TIN TỨC

Phải lòng gánh cá biển ngang | Thanh Tuân

Người đăng : vctphcm
Ngày đăng: 2023-07-12 11:20:35
mail facebook google pos stwis
894 lượt xem

Tự nhiên thèm quê chi lạ. Thèm quê từ cái giọng mô, tê, răng, rứa đặc sệt; thèm đến cái tô mì với sợi mì trắng ngần, cắn cái phụp nhai nghe rạu rạu trái ớt xiêm giòn tan cay xè; thèm hung bữa trưa mô đó tô mắm xổi có thơm chín trộn mắm cái cay thơm phức mũi....

Đứa bạn từ Nhật gọi về nghe cái giọng thống thiết quá. Bạn hỏi nay vào mùa cá kình chưa mi. Tau thèm cá kình kho khế quá. Mà ưng con cá biển ngang tươi rói nứ. Cá nứ nấu mới ngọt. Lời nhắc của bạn lại làm mình thấy như lòng mình khô hạn quá chừng. Lâu rồi chưa bắt gặp lại gánh cá biển ngang ngày nào.

Con gió nằm ngang đong đưa sóng biển. Sóng biển lại rì rầm hát ru bờ cát. Lưng buổi khi trời trong mướt, nắng còn dìu dịu, mấy dì quảy gánh từ biển rảo bước lên khắp các ngả đường quê. Ai... cá hông...? Tiếng rao kéo dài như mệt nhoài theo từng bước mà vẫn còn nghe trong lanh lảnh. Đó là tiếng rao của những gánh cá biển ngang.

Chẳng phải là những xe bán tải nhỏ kiểu xe chở đầy các mặt hàng từ hàng khô đến rau xanh, cá, thịt... Cũng chẳng phải những chiếc xe máy có đèo hai thùng to hai bên vừa chạy vừa kéo còi toe... toe... Lặng lẽ rảo từng bước trên những con đường quê, tấm áo bà ba thiệt sờn vai và cái nón cũng cời đi bạc phết, các dì, các mẹ Tam Hòa, Tam Tiến, Tam Quang, Tam Thanh... lần lữa với cái đòn gánh oằn đi trên vai bước từng bước dẻo dai qua các cung đường quen thuộc. Sợi dây nhợ đen gấp thành bốn tô gióng thay cho chiếc gióng mây ngày xưa, phía dưới là một chồng các cái mẹt nhỏ. Mỗi mẹt được sắp đều một lớp cá.

Tác giả Thanh Tuân

Cá rựa, cá sơn, cá liệt, cá kình... Những con cá mới bắt được còn tươi dong phô lớp vảy, lớp da sáng bóng óng ánh dưới nắng. Không có các loại cá to như cá ngừ, cá sòng... Đây là những loại cá nhỏ ngư dân đánh bắt gần bờ bằng giã. Cứ lưng đêm, những ngư dân chèo ghe ra biển ven bờ. Đó là những gia đình nghèo không sắm nổi thuyền lớn vươn khơi. Từ những con ghe nhỏ, giã lưới được thả xuống rồi hai hoặc ba ghe vây quanh kéo giã. Tờ mờ sáng, những ghe nhỏ đã qua một đêm lao động trở về. Cá được các mẹ, các dì gom lại, phân loại và sắp vào các mẹt. Cái đôi quang gánh lại kẽo kịt trên vai được các mẹ đưa đi qua hết các ngã đường quanh co tận xóm cát, xóm đồng dù nhỏ và xa tít.

Cá giã các dì không bán kí, không cân, cũng không đếm chục. Cái mẹt được đan bằng tre như chiếc tràng nhỏ mặc định là đơn vị đong. Cá lớn thì ít con lại, cá nhỏ nhiều con hơn. Một mẹt tùy loại cá mà giá tiền khác nhau. Cá sơn bảy nghìn, cá liệt bảy nghìn, cá kình mười nghìn, mười hai nghìn... Đặt gánh cá, các mẹt được bày ra la liệt xung quanh để người mua lựa chọn. Không có chuyện trả giá hơn thua vì người bán mặc nhiên chẳng bao giờ nói thách. Có chăng một hôm nào đó biển động, giá có nhỉnh lên đôi ngàn thì người mua chậc lưỡi, người bán cũng hiền từ khuyến mãi một nụ cười lành như biển mai trên gương mặt lấm tấm giọt mồ hôi.

