TIN TỨC

Mùa đông, tản mạn về cha tôi - Tản văn của Nguyễn Văn Ngọc

Người đăng : phunghieu
Ngày đăng:
mail facebook google pos stwis
483 lượt xem

Chiều nay, chiều mùa đông đầu tiên, tôi rảo bước trên con đường quen thuộc mà ngày xưa cha tôi đi dạy học thường qua đây. Ngọn gió mùa đông khua trên hàng cây thưa thớt, bứt tung lá vàng còn sót lại của ngày thu, gom nhặt về phía cuối đường. Ký ức mùa đông lại ùa về thăm thẳm trong hồn tôi với bóng hình người cha dắt bao mùa đông lầm lũi, buốt giá đi sau chiếc xe đạp đã cũ đến trường.  

Nhớ về ngày đói mùa đông 1980, nhà không có hạt gạo, cha tôi đi chợ Vinh bán chiếc áo dạ mà chị gái hồi ấy đang nghiên cứu sinh ở Liên Xô mới gửi về cho cha. Chiếc áo dạ cha tôi chưa kịp mặc vào mùa đông đầu tiên. Mùa đông còm cõi trong những đợt rét dai dẳng. Cha tôi vẫn mặc lại chiếc áo bông đã sờn cũ. Mấy anh em ngồi quây quần bên bếp lửa mà mẹ tôi tự tạo ra bằng mấy viên gạch cũ. Có mớ khoai, chúng tôi “ mót” được sau đồng bãi, luộc trên bếp lửa đỏ hồng. Cha tôi mới ở trường về, rét cóng tay. Bàn tay gầy guộc của cha mẹ tôi xòe trên lửa bếp, đan vào những ngón tay của chúng. 

Người thầy đầu tiên trong cuộc đời là cha tôi. Cha là giáo viên dạy văn. Cha thường đưa về cho tôi tham khảo bài làm văn xuất sắc của học trò. Đó là món quà đầu tiên của cha. Hồi ấy làm gì có sách văn mẫu như bây giờ. Tôi còn nhớ những bài văn đạt điểm cao của người học trò có tên : Hoàng Văn Thủy, nét chữ đẹp, bài viết sâu sắc. Sau này, cha cho biết : Người học sinh đó đi học nước ngoài, về nước làm việc ở Hà Nội. Cha hiền lành nhưng rất nghiêm túc trong việc hướng dẫn con cái học tập; rèn cho con từng nét chữ. Dạy chữ nhưng cha không áp đặt, khắt khe, gò bó. Bên cạch dạy chữ, cha gần gũi, tâm lý trẻ thơ. Ngoài học ở nhà, cha sắp xếp thời gian để các con ra vườn tham gia lao động. Công việc của chúng tôi là tưới cây, nhổ cỏ, bắt sâu. Đi dạy về, cha mang mấy bầu chanh, bầu cam ươm trong vườn nhà. Cây cối trong vườn ngày một xanh tốt. Cứ chuẩn bị tết, cha cắt bầu chanh để mẹ đi bán ở chợ Sơn, mua cá tết. Nồi cá thửng đón tết là nhờ có mấy bầu chanh và vòng mây bóc nơi bụi vườn nhà.

Có một thời gian, các gia đình ở xóm tôi và xóm gần quốc lộ phải đi sơ tán lên vùng miền tây của huyện vì chiến tranh phá hoại của Mỹ. Thế là chúng tôi lại gồng gánh đi tản cư. Cha tôi, bám trụ lại ngôi trường thân yêu của mình. Thỉnh thoảng, cha lại lên nơi gia đình tôi ở, động viên các con học tập, cha lật từng trang vở của các con dưới ngọn đèn dầu, đêm mùa đông tê buốt bàn tay cha. Ngày tản cư lên vùng quê đó, thật đầy kỷ niệm. Các gia đình miền tây đùm bọc, chia sẻ vất vả, dành sự quan tâm trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của các gia đình tản cư đến nơi này. Con chữ của chúng tôi tiếp tục gieo trong những tháng ngày gian nan thời chiến. Nhớ lại ngày đơn vị bộ đội ở trong làng Phan của chúng tôi. Nhà cha mẹ tôi có mấy chú bộ đội. Hình ảnh chú bộ đội tên là Hoàng, quê miền tây Nghệ An, dáng chú cao gầy, nhiều tuổi nhất trong đồng đội. Có hôm người yêu của chú Hoàng xuống thăm và ở lại nhà. Đó là thời khắc, tôi biết thêm ý nghĩa của giây phút người phụ nữ tạm biệt chồng, để một ngày không xa, chú Hoàng vào Nam chiến đấu. Lá ngụy trang xanh rờn sau ba lô các chú bộ đội qua con đường đất quen thuộc của làng tôi. Cha tôi, động viên các con tham gia phong trào “Nghìn việc tốt”, góp giẻ lau cho đơn vị pháo của bộ đội. Mùa đông, những cơn gió lạnh tràn về, nhưng trong căn nhà lá của cha mẹ có thêm hơi ấm của các chú bộ đội. Có lúc các chú đi luyện tập về, tranh thủ hướng dẫn học bài cho chúng tôi. Buổi tối nơi góc bàn, cha thường ngồi, vẫn ngọn đèn dầu, cha xem bài tập làm văn của tôi. Cha ngồi lặng lẽ, đêm chìm sâu lúc nào không biết, chúng tôi, hết giờ học bài, vùi sâu vào giấc ngủ tuổi học trò. Có đợt, cứ đêm về, pháo giăng đầy trời, máy bay phản lực gầm rít. Buổi chiều, cha tôi dục các con tranh thủ học bài, để chuẩn bị xuống hầm chữ A trú ẩn tránh bom. Những thước phim bộ phim tài liệu “Trang sách trên đất lửa Nghi Lộc” do Đài tuyền hình Trung ương sản xuất, mô tả chân thực con người quê tôi, trong đó có bóng dáng cha tôi ; những hình ảnh học sinh mang mũ rơm đi học thời chiến, vượt lên hoàn cảnh khó khăn, vượt qua bom đạn để học tập không ngừng.

