TIN TỨC

“Chị Thoi” – tượng đài của một niềm đau bất tử

Người đăng : nguyenhung
Ngày đăng: 2024-09-19 10:16:18
mail facebook google pos stwis
1168 lượt xem

LÊ XUÂN LÂM

CHỊ THOI
 

Ngày em đi, chị là cô giáo

Hây hẩy má hồng, cầu nghiêng nón trắng

Dòng kênh xanh lá dừa xanh xào xạc nhớ

Chị âm thầm mong hết chiến tranh

Một mối tình đầu thư nhàu cỏ úa

Nhớ anh, hiu hắt cả mùa hoa muống trắng!

 

Ngày em về phép, chị vẫn xinh tươi

Hàm răng lóa nắng, chị cười

- Em vào nớ, gặp anh không?

Chiến tranh khốc liệt, dẫu cùng sư đoàn nhưng đâu gặp

Biển lặng lẽ, sóng chao lòng chị

Một lời sẻ chia: rồi anh sẽ về!

 

Ngày hòa bình, em hớn hở đi tìm gặp chị

- Chị đây ư, chị Thoi của tôi?

Túp lều rơm gió lùa hoang lạnh

Biển cô đơn biển vỗ đau bờ

Chị ngồi đó và chị ngồi đếm cát

Đôi mắt hoang và bài hát ngu ngơ

“Trời thì thấp, đất thì cao

một ông sao sáng, hai ông sáng sao

tiên sư đứa nào đã cướp chồng tao...”

 

Đau xé lòng, tôi gọi chị ơi!

Chị ngơ ngác, như tôi đến từ hành tinh lạ?

Mưa nắng rạc úa màu cô lẻ

Dòng kênh cũ, bến trăng xưa đâu rồi

Chị tôi ngồi ngẩn ngẩn ngơ ngơ

Đầu đội một vòng hoa muống trắng

Bài hát tuổi thơ lạc bến, tã mùa!

 

Tôi gọi chị, nghẹn lòng gọi chị

Những chiếc lá thu bay úa cả chân trời

1995.

(Trịnh Xuân Thu - Bài thơ “Chị Thoi”, rút từ tập THU CỐM, Nxb Hội Nhà văn, 2014, tr. 79)

........

Bài thơ như một Thiên ký sự, một Thiên tình sử... về một tình yêu...


1.  Thiên ký sự chia làm ba chương, khởi đầu từ ba thời điểm, với bắt đầu bằng những ẩn dụ không gian, thời gian: “Ngày em đi, ...”, “Ngày em về phép,...”, “Ngày hòa bình,...”. “Ngày em”,  “Ngày em”... Nhưng có phải là ngày tháng năm nào đâu. Người kể, chỉ cốt kể với ta câu chuyện tình của chị mình, mà giờ đã thành một Thiên tình sử!

1.1.  Chương một, câu chuyện khép lại với nổi “Nhớ anh, hiu hắt cả mùa hoa muống trắng!”. Người kể không cho ta cái xác định chị là vợ anh, hay là người yêu của anh. Mà chỉ cho thấy một tình yêu nồng nàn, say đắm, được kể lại bằng khắc họa với những tình tiết sinh động. Những là “má hồng”, “nón trắng”, “kênh xanh”, và cây dừa bên bờ kênh nữa, cây dừa cũng “lá... xanh”... Những thứ ấy, tất thảy những thứ ấy... đều “hây hẩy” sắc mầu, nghiêng cầu “nón trắng”, “xào xạc” nhớ mong... Nhớ mong!... Chao ôi là nổi mong nhớ của “Một mối tình đầu thư nhầu cỏ úa”...

Và... Hốt nhiên... tôi giật mình... khi bị đẩy vào “... cả một mùa hoa muống trắng!”... Một dự cảm? Một điềm báo trước nỗi tang thương?... Trắng, “hoa muống trắng!”, sao lại là Hoa Muống trắng?!...

1.2.  Chương hai, hy vọng của tình yêu!

Những gì đã kể trong cái “Ngày em về phép,...”  tưởng không phải nói gì nữa về nỗi niềm hoài vọng trong biết mấy hy vọng. Tôi không thể nói gì thêm về tính chân thực của chữ nghĩa ở bài thơ, một sự chân thực mà ai đọc cũng dễ dàng bị cảm hóa đến mức tự nhiên, như bởi vì nó vốn thế, chị từ bấy vẫn như “Biển lặng lẽ...”  hy vọng chờ mong, dẫu vẫn sống trong những đợt “... sóng chao lòng chị”.