Cái mẹt cá được sớt vào trong cái tô nhựa, cái rổ tre con con hay cái thau nhôm bưng từ trong nhà ra, có đôi khi là miếng lá chuối xé vội bên bờ mương. Người bán vội chồng lại các mẹt không khi đã trao cá. Những đồng tiền lẻ được vuốt phẳng phiu từ đôi tay dè xẻn tảo tần trao đi một cách trân trọng. Đôi bàn tay người nhận cũng đen đúa, gầy guộc đưa ra đón một cách hàm ơn. Một đôi lần mẹt cá trao đi đổi về nải chuối, bị khoai lang được xắt mỏng phơi khô, có đôi khi là vài ký đậu phộng... miễn là thuận bán vừa mua. Xong đâu đấy cái quang gánh lại được mắc lên hai đầu của chiếc đòn gánh cũ màu cháo lòng và cong oằn như cái mạn thuyền rồng. Tiếng rao lại cất lên trong trẻo... Ai... cá hông....?

Gánh cá biển ngang trở thành nỗi thắt the nhớ của những người con ven biển miền Trung đầy cát, nắng và gió. Con cá biển ngang nhỏ bé, tươi roi rói phô những vảy bạc sáng lấp lánh đem vào nấu canh khế, kho nghệ vàng dẻo quánh đã đi cùng những người dân nơi đây qua bao mùa cơ khổ. Có mấy ai biết rằng những bước chân trên vạn trùng tổ quốc, có khi vươn khắp năm châu đã được nâng đỡ từ những bước chân khấp khểnh trên mọi cung đường quanh co của từng xóm làng nhỏ bé; đã được lớn lên từ những đôi tay tảo tần, từ đôi vai gầy guộc với cái đòn gánh cong oằn đi vì gánh cá biển ngang mỗi sớm mai trên miền đất thùy dương đầy thương và nhớ. Một ban trưa nào đó, tự nhiên nhận ra mình đã phải lòng với gánh cá biển ngang...