Thỉnh thoảng, tôi theo cha đến trường của cha. Tôi còn nhớ ông bảo vệ tên là Nghĩa. Ông Nghĩa thường giúp nấu ăn cho cha. Cứ thứ 2 hàng tuần, sau chiếc xe đạp lọc cọc của cha là chiếc túi vải bạc màu đựng hạt mì (hạt bo bo), một ít gạo và mấy bó rau khoai, cà quê. Tôi là đứa con hay tò mò, lục tập vở ghi chép của cha. Trong sổ, tôi thấy cha hay ghi những việc làm tốt, gương tốt của giáo viên và học sinh các lớp. Sau này, tôi nối nghiệp dạy học của cha, có dịp gặp lại các thầy cô một thời ở cùng trường với cha tôi. Thầy cô kể lại: Những hôm họp hội đồng giáo viên, cha làm hiệu trưởng, thường nói ngắn gọn, không chỉ trích phê bình giáo viên nào trước tập thể. Thường biểu dương những việc làm nổi bật, sáng tạo của giáo viên, đóng góp công sức cho nhà trường. Giáo viên có khuyết điểm, cha tôi thường gặp riêng trao đổi.              

Mười bảy năm rồi, cha về miền gió cát mênh mông, nằm lại trên miền đất quê, về nơi niết bàn, miền cực lạc của cõi người. Nơi luôn có những đám mây trắng trôi trên không gian tĩnh lặng. Cây đại đã bao mùa hoa, phủ lên vùng bia mộ, phủ lên chỗ cha tôi nằm yên giấc ngàn thu. Cuộc đời cha tôi, những nghĩa cử của cha trong đời dạy học đã để lại cho các con tài sản vô giá, những bài học làm người, bài học về nghề thầy giáo trong xã hội.  

N.V.N

 