Có hiện thực nào chân thực đến thế không? Tôi đọc thơ mà không còn thấy thơ... Tôi như đứa em cùng dõi theo Thiên tình sử của chị tôi...

1.3.  Thế rồi cái gì đến cũng đã đến! Chương ba là câu chuyện “Ngày hòa bình,”...

Bạn hãy đọc đi, ngẫm suy đi! Tôi đã cảm nhận được và đã thấy trước mắt mình bức tượng đài khi đọc đến hai câu thơ cuối của chương này:

“Đầu đội một vòng hoa muống trắng

Bài hát tuổi thơ lạc bến, tả mùa!”

 

Tượng đài: “Đầu đội một vòng hoa muống trắng” . Và dưới Tượng đài là... bài hát nào ở đây vậy? Một đồng giao! Nhưng chỉ còn là hư ảo!... “Trời thì thấp, đất thì cao”, thực mà hư, hư mà thực... “lạc bến”, “tả mùa”... vô thường, hằng tưởng!...

2.  “Tôi gọi chị, nghẹn lòng gọi chị

       Những chiếc lá thu bay úa cả chân trời”

Lại là một ẩn dụ náo động không gian: “... lá thu bay úa cả chân trời”...

Thu! Không phải khởi đầu, cũng không phải kết thúc, mà chỉ là một chỉ giới khắc ghi... Tình yêu của chị mãi mãi trường tồn một Vòng hoa Muống biển trắng trong bất tử trên sóng cát muôn mãi trãi theo bờ đại dương!...

3.  CHỊ THOI, xin cảm ơi tác giả Trịnh Xuân Thu đã cho tôi được đọc bài thơ này!

Bài thơ như một thiên ký sự về một NIỀM ĐAU, mà khi đọc xong ký sự ấy, NIỀM ĐAU  “Chị Thoi” đã thành một TƯỢNG ĐÀI, như một Hòn Vọng phu, nhưng không sừng sững trên núi cao, mà chài chải trên sóng cát một Vòng hoa Muống trắng ven bờ biển quê hương! Hòn Vọng phu ôm con chờ chồng với một niềm hy vọng dựng hình đá núi; còn Vòng hoa Muống trắng kia, như trôi trên cát, đã thành hằng hà sa số làn sóng cát vỗ bờ, với một NIỀM ĐAU  trắng trong dựng một vòng HƯ VÔ bất tử!...        

Bài viết liên quan

Xem thêm
6 gương mặt nữ sĩ trong nền văn học đương đại ở ‘Những người gánh sông trăng’
Nhân đọc tập Thơ – Ký chân dung Những người gánh sông trăng, Nxb Hội Nhà văn, 2024
Xem thêm
Nhật Quỳnh và những cơn mưa mang mặt người …
Bài viết Nhật Quỳnh và những cơn mưa mang mặt người của nhà thơ Xuân Trường qua giọng đọc của Kim Ngọc.
Xem thêm
Thuốc đâu mà chữa con người lẳng lơ
“Chỉ đâu mà buộc ngang trời/ Thuốc đâu mà chữa con người lẳng lơ” (Ca dao)
Xem thêm
Nhà văn Nguyễn Quang Sáng tìm chi tiết nhỏ cho cuộc đời lớn
Tham luận viết cho Hội thảo Nguyễn Quang Sáng - cuộc đời và sự nghiệp
Xem thêm
“Dòng sông thơ ấu” như là dòng chảy cuộc đời của nhà văn Nguyễn Quang Sáng
Tham luận đọc tại Hội thảo “Nhà văn Nguyễn Quang Sáng – Cuộc đời và sự nghiệp”
Xem thêm
Nhà thơ Thanh Hoàng lặng lẽ chiết gieo thơ vào đất mẹ
Bài viết của nhà văn Kao Sơn về tập thơ Vẽ nhớ của Thanh Hoàng
Xem thêm
Tìm hiểu lý luận phê bình văn học miền nam 1954-1975
Đọc chuyên luận Lý luận - Phê bình văn học miền Nam 1954-1975: Tiếp nhận & Ứng dụng của PGS.TS Trần Hoài Anh
Xem thêm
PGS.TS Ngô Minh Oanh - phu chữ âm thầm
Bài viết của nhà thơ Ngô Đức Hành
Xem thêm
Đinh Nho Tuấn, trao em một mảnh vô thường
Ngô Đức Hành đọc tập thơ “Năm ngón chưa đặt tên”, NXB Hội Nhà văn năm 2024 của nhà thơ Đinh Nho Tuấn
Xem thêm