- Lý luận - Phê bình
- Ý tưởng “Linh khí quốc gia” và bài ca giữ nước
Ý tưởng “Linh khí quốc gia” và bài ca giữ nước
LÊ THIẾU NHƠN
“Linh khí quốc gia” là một trường ca khác biệt. “Linh khí quốc gia” khác biệt với những trường ca. Trần Thế Tuyển đã viết và khác biệt với những trường ca đã công bố trong văn chương Việt. Vì sao khác biệt? Vì hầu hết trường ca đều được viết để kể lại một câu chuyện đã xảy ra, còn “Linh khí quốc gia” được viết để đề nghị một ý tưởng mong muốn sớm thực hiện: “Ngày hai mươi bảy tháng bảy, hằng năm/Linh khí quốc gia - những người giữ nước”.
Ý tưởng Linh khí quốc gia được Trần Thế Tuyển xác định như một dự án tâm linh cần thiết, cho nên cả 6 chương trở thành dữ liệu biện chứng cho giá trị thực tiễn của Quốc giỗ. Vận dụng cả lịch sử và truyền thuyết, Trần Thế Tuyển đưa ra minh ước:
“Những người lính đầu tiên ngã xuống
Thành cổ tích, dân ca
Thành điệu chầu văn hay làn quan họ
Thành bài chòi, thành câu vọng cổ
Da diết theo dân tộc mấy ngàn năm”.
Xã hội chúng ta đã quen thuộc với khái niệm “liệt sĩ”, nhưng Trần Thế Tuyển cảm thấy tinh thần đền ơn đáp nghĩa của người Việt Nam phải sâu rộng hơn nữa. Trần Thế Tuyển hướng đến khái niệm “nghĩa sĩ” và dành hẳn một chương cồn cào nhất, trăn trở nhất để bái vọng “Những nghĩa sĩ như cột mốc biên cương”. Với một dân tộc đã chịu đựng tai họa xâm lăng triền miên, không thể đong đếm hết bao nhiêu đứa con của mẹ Việt Nam lặng lẽ chôn vùi trong binh lửa. Những chiến công hiển hách và những mất mát âm thầm, khi đặt cạnh nhau, đều không thể nén những cơn xúc động cuộn trào từ trái tim con người biết nghĩ về Tổ quốc, biết nghĩ về đồng bào. Những địa danh mỗi lần nhắc lại sông Như Nguyệt, gò Đống Đa, cọc Bạch Đằng, ải Chi Lăng, đảo Gạc Ma... đều tự hào và đều nghẹn ngào. Cho nên, “liệt sĩ” và “nghĩa sĩ” đều đáng kính trọng như nhau.
Hình ảnh “nghĩa sĩ” được Trần Thế Tuyển tái hiện bằng những câu thơ gan ruột:
“Xương trắng 96 /
Linh khí quốc gia
Trường Sơn và máu hồng Đồng Tháp/Cả những nghĩa binh quả cảm giữa đại dương”.
Và, ông thúc giục cộng đồng nhận diện:
“Có những người lính phía bên kia chịu đựng bao cay đắng/Âm thầm lấy máu giữ Hoàng Sa”.
Đây là một thái độ sòng phẳng và văn minh của một người cầm bút.
Sự tự nguyện chìm khuất của nghĩa sĩ, đã đánh thức lòng trắc ẩn của thế hệ sau. Bởi lẽ, xuất phát từ thiện chí “Đất Tổ quốc ngập tràn sắc giặc/Dẫu vong thân cũng thấy ấm lòng” khiến ngọn lửa yêu thương nhen nhóm lên và bùng cháy lên “Vị quốc vong thân thành đuốc sáng/Soi cho dân tộc mấy ngàn năm”.
Trần Thế Tuyển từng tôn kính liệt sĩ “Thân ngã xuống thành đất đai Tổ quốc/Hồn bay lên hóa linh khí quốc gia” và bây giờ ông cúi đầu cảm tạ cả những nghĩa sĩ “Là Thành Hoàng của nước non/Để đất nước này nguyên vẹn từng tấc đất cha ông/ Để ban mai nơi địa đầu Lũng Cú/Để Cà Mau cánh buồm căng gió/Dạ cổ hoài lang nhức nhối mũi con tàu”.
Nhà thơ Trần Thế Tuyển và Trung tướng Lưu Phước Lượng tặng sách cho bạn đọc trong ngày ra mắt 4 tập sách
Trường ca “Linh khí quốc gia” của Trần Thế Tuyển không mưu cầu những thi tứ bay bổng và những vần điệu du dương. Những câu thảng thốt giúp trường ca “Linh khí quốc gia” nén chặt để nhắc nhớ những hương hồn vô danh, để ghi tạc những oan khiên dâng hiến, để truy điệu những sứ mệnh cao cả. Hơi thơ gấp gáp và mạch thơ chuyển động suốt trường ca “Linh khí quốc gia” chính là bài ca giữ nước thiêng liêng cho hôm nay và mai sau kiêu hãnh đứng trên đất đai tổ tiên ngàn đời để lại: “... như cánh buồm/Căng gió chở tương lai và quá khứ/ Để cốt cách Việt chói ngời lịch sử”.
Tháng 9-2023
L.T.N