Bài viết liên quan

Xem thêm
Nhớ mãi kỷ niệm với nhà văn Nguyễn Quốc Trung
Qua các nguồn tin, được biết Hội nhà văn thành phố Hồ Chí Minh và Tạp chí Văn nghệ Quân đội chuẩn bị phối hợp tổ chức hoạt động tưởng nhớ nhà văn Nguyễn Quốc Trung sau 2 năm anh rời “cõi tạm” và nhân sự kiện anh được truy tặng Giải thưởng Nhà nước với tiểu thuyết Đất không đổi màu, tôi cảm thấy vui mừng xen lẫn sự bồi hồi, xao xuyến.
Xem thêm
Tàn thu vắng bóng - Tản văn của Đặng Tường Vy
 Châu Âu thật tuyệt với bốn mùa rõ rệt. Mùa nào cũng có nét quyến rũ riêng, làm người tha hương vơi đi nỗi buồn dịu vợi. ..
Xem thêm
Nhớ Nguyễn Quốc Trung
Nhà văn Bích Ngân, Chủ tịch Hội nhà văn TP HCM gọi điện thông báo với tôi về việc Hội nhà văn TP HCM phối hợp cùng Tạp chí Văn nghệ quân đội tổ chức tưởng nhớ nhà văn Nguyễn Quốc Trung nhân hai năm ông rời cõi tạm và đặc biệt nhà văn được truy tặng giải thưởng Nhà nước về tiểu thuyết Đất không đổi màu.
Xem thêm
Mùa thu đây hỡi cờ hồng vàng sao – Tản văn của Lê Xuân
Tháng Tám cũng là tháng giữa thu, tháng để các em thiếu niên, nhi đồng phá cỗ trông Trăng, mừng Tết Trung thu, rước đèn, múa lân dưới trăng thanh, gió mát…
Xem thêm
Cửa bể Cần Giờ | Bút ký của Nguyễn Minh Ngọc
Bài đăng Báo Văn Nghệ (Hội Nhà văn VN) số 35+36, ra ngày 2-9-2023
Xem thêm
Tản Mạn Vàm Cỏ Đông - Tùy bút Trần Thế Tuyển 
Có lẽ trên trái đất này, không ở đâu cái giá để có độc lập dân tộc, tự do hạnh phúc lại đắt như ở Việt Nam. Để có hình hài đất nước, vị thế quốc gia như ngày hôm nay đã có hàng triệu triệu người con ưu tú ngã xuống. Máu xương của họ tan biến thành đất đai tổ quốc và hồn của họ bay lên hóa linh khí quốc gia.
Xem thêm
Người lính làm nên huyền thoại
Phải nói, Trần Ngọc Trác là một cây viết tâm huyết với đề tài truyền thống cách mạng. Gặp  ông cách nay đã vài chục năm, tôi vẫn nhớ dáng đi nhanh nhẹn, giọng nói trầm ấm và ánh nhìn thân thiện của nhà văn. Lúc ấy Trần Ngọc Trác là cán bộ của Đài Phát thanh- Truyền hình tỉnh Lâm Đồng. Đã đọc Trần Ngọc Trác nhưng thực sự khi ông đảm nhiệm làm phim Người lính làm nên huyền thoại   về Đại tá Lê Kích (cậu ruột thứ Tám của vợ tôi), chúng tôi mới gắn bó  như anh em thân thiết. 
Xem thêm
Trúc Phương, người mà tôi muốn nói nhiều hơn những người khác
Bài phát biểu xúc động của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều
Xem thêm
Anh hùng Võ Thị Sáu trong tâm thức người đang sống
Ký của nhà văn Trầm Hương trên báo Phụ Nữ Việt Nam
Xem thêm
Dân lo | Bút ký của Lê Thanh Huệ
Bài đăng báo Văn Nghệ số 30 (3309) ngày 29-7-2023
Xem thêm
Kỷ niệm về nhà văn Minh Khoa với Trần Thế Tuyển
Sau giải phóng Sài Gòn, giải phóng hoàn toàn Miền Nam, thống nhất đất nước(30-4-1975), từ Trung đoàn 174, tôi được điều về học tập và làm việc ở báo Quân khu 7. Vừa đặt ba lô trong tòa nhà kiến trúc kiểu Pháp tại căn cứ Trần Hưng Đạo, nơi đặt tổng hành dinh của Bộ Tổng Tham mưu quân đội chế độ cũ, anh Mai Bá Thiện lúc đó phụ trách báo Quân khu 7 dẫn tôi ra mắt Phó phòng Tuyên huấn Quân khu - nhà văn Minh Khoa, lúc đó trực tiếp làm Tổng biên tập báo Quân khu 7. Từ lâu đã nghe danh nhà văn Minh Khoa với những truyện ký viết về Anh hùng, dũng sĩ diệt Mỹ, đặc biệt vở kịch Người ven đô với nhân vật Ông Tám Khỏe đậm đặc chất nông dân Nam Bộ, nay được gặp trực tiếp tác giả, tôi không khỏi bồi hồi, xúc động.
Xem thêm
Lòng tri ân luôn là giá trị bất bất biến
Bài đăng Tạp chí Linh khí Quốc gia kỷ niệm 76 năm ngày Thương binh - liệt sĩ
Xem thêm
Mây trắng trong vườn chè ông nội | Tản văn của Trang Thanh
tôi hay nhớ những gương mặt người thân đã khuất bóng...
Xem thêm
Hoa biên cương: Nấm độc trên đất Tây Nguyên (Kỳ cuối)
Chúng tôi cũng dự nhiều cuộc họp ở các buôn làng Tây Nguyên, chứng kiến những người lầm lỡ vượt biên hay đi biểu tình gây rối được kiểm điểm trước các già làng và bà con trong buôn. Ai cũng cúi đầu xấu hổ, xin được tha thứ, hứa sẽ không tái phạm.
Xem thêm
Hoa biên cương: Lương y của buôn làng (kỳ 4)
Bút ký nhiều kỳ của nhà văn Lại Văn Long
Xem thêm
Hoa biên cương: Từ biên giới đến hải đảo (Kỳ 2)
Bảo vệ biên cương và tình hữu nghị
Xem thêm
Vọng âm buồn | Hoàng Phủ Ngọc Phan
Một loài chim có tiếng kêu nghe như Ơi đò Ca Cút
Xem thêm
Đêm Tháng Giêng - Tản văn Trần Bảo Trân
Ngày anh cưới chị, tôi còn nhỏ. Gần bảy thập kỷ trôi qua, tôi vẫn còn nhớ như in, ngôi nhà lợp rạ, vách đất của chúng tôi có khách là một người lính. Anh bận bộ quân phục màu cỏ úa với chiếc mũ mềm có ngôi sao lấp lánh. Ngày chị đi lấy chồng, tôi tiễn chị ra cánh đồng, cuối bờ tre gai thường ngày ríu rít tiếng chim. Cầm tay tôi, chị khóc. Em ở nhà nhé. Nếu rảnh chị sẽ về chơi với em. Mắt nhoà, tôi cố giữ không để lệ rơi.
Xem thêm