- Lý luận - Phê bình
- Đôi khi - Lỡ tay của nhà thơ Nguyên Hùng | Lệ Hồng
Đôi khi - Lỡ tay của nhà thơ Nguyên Hùng | Lệ Hồng
Thơ đến với Nguyễn Nguyên Hùng khi còn rất trẻ. Tuy thơ không phải là cứu cánh, nhưng niềm đam mê với thơ đã tạo nên ca khúc TIẾNG HÁT EM vút cao cùng chất sinh viên đầy nhiệt huyết. Chàng tiến sĩ cùng nhiệt huyết ấy, chảy vào những công trình thủy với nguồn năng lượng tràn đầy. Chất thơ trữ tình ngấm vào anh ngày càng đậm sau qua năm tháng. Đến thời điểm nụ hoa vô ưu chín mùi bung tỏa, thơ lại tìm anh trong miền thức ngọt ngào. Cứ thế, Xứ Nghệ, mảnh đất ươm bao mầm nhân kiệt, lần nữa thả anh rong chơi cùng nắng gió, cùng tình yêu cái đẹp được hun đúc tự quê nhà.
Có lẽ ít nhà thơ nào mà hành trình vượt sóng lại mang về nhiều phù sa đến thế. Với hơn trăm bài thơ phổ nhạc, trong đó nhiều bài hát được yêu thích, đặc biệt ca khúc “Sóng không từ biển” đã đưa anh vào bờ cùng chất lãng tử phiêu diêu trọn vẹn. Nhà thơ Nguyên Hùng đã nén tất cả cảm xúc vào thơ như một lời nguyền. Từng ngôn ngữ thơ ẩn dưới cái nhìn thấu cảm của anh trên dặm trường non nước, đã cùng vi vu qua 6 tập thơ tình bảng lảng. Dấu ấn chìm nổi trong thơ là nỗi trở trăn về phận người, cùng nỗi lo canh cánh về màu xanh trên quê hương còn xanh mướt không…
Trong giới văn chương quê nhà có lẽ không lạ gì nhà thơ Nguyên Hùng, bởi sự nghiêm túc và cái tâm của người nghệ sĩ tài hoa, nhất là cái cười dễ dụ của anh. Dẫu nguồn cảm xúc trôi về đâu trong không gian tình ý, thì hồn thơ anh luôn thoát ra và tung cánh giễu cười.
Trong 108 đoản khúc thơ - tập thơ được xuất bản gần đây nhất, lạ lẫm về ý tưởng lẫn tuổi đời thơ đẫm tình. Những đoản khúc là những bài ca lỡ làng nhưng không vụn gãy. Cảm xúc trong thơ được xếp gọn nhẹ rồi tự ý thơ tung cánh bay đi.
Tôi thích nhất đoản khúc ĐÔI KHI - LỠ TAY của anh, đọc xong tôi bật cười lẫn ngỡ ngàng. Sự lắt léo trong cách cảm cái đẹp có màu tươi sáng lẫn trêu đùa, cợt nhưng không hề khiếm nhã, chỉ có thể là nhà thơ Nguyên Hùng. Anh hiện hình là một người đàn ông đa tình nhưng mực thước. Câu chữ nhảy nhót theo từng lúc anh lỡ tay rồi lại chơi vơi.
Chất lãng tử trong thơ anh xuôi qua dặm dài, có đôi khi bắt gặp nụ hồng anh ngơ ngẩn. Không xao xuyến rung động đâu thể là lãng tử. Không lỡ tay chạm vào gai hoa sao có thể đớn đau mà dâng trào cảm xúc. Sự độc đáo của thi ca không nằm ở nỗi buồn của gió, lăn tăn của sóng, bởi trong tận cùng của cái đẹp u hoài thì nụ cười thâm thúy luôn ẩn hiện chực chờ.
Đôi khi chợt ước vu vơ
Được làm nụ súng hé chờ giọt sương
Người nghệ sĩ có cái ước ao lạ kỳ! Chờ giọt sương trên mi mắt, hay trên tóc cho đẫm tình, thì anh lại ước được làm nụ hoa súng giữa đầm hương đêm. Ước thế có quá hư ảo không? hay cái vẩn vơ thi nhân đã ngấm vào hồn thơ anh đến mộng du sương trắng.
Đã thế, anh không dừng lại cái ham muốn mãnh liệt của ngắc ngư canh tàn, anh muốn bay! Bay cao bay xa thì tung cánh chim đại bàng đến non ngàn biển xanh hút mắt, chứ chỉ thèm được là đôi cánh Chuồn để nhẩn nhơ thôi ư! Có vẻ nhà thơ muốn nghỉ ngơi một tẹo, anh ước được trở về tuổi thơ tung tăng với cánh diều no gió. Đồng chiều mênh mông những vạt lúa vàng mẩy nghiêng chao, đôi vai anh nhẹ bẫng mỉm cười. Ta chợt đồng cảm với anh biết bao. Xa xa thấp thoáng dáng ai tựa mình!
