hinh, Nguyễn Trọng Tín. Mặc dù biết rằng với mình, con đường về La Mã vẫn còn diệu vợi ! Hôm nay, nhà thơ Trịnh Bửu Hoài đã về với cõi Ly Tao bất diệt, tôi viết bài này để ân tình bày tỏ lòng nhớ ơn anh, một thi sĩ tài hoa nhân cách rất tốt với bạn bè.
Xem thêm
Nội trú trong ta một nỗi buồn
Bài viết của nhà thơ Đặng Huy Giang về “Năm ngón chưa đặt tên” của Đinh Nho Tuấn, NXB Hội Nhà văn 2024
Xem thêm
Thấy gì từ “Ký họa thơ” của Nguyên Hùng?
Bài viết của Lê Xuân Lâm, cộng tác viên tích cực của Văn chương TPHCM.
Xem thêm
Mấy điều bất thường xung quanh bài thơ “Màu thời gian” của Đoàn Phú Tứ
Không phải vì tác giả là người viết kịch, có duy nhất một bài thơ được chọn vào sách “Thi nhân Việt Nam” của Hoài Thanh và Hoài Chân, mà bài thơ này có tính bất thường. Trong sách của Hoài Thanh và Hoài Chân có những tác giả sau chỉ có một bài : Thúc Tề, Đoàn Phú Tứ, Vân Đài, Phan Khắc Khoan, Thâm Tâm, Phan Thanh Phước, Hằng Phương, Mộng Huyền. Có hai tác giả được nói đến mà không trích bài nào trọn vẹn là T.T.KH, và Trần Huyền Trân. Vậy thì bài thơ của Đoàn Phú Tứ bất thường ở chỗ nào?
Xem thêm
Tiểu thuyết “Trưng Nữ Vương” – Bản tráng ca về những Nữ Vương đầu tiên của đất Việt
Bà Trưng quê ở Châu Phong,Giận người tham bạo thù chồng chẳng quên.Chị em nặng một lời nguyền,Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân…(Đại Nam quốc sử diễn ca)
Xem thêm
Về nương bậu cửa kiếm tìm an yên
Bài viết cho cuộc ra mắt tập thơ “Lục bát chân mây” của Võ Miên Trường
Xem thêm
Nguyễn Minh Tâm với ‘Ấm lạnh pháp đình’
Bài viết của nhà văn Nguyễn Văn Hòa
Xem thêm
Bồi hồi, thổn thức, bâng khuâng…
Bài viết cảm nhận của nhà thơ Hoa Ngọc Dung
Xem thêm
Bàn về tính lý luận trong các bài giảng của thầy và bài viết của trò hiện nay
Lý luận văn học Lý luận văn học (LLVH) là bộ môn nghiên cứu văn học ở bình diện lý thuyết khái quát nhằm tìm ra những quy luật chung nhất về văn học. Trong đó bao gồm sự nghiên cứu bản chất của sáng tác văn học, chức năng xã hội-thẩm mỹ của văn học, đồng thời xác định phương pháp lý luận và phân tích văn học. Lý luận văn học tồn tại như một môn học độc lập ở một số trường đại học; nó cũng là một phân môn cho sinh viên và học sinh THPT thế hệ trước. Cho dù độc lập hay là phân môn của môn Ngữ văn thì vai trò của LLVH là vô cùng lớn.
Xem thêm
“Lời của gió” - Lời của nước mắt, nụ cười
Tôi may mắn được người anh, người đồng nghiệp quý mến - Nhà thơ, Nhà báo Trần Thế Tuyển gửi bản thảo trường ca “Lời của gió” với tin nhắn giản dị, mộc mạc “Gửi chú đọc và thẩm cho anh”. Đọc thì đương nhiên rồi, nhưng không dám “thẩm”. Mấy lời sau đây tôi viết với tư cách là bạn đọc, là người em của Nhà thơ Trần Thế Tuyển.
Xem thêm
Không gian thiền tịnh và buông xả trong thơ Nguyễn Thị Sơn
Chùm thơ 4 bài: Thiền, Tịnh, Buông, Nhàn của nhà thơ Nguyễn Thị Sơn đã khái quát một không gian thơ mang tính tâm linh cho riêng mình, ở đó mỗi bài đều chứa đựng những tầng ý nghĩa sâu sắc về tâm trạng và trải nghiệm của con người. Những bài thơ này thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc và trí tuệ, giữa thiên nhiên và tâm hồn. Mỗi bài thơ là một khía cạnh khác nhau của sự tìm kiếm sự an lạc và bình yên trong cuộc sống.
Xem thêm