                                                                                          T.T

Bài viết liên quan

Xem thêm
Nỗi lòng Huyền Trân - Tản văn Nguyễn Linh Giang
Trên đường thiên lý Bắc- Nam, đoạn Quốc lộ 1 giao nhau với Quốc lộ 9 đi về hướng Cửa Việt (tỉnh Quảng Trị), có một bảng chỉ dẫn: “Miếu thờ bà Huyền Trân Công Chúa 500 mét”.
Xem thêm
Thầy tôi - Kho báu của tôi
PGS Chu Xuân Diên thuộc thế hệ những nhà nghiên cứu tiếp thu lý thuyết thế giới qua con đường tiếng Nga và tiếng Pháp. Thầy đã tham gia dịch những công trình kinh điển về folklore học mà đặc biệt phải kể đến bộ sách 2 tập rất dày dặn là Tuyển tập V. Ia. Propp - giới thiệu gần như đầy đủ trước tác của một tác giả quan trọng hàng đầu của trường phái Hình thức Nga và nghiên cứu folklore
Xem thêm
“Cú hattrick” của nhà thơ Triệu Kim Loan
Nhà thơ Triệu Kim Loan sẽ ra mắt độc giả ba quyển sách (hai tập thơ: Khát vọng xanh, Đối thoại đêm và quyển Cảm nhận văn chương)
Xem thêm
Đất có thổ công - Tản văn Nguyễn Linh Giang
Nhà văn Nguyễn Linh Giang quê quán tỉnh Quảng Trị, sinh sống và làm việc 30 năm tại Thành phố Hồ Chí Minh. Hội viên Hội Nhà văn TP.Hồ Chí Minh năm 2022. Nguyễn Linh Giang vừa xuất bản tập tản văn: “Sông vẫn chảy đời sông” (NXB Thanh niên, 2023). Về tập tản văn này, nhà văn Lê Minh Quốc trong “Tựa” viết cho tập sách đã viết: “Dám nói rằng, con người và vùng đất của mỗi địa phương đều đóng góp cho bộ sử của cả nước đầy đặn hơn, phong phú hơn. Mỗi khi chúng ta nói đến lịch sử một dân tộc là cần hiểu rộng hơn bao gồm cả yếu tố văn hóa, phong tục, tập quán, ẩm thực, v.v… của nhiều vùng đất khác gộp lại. Vì lẽ đó, những quyển sách về đề tài này, bao giờ cũng cần thiết, Nếu khi đọc xong, bạn đọc gật gù, tâm đắc: “À, ước chi có dịp đến nơi ấy một lần nhỉ?”. Được thế. Nhà văn đã thành công. “Sông vẫn chảy đời sông” của Nguyễn Linh Giang là một trong những tập tản văn như thế”.Văn chương TP.Hồ Chí Minh xin giới thiệu tản văn Đất có thổ công được rút từ tập “Sông vẫn chảy đời sông” của nhà văn Nguyễn Linh Giang.
Xem thêm
Em đi tát nước… Tản văn của Nguyễn Linh Giang
Tôi lớn lên, vào những năm sau 1975, ruộng đồng vào mùa khô vẫn phải chống hạn bằng xe đạp nước. Có lần, được ngồi xe đạp nước đêm trăng cùng với cô bạn gái tôi mới biết giọt mồ hôi trên sợi tóc mai cùa cô thôn nữ vừa nghe mằn mặn vừa nồng ngầy ngậy, khó tả. Qua bao mùa trăng, tôi vẫn còn mơ được đi tát nước: “Hôm qua trăng sáng tờ mờ/ Em đi tát nước tình cờ gặp anh” (Ca dao).
Xem thêm
Dọc thượng nguồn sông Vàm Cỏ Đông – Ký của Thanh Thảo
Năm 1973, khi tôi từ chiến trường Nam Lộ Bốn (Mỹ Tho) trở về lại cơ quan binh vận ở R, tôi rất phấn khởi vì cơ quan tôi đã dời về đất Tây Ninh, đóng căn cứ ở Bến Tháp ngay sát sông Vàm Cỏ Đông. Đoạn sông này là biên giới tự nhiên giữa Việt Nam và Campuchia, cũng là thượng nguồn sông Vàm Cỏ Đông. Từ Mỹ Tho, trước khi băng qua đồng Tháp Mười lên chiến khu, chúng tôi đã vượt qua sông Vàm Cỏ Tây, bây giờ lại được ở sát sông Vàm Cỏ Đông, thật thú vị.
Xem thêm
Đỗ Nam Cao - Cô đơn và khắc khoải 
Những năm cuối cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chúng tôi cùng sống và chiến đấu trên chiến trường Miền Đông gian lao mà anh dũng. Nhà thơ Đỗ Nam Cao công tác ở Ban Tuyên huấn Trung ương Cục, còn tôi là lính chiến thuộc Công trường 5 (Sư đoàn 5). Rừng Miền Đông bạt ngàn, bom đạn tàn phá, chất độc hóa học trắng rừng, nhưng chúng tôi thường xuyên gặp nhau qua Đài Phát thanh Giải phóng và chương trình Phát thanh Quân Giải phóng miền Nam. Đôi khi, hành quân giữa khuya, nghe đọc bài hoặc ngâm thơ Đỗ Nam Cao trong chương trình văn nghệ, tiếp sức cho cánh lính trẻ chúng tôi xông lên phía trước.
Xem thêm
Nhà thơ Thanh Thảo… Nghĩ
Bây giờ, khi đã ngấp nghé tuổi tám mươi, tôi mới nhận ra, khi mình càng về già thì thời gian trôi càng nhanh. Và thời gian là thứ mình không thể khắc chế được. Việc hôm nay chớ để ngày mai mới làm, vì có khi không kịp.
Xem thêm
Nghệ sĩ Bảo Anh đang trên đường trở về quê nhà
“Một đám rước”, dường như có những tương đồng với “đám rước” khi thân xác nghệ sĩ Bảo Anh được trở về quê nhà, về U Minh, Cà Mau, nơi chôn nhau cắt rốn của anh.
Xem thêm
Vũ Quần Phương tiết lộ chuyện đặc biệt về Xuân Diệu, Chế Lan Viên
Nhà thơ Vũ Quần Phương nhớ lại ký ức về những nhà thơ, nhà văn lão thành như Chế Lan Viên, Tố Hữu, Nguyễn Tuân… thế hệ đàn anh – những người đã “lót ổ” cho thế hệ hôm nay dưới mái nhà văn chương.
Xem thêm
Nhà văn Ma Văn Kháng: Sống rồi mới viết
Trong lớp nhà văn cao tuổi hiện nay, có một người tôi luôn chờ đợi đọc những sáng tác mới của ông. Đó là nhà văn Ma Văn Kháng (sinh năm 1936, tên thật Đinh Trọng Đoàn). Chỉ có điều thời gian gần đây tuổi cao đã khiến ông không viết đều, viết nhiều như trước. Thế nhưng, thi thoảng vẫn được đọc những truyện ngắn mới của ông, hay những bài báo gửi gắm trăn trở, suy tư.
Xem thêm
Cuộc chiến nhân tính – Tiểu luận của Hoàng Thuỵ Anh
Nhà văn Hữu Phương là một trong số những cây bút văn xuôi kỳ cựu của miền Trung, đã khẳng định sở trường, sự điêu luyện khi nhìn sâu và cắt nghĩa tính tàn bạo của chiến tranh thông qua những số phận bị chấn thương, bi kịch.
Xem thêm
Nhớ mãi kỷ niệm với nhà văn Nguyễn Quốc Trung
Qua các nguồn tin, được biết Hội nhà văn thành phố Hồ Chí Minh và Tạp chí Văn nghệ Quân đội chuẩn bị phối hợp tổ chức hoạt động tưởng nhớ nhà văn Nguyễn Quốc Trung sau 2 năm anh rời “cõi tạm” và nhân sự kiện anh được truy tặng Giải thưởng Nhà nước với tiểu thuyết Đất không đổi màu, tôi cảm thấy vui mừng xen lẫn sự bồi hồi, xao xuyến.
Xem thêm
Tàn thu vắng bóng - Tản văn của Đặng Tường Vy
 Châu Âu thật tuyệt với bốn mùa rõ rệt. Mùa nào cũng có nét quyến rũ riêng, làm người tha hương vơi đi nỗi buồn dịu vợi. ..
Xem thêm
Nhớ Nguyễn Quốc Trung
Nhà văn Bích Ngân, Chủ tịch Hội nhà văn TP HCM gọi điện thông báo với tôi về việc Hội nhà văn TP HCM phối hợp cùng Tạp chí Văn nghệ quân đội tổ chức tưởng nhớ nhà văn Nguyễn Quốc Trung nhân hai năm ông rời cõi tạm và đặc biệt nhà văn được truy tặng giải thưởng Nhà nước về tiểu thuyết Đất không đổi màu.
Xem thêm
Mùa thu đây hỡi cờ hồng vàng sao – Tản văn của Lê Xuân
Tháng Tám cũng là tháng giữa thu, tháng để các em thiếu niên, nhi đồng phá cỗ trông Trăng, mừng Tết Trung thu, rước đèn, múa lân dưới trăng thanh, gió mát…
Xem thêm
Cửa bể Cần Giờ | Bút ký của Nguyễn Minh Ngọc
Bài đăng Báo Văn Nghệ (Hội Nhà văn VN) số 35+36, ra ngày 2-9-2023
Xem thêm
Tản Mạn Vàm Cỏ Đông - Tùy bút Trần Thế Tuyển 
Có lẽ trên trái đất này, không ở đâu cái giá để có độc lập dân tộc, tự do hạnh phúc lại đắt như ở Việt Nam. Để có hình hài đất nước, vị thế quốc gia như ngày hôm nay đã có hàng triệu triệu người con ưu tú ngã xuống. Máu xương của họ tan biến thành đất đai tổ quốc và hồn của họ bay lên hóa linh khí quốc gia.
Xem thêm