Đôi khi ghen cả cánh chuồn
Nhẩn nha tìm bạn không buồn không lo
Có bao giờ chính ta - đôi khi cũng có những nỗi khát khao cháy bỏng nhỏ nhoi kiểu như: Vườn xuân ai ghé vào chơi/ cho thơm một tí lả lơi rồi về/ hoa cười bởi nắng không chê/ bởi mưa trút lá bộn bề giấc mơ.
Sự lỡ làng của duyên phận, hay của của chính cuộc đời ta đều là những chuyến đò tròng trành xuôi ngược.
Đôi khi lỡ một chuyến đò
Cả đời vô vọng ngóng chờ qua sông
Giấc mơ có bao giờ sánh đôi cùng hiện thực, nỗi khắc khoải chờ mong có bao giờ là tiếng cười viên mãn?
Đôi khi lỡ chạm gai hồng
Giật mình chợt nhớ mình trồng phong lan.
Rõ là nhà thơ ngoài chất lãng mạn của cốt cách ra, anh còn biết đôi khi lỡ tay thì nên dừng lại. Gai hồng đâu dễ mà đâm, tay ai tay ải quơ nhầm đáng không?
Với anh cái đẹp sẽ hiện hữu khi ta thấy nó đẹp, hiểu nó vì đâu mà được ươm mầm đến sắc đỏ thắm tươi. Nhưng anh cũng có cả một vườn phong lan đấy! Loài hoa thăng trầm cùng nắng gió, thời gian có quắt quay thì hoa Lan nguyện sẽ bung cánh đến chiếc nụ cuối cùng. Ra thế! Tay anh rút lại và để mỗi nàng về tỏa sắc hương trong vườn hoa của mình.
Ôi, cụ Nguyễn Du mà nghe được thì sẽ cười túm tím mà bảo rằng. “Mi đừng có chơi chữ với ta, mấy trăm năm trước hoa nào cũng duyên. Thúy Kiều hay với Thúy Vân, hoa nhường ép cả vành trăng thẹn thùa. Nhãi thơ với thẩn mà nghe cũng vui phết!”
Đâu đã hết, tôi đang sụt sùi vì cái duyên hài hước nổi chìm của anh chưa dứt, lại ngỡ ra.
Tình cờ gặp giữa đường hoa
Tỳ vai níu áo - chỉ là... vì đông!
Vì sao trong cõi trường yên ấy, ta chạm vào nhau khẽ khàng rồi lặng lẽ rời đi trong tiếc nuối. Vì cuộc hội ngộ sắc màu làm lóa mắt ta chăng, đông người nên choáng mới hay, níu vai kề má có là nên không?
Có thể nói trên mỗi đường chúng ta đi đều có hoa hồng cùng sỏi đá, gập ghềnh lót chân và ẩn núp. Chân không giẫm lên đất cho ta cảm giác được thấu hiểu đến tận cùng. Nhưng cũng rõ là bề mặt nào lại không có hố sâu ngập ngụa. Anh hoang mang! Chẳng một lý do nào có thể an ủi hoặc xoa dịu cái ngúc ngắc trong tâm tưởng của anh, của chúng ta. Nếu tình cờ mà phải lỡ tay, hãy niệm thần chú rằng, đường nhân gian đâu dễ mà qua, đò không bến đợi lặng lờ nhìn nhau… rồi nhà ai nấy về!
Về rồi mà vẫn:
Lỡ tay đụng phải cánh hồng
Gai đâm chẳng lẽ cam lòng đứng im?
Thì phải vậy chứ sao! Chẳng lẽ quay lại sinh sự với cố nhân?
Ôi nhà thơ thật quá quắt. Những ngôn từ đơn giản nhẹ nhàng mà xoáy vào cái cười lấp lửng. Những đoản khúc thơ ngắn gọn vô cùng lại nhẩn nhơ chòng ghẹo nhân gian. Sự chắt lọc được từ cái bung tỏa tình yêu với thơ phú của anh thật nồng nàn quyến rũ.
Thơ ru tình người, và anh đong đưa với thơ, khác gì anh lẫn vào đó một cõi riêng. Phiền muộn cùng tình yêu cái đẹp.
Anh đứng nhìn, hay chính là anh, kẻ làm thơ có nụ cười không dễ dụ tí nào đang ngắc ngứ?
ĐÔI KHI
Đôi khi chợt ước vu vơ
Được làm nụ súng hé chờ giọt sương
Đôi khi ghen cả cánh chuồn
Nhẩn nha tìm bạn không buồn không lo
Đôi khi lỡ một chuyến đò
Cả đời vô vọng ngóng chờ qua sông
Đôi khi lỡ chạm gai hồng
Giật mình chợt nhớ mình trồng phong lan.
LỠ TAY
Tình cờ gặp giữa đường hoa
Tỳ vai níu áo - chỉ là… vì đông!
Lỡ tay đụng phải cánh hồng
Gai đâm chẳng lẽ cam lòng đứng im?
Nguyên Hùng.
